تعهد نسبت به‌موقعیت‌های مدیریتی، اقتصادی و صنفی هنرمندان

‌ عبدالحسین لاله
رئیس پژوهشکده فرهنگستان هنر‌
قرار است همایش هنر و کرونا توسط پژوهشکده هنر فرهنگستان هنر و با مشارکت و همراهی سازمان‌ها و نهادهای فرهنگی و هنری کشور و با حضور نخبگان هنری کشور برگزار شود تا تأثیر کرونا بر هنر ارزیابی و مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. اکنون پس‌از انتشار فراخوان این همایش پژوهشگران علاقه‌مند می‌توانند یافته‌ها و ایده‌های پژوهشی خود را در چارچوب محورهای مطالعاتی تعیین‌ شده، به دبیرخانه همایش ارسال کنند.

کرونا در همه زمینه‌های مرتبط با زندگی اجتماعی انسان اثر گذاشته و خیلی‌ها در مورد تأثیراتی که این ویروس در روند زندگی انسان گذاشته بحث می‌کنند. یکی از زمینه‌هایی که بشدت تحت تأثیر قرار گرفت هنر بود. منظورم از عرصه هنر هم هنرمندان و مسائل صنفی و شغلی‌شان بود و هم تحولاتی که احتمالاً در مباحث نظری هنر شکل می‌دهد که نکته بسیار مهمی است که باید به تغییراتی که اتفاق می‌افتد، توجه کنیم. مثلاً شیوه‌ها و سبک‌هایی که در هنر اتفاق افتاده است که پیش از این سابقه نداشت. بنابراین یک تغییراتی در حال رخ دادن است. مثلاً در تئاتر یکی از عناصر این هنر تماشاگر و سالن است. حالا در این تحولی که اتفاق افتاده تئاتر خود را به شکل‌های دیگری نشان داده است. مردم از طریق تلفن‌های همراه یا تلویزیون خود تئاترهای زنده می‌بینند. ضرورت داشت پژوهشکده هنر فرهنگستان هنر به این مسأله توجه کند و از همه صاحبنظران هنر که دارای دیدگاه هستند، خواهش کند که در این همایش شرکت و بحث کنند.
در فرهنگستان هنر به روی کلیه هنرمندان و هنرشناسان و استادان باز است. ما هیچ خط کشی‌ای نداریم، هر کسی که در عالم هنر حرفی دارد و در زمینه کرونا درس‌هایی به جامعه هنری داده است، می‌تواند در این همایش شرکت کند و حرفش را بزند. این نقطه عطفی است به لحاظ تحولات فکری در زمینه هنر. قاعدتاً فرهنگستان هنر به‌عنوان بالاترین مرکز پژوهشی هنر در ایران نمی‌توانست خودش را کنار بکشد و این وظیفه را به عهده پژوهشکده هنر گذاشت. من هم با مشاوره‌ای که با ریاست فرهنگستان هنر داشتم سعی کردم کسانی را در شورای سیاستگذاری دعوت کنم که جزو متولیان اصلی فرهنگ وهنر هستند و در کنار هنرمندان شاخص تمام رشته‌های هنری اعم از موسیقی، تئاتر، سینما و شخصیت‌های تجسمی،سنتی و... هم در شورای سیاستگذاری و هم شورای علمی فعال هستند و فراخوان آن را اعلام خواهیم کرد. به‌نظر می‌رسد که نباید با دستپاچگی و عجله به این مسأله نگاه کرد بلکه باید با یک طمأنینه فرهنگی به آن نگاه کرد و ارزیابی منصفانه و دقیق انجام دهیم تا بعدها ضرر نکنیم.
پدیده‌ای مثل کرونا ما را متوجه خیلی از مسائل کرد. ما یکی از ضعف‌های همیشگی جامعه هنریمان مربوط به مدیریت کلان هنری است و دیگری نداشتن سیاست‌های لازم در زمینه‌های مختلف هنری است. مثلاً این‌همه تشکیلات تئاتری در کشور داریم. انجمن تئاتر دفاع مقدس، استانی، نمایش و بخش تئاتر سازمان فرهنگی هنری شهرداری و دانشکده‌های تئاتری هستند.آیا وقت آن نرسیده که وقتی جشنواره تئاتر برگزار می‌شود به جای اینکه از صفر شروع کنیم و هیأت داوران تشکیل دهیم، از ظرفیت این نهادها استفاده کنیم. کرونا باعث شد که ما متوجه شویم به‌جای اینکه یک تشکیلاتی را در کنار دیگری راه بیندازیم از ظرفیت موجود استفاده کنیم. با مراکزی که با تئاتر سروکار دارند هماهنگ کنیم و اینها گروه‌ها را به جشنواره معرفی کنند. ما این‌همه دستگاه عریض وطویل نمی‌خواهیم. کرونا باعث شد ما متوجه موقعیت‌های مدیریتی، اقتصادی و صنفی هنرمندان شویم. متوجه شویم که اگر دولت حمایت‌های مالی خودش را از هنر بردارد هنر زمین خواهد خورد و این ما را متوجه می‌کند که فکری به حال اقتصاد هنر کنیم.