سهم صنایع در رشد شاخص بورس

سیاوش رضایی
خبرنگار
از ابتدای سال‌جاری تا دیروز شاخص کل 213 هزار و 227 واحد رشد کرده که این رشد، بازدهی بورس اوراق بهادار تهران را در 19 روز کاری به بیش از 41.5 درصد رسانده است.
روزگذشته با رشد 17 هزار و 133 واحدی (2.4 درصد) شاخص کل با تداوم روند صعودی خود به 726 هزار و 127 واحد رسید. بدین ترتیب به‌طور میانگین در سال‌جاری بورس تهران روزانه 11 هزار و 222 واحد رشد کرده و بازدهی 2.1 درصدی داشته است.
همچنین با ورود پول‌های جدید به این بازار ارزش معاملات دراین روز به 8 هزار و 263 میلیارد تومان رسید. ارزش بازار بورس تهران نیز به رقم بی‌سابقه 2652 هزار میلیارد تومان رسید که از نقدینگی کل کشور نیز پیشی گرفته است. در روزهای اخیر علاوه بر عواملی که به رونق بازار سرمایه ایران کمک کرده است، انتشار خبر کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی از 20 به 15 درصد، باعث شد تا روند ورود سرمایه‌های جدید به این بازار افزایش یابد. دست‌به‌دست دادن برخی از عوامل مانند نقدینگی پرحجم، رشد نرخ ارز، انتظار تورمی و رکود بازارهای رقیب در سال گذشته طلایی‌ترین سال فعالیت این بازار را رقم زد. درحالی که در سال‌های گذشته بخش عمده سرمایه‌های سرگردان برای کسب بازدهی بالا راهی بازارهای ارز و طلا می‌شد، اما کاهش نوسان دراین بازار از اواخر سال 1397 و اقدامات نهاد ناظر بازار موجب شد تا فعالیت‌های سفته بازانه در بازار ارز به حداقل برسد. برهمین اساس با وجود رشد نرخ ارز در ماه‌های اخیر همچنان این بازار مشتری چندانی ندارد. به‌دنبال ارز، بازار طلا و بخصوص سکه نیز رونق سال‌های قبل را ندارد. البته رشد بالای قیمت‌ها دراین بازار باعث شده است تا ریسک سرمایه‌گذاری در آن نیز افزایش یابد. از سوی دیگر بازارهایی مانند مسکن و خودرو که بخشی از سرمایه‌های سرگردان را به‌سمت خود هدایت می‌کردند نیز با شرایط نسبتاً مشابهی روبه‌رو شده‌اند. هرچند نمودار قیمت مسکن در تهران و کشور در یک سال اخیر صعودی بوده است، اما بواسطه ذات بازار مسکن که نیازمند نقدینگی سنگین برای خرید و سرمایه‌گذاری است، این بازار نیز جذابیتی برای سرمایه‌های خرد ندارد، ضمن اینکه نقدشوندگی این بازار نیز پایین است. در بازار خودرو نیز رشد سرسام آور قیمت‌ها و کاهش تیراژ تولید خودروسازان داخلی در کنار تداوم توقف واردات باعث شد تا سفته بازی دراین بازار نیز دشوار شود. برهمین اساس، در شرایط فعلی بازار سرمایه با توجه به بازدهی بالایی که به رخ سایر بازارها کشیده است، تنها گزینه روی میز برای سرمایه‌گذاران است. ازدحام مردمی که برای دریافت کدسهامداری به کارگزاری‌های مختلف می‌روند، گویای میزان استقبال تازه واردان از بورس است.
شرکت‌هایی که بیشترین تأثیر را بر شاخص گذاشتند
در روزگذشته سهم برخی از شرکت‌ها و نمادها در رشد بیش از 17 هزار واحدی شاخص کل بیشتر بود. هرچند هر روز لیست این نمادها تغییر می‌کند، ولی با نگاه کلی‌تر به‌طور معمول برخی از صنایع مانند فرآورده‌های نفتی، شیمیایی‌ها، فلزات اساسی، بانک‌ها و... در طول ماه‌های اخیر سهم زیادی در رشد شاخص داشته‌اند که این رشد ناشی از اقبال سهامداران برای خرید و فروش سهام این نمادها بوده است.
درهمین راستا روز گذشته شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس (فارس) با 2 هزار و 172 واحد بیشترین تأثیر مثبت را بر شاخص کل داشته است. پس از آن فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با تأثیر هزار و 770 واحدی بر شاخص در رتبه دوم قرار دارد. بانک ملت (وبملت) از شرکت‌های زیرمجموعه بانکی نیز توانست 743 واحد شاخص را بالا بکشد. معدنی و صنعتی چادرملو (کچاد) نیز با تأثیر مثبت 685 واحدی و پتروشیمی پردیس (شیایس) با 606 واحد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. همچنین سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی (وصندوق) با 597 واحد، ملی صنایع مس ایران (فملی) با 573 واحد و مپنا (رمپنا) با 519 واحد؛ هشت شرکت اصلی در رشد شاخص کل بورس تهران بودند. همانگونه که مشاهده می‌شود، تنوع نمادها و صنایع بورسی که در رشد شاخص سهم داشته‌اند نشان دهنده رونق اکثر صنایع بورسی و اقبال سهامداران به آنهاست.
میزان بازدهی شاخص‌ها
براساس اطلاعات ارائه شده از سوی شرکت بورس تهران، در سه ماهه اخیر شاخص کل با رشد 131 درصدی و در بازه یک ماهه با رشد 33.9 درصدی مواجه شده است. این درحالی است که شاخص معادن در سه ماه اخیر با رشد 369 درصدی و در یک ماهه با رشد 82 درصدی همراه بوده است.
صنعت محصولات فولادی نیز دراین دوره با رشد قابل توجهی همراه شده است به‌طوری که در سه ماه اخیررشد شاخص این صنعت 250 درصد و در یک ماهه 46.2 درصد بوده است. صنعت وسایل ارتباطی نیز با رشد 209 درصدی شاخص در بازه سه ماهه و 47.8 درصدی در یک ماه جزو صنایع پررونق بورس بوده است. صنعت غذایی نیز موفق شده است تا در سه ماهه 221 درصد و در یک ماهه 60.9 درصد رشد کند. همچنین صنعت زراعت با رشد 181 درصدی در سه ماهه اخیر و 54 درصد در یک ماه درکنار صنعت سیمان که در سه ماهه 159 درصد و در یک ماهه 41.3 درصد رشد داشته تأثیر زیادی در رونق بورس داشته باشد. استخراج نفت، کانه‌های فلزی و بانک نیز به ترتیب در سه ماهه اخیر با رشد شاخص 144، 137 و 137 درصد در لیست پررونق‌ها قرار دارند.‌

ظرفیت‌های بزرگ بازار سرمایه برای رونق

علیرضا عسگری مارانی
صاحبنظر بازار سرمایه‌
بازار سهام ایران درماه‌های اخیر با رشد قابل توجهی همراه بوده است که همچنان ظرفیت‌های رشد بالاتر برای این بازار وجود دارد. دراین مدت دولت نیز از این بازار حمایت کرده است با این حال به‌نظر می‌رسد که حمایت‌های دولت باید به کاهش و از بین رفتن دخالت در صنایع مختلف بورسی و همچنین از بین بردن ریسک‌های سیستماتیک دراین بازار منجر شود. به‌نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین اقداماتی که باید در زمینه تقویت بازار سرمایه انجام شود، ارتقای آموزش برای سهامداران است. دراین زمینه سازمان بورس به‌عنوان نهاد ناظر بازار باید بودجه قابل توجهی برای ارائه آموزش به سهامداران تازه وارد و غیرحرفه‌ای تخصیص دهد. درکنار آن با شکستن انحصار در شرکت‌های مشاوره و بازارگردان باید امکان توسعه این شرکت‌ها و ارائه مشورت‌های حرفه‌ای به سهامداران فراهم شود. هم‌اکنون برخی نسبت به رشد بالای بورس در ماه‌های اخیر دلواپس هستند که این دلواپسان باید با ارائه اعداد و ارقام علمی اعلام کنند که نگران چه چیزی هستند. این درحالی است که بازار سرمایه ایران همچنان ظرفیت بالایی برای رشد دارد. دراین بازار شرکت‌های بسیاری با p/e ‌های زیر 10 فعالیت می‌کنند و هنوز برخی شرکت‌ها به نصف nav هم نرسیده‌اند. البته همانگونه که اشاره شد ارتقای ظرفیت این بازار به ارائه آموزش‌های کافی برمی‌گردد که باید توسط مسئولان به‌صورت جدی در دستور کار قرار گیرد. دراین زمینه حتی تخصیص یک کانال تلویزیونی برای ارائه آموزش به مردم لازم به نظر می‌رسد.
درسال‌های گذشته جلوی رشد بازار سرمایه گرفته شده بود و اکنون که این امکان فراهم شده باید از آن حراست کرد. برای رونق بیشتر این بازار دولت می‌تواند نسبت به ارائه سهام به‌صورت نسیه و اقساطی به افراد حقیقی و حقوقی اقدام کند. یکی از کارهایی که دراین زمینه می‌توان انجام داد، تخصیص کد سهامداری و سجام همزمان به دریافت شناسنامه برای نوزادان است. دولت می‌تواند به اقشار ضعیف هدیه 100 هزار تومانی سهام به تازه متولدان بدهد. کسانی که نگران رشد بالای سهام یا منطقی نبودن قیمت برخی از سهم‌ها هستند باید به این نکته توجه کنند که در سال‌های اخیر نرخ ارز از هزار تومان به بیش از 15 هزار تومان افزایش یافته که یکی از موتورهای محرک این بازار بوده است. علاوه براین قیمت سهم برخی از شرکت‌ها هنوز به 2.5 برابر سال 1389 نرسیده است و این گویای ظرفیت بزرگی است که دراین بازار وجود دارد. درهمین راستا امکان افزایش سرمایه برخی از شرکت‌ها وجود دارد. به اعتقاد من کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی به منظور هدایت نقدینگی به بازار سهام نیز اقدامی مثبت تلقی می‌شود.‌‌