داستان یک جدایی

نرگس  عاشوری
خبرنگار
اواخر اسفندماه در روزهایی که اطلاع‌رسانی‌های شفاف کارگروه کرونا خانه سینما با خبرهای توقف تولید پروژه‌های سینمایی و تلویزیونی همراه بود نشانه‌های اختلاف نظر این کارگروه و هیأت مدیره خانه سینما هم هویدا شد. 24 اسفندماه بیانیه‌ای از این کارگروه روی خروجی سایت خانه سینما و خبرگزاری‌ها قرار گرفت اما چند ساعت بعد از روی سایت خانه سینما برداشته شد. در این بیانیه اعلام شده بود که به پشتوانه قانون کار در شرایط غیرمترقبه نیروهایی که جان‌شان در خطر است می‌توانند از مرخصی بدون حقوق استفاده و کار را ترک کنند. حواشی ایجاد شده پیرامون حذف این بیانیه با واکنش همایون اسعدیان رئیس هیأت مدیره خانه سینما همراه بود. او در گفت‌وگویی درباره علت حذف این بیانیه عنوان کرد محتوای این بیانیه مشکل داشته و با تصمیم هیأت مدیره از روی سایت خانه برداشته شده است.
اگر چه این حاشیه‌ها روزهای بعد با صحبت‌های دانش اقباشاوی سخنگوی کارگروه کرونا خانه سینما ادامه یافت اما کسی فکرش را نمی‌کرد که این اختلاف‌نظرها آنقدر دامنه پیدا کند که منجر به تصمیم انحلال این کارگروه شود. خبری که شامگاه روز شنبه 6 اردیبهشت ماه روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت و کارگروه کرونا خانه سینما با انتشار بیانیه‌ای از انحلال این کارگروه خبر داد. انتشار شبانه خبر انحلال این کارگروه در قالب یک بیانیه آن هم با امضای 5 صنف از 9 صنف حاضر نشانه‌ای از ایجاد اختلافی تازه بود که ریشه‌های آن را می‌شد در خبر دیدار هیأت مدیره خانه سینما با فرمانده ستاد مقابله با کرونا تهران جست‌وجو کرد. بی‌اطلاعی کارگروه کرونا خانه سینما از دیدار با دکتر زالی و تعاملات صورت گرفته در این دیدار بهانه‌ای شد تا این کارگروه به‌شکل رسمی این اختلاف را رسانه‌ای کرده و عدم هماهنگی هیأت مدیره خانه سینما با کارگروه کرونای خانه سینما و موازی‌کاری با آن را علت اصلی انحلال عنوان کند. در گفت‌وگویی با دانش اقباشاوی (سخنگوی کارگروه کرونا) و روانبخش صادقی (نماینده هیأت مدیره خانه سینما در این کارگروه) به ماجرای انحلال کارگروه کرونا خانه سینما پرداخته‌ایم.
 برخورد فعالانه یا مماشات با بحران؛ مسأله این است
«دغدغه اصلی همه ما از ابتدا، اطلاع‌رسانی و آگاهی تمام اعضای خانه سینما نسبت به حقوق‌شان در شرایط بحرانی و غیرمترقبه‌ای چون کرونا بود؛ آگاهی از امکانات حقوقی مصرح شده در قانون که نسبت به آن سکوت شده یا از آن بی‌اطلاعیم.» صاحب این عبارات دانش اقباشاوی سخنگوی کارگروه کرونا خانه سینماست.
او درباره دستاوردهای این کارگروه به «ایران» می‌گوید: «با مشاوره‌ حقوقدان‌هایی چون صنم حقیقی و کاوه راد مسائل حقوقی را استخراج کردیم و در قالب بیانیه‌، فعالان این عرصه را نسبت به حقوق‌شان آگاه کردیم؛ اینکه در صورت احساس خطر، نیروهای یک گروه تولید بدون نگرانی نسبت به گروگان گرفته شدن دستمزدهای معوقه‌‌شان یا پرداخت غرامت، می‌توانند پروژه را ترک کنند و البته متعهد باشند که با عادی شدن شرایط کار را تمام کنند. در این مسیر کارفرما و تهیه‌کننده هم در زمان توقف کار موظف به پرداخت دستمزد نبود.»
اقباشاوی با اشاره به این بیانیه به‌عنوان یکی از موارد مناقشه‌برانگیز با هیأت مدیره خانه سینما می‌افزاید: «رئیس هیأت مدیره خانه سینما اعلام کرد که این بیانیه اشکالات قانونی و حقوقی دارد در حالی که مباحث حقوقی با انشاء حقوقدان‌ها منتشر شده بود. پس از مصاحبه آقای اسعدیان این پالس در افکار عمومی ایجاد شد که گویا عملکرد این کارگروه غیرقانونی و غیرکارشناسی است.»
او از ماجرای ابتلای بازیگر و دستیار کارگردان دو سریال «ایلدا» و «گیلدخت» به‌عنوان یکی از موارد عدم هماهنگی یاد می‌کند: «طبق مستندات دقیق از ابتلای دو نفر از عوامل تولید این دو پروژه آگاه شدیم و این ماجرا را به رئیس هیأت مدیره خانه سینما انتقال دادیم. بر اساس مصوبات ستاد ملی کرونا و مشاورهای پزشکی‌ما چنانچه کسی در پروژه‌ای دچار کرونا می‌شد باید پروژه متوقف و بقیه اعضای آن با احتمال ناقل بودن، قرنطینه می‌شدند. با وجود درخواست فوری برای توقف تولید این پروژه‌ها و پیگیری‌های مستمر در کمال تعجب پس‌از 6 روز از آقای همایون اسعدیان پاسخ شنیدیم که اصلاً ماجرا را پیگیری نکرده‌اند. این اهمال آن هم در دوران پیک کرونا خیلی عجیب بود. در نهایت در تعامل سازنده‌ای که با یکی از مسئولان اصلی سازمان صداوسیما داشتم توانستیم پروژه‌ها را متوقف کنیم.»
اقباشاوی در ادامه می‌افزاید: «به‌هرحال این کارگروه از ذات صنوف منبعث شده بود و از رگ و پی پروژه‌ها مطلع بودیم. نبض سینما و تلویزیون ایران در دستمان بود. لازم است از صنف برنامه‌ریزان و دستیاران کارگردان به خاطر اطلاعات درست و دقیقی که در اختیار کارگروه قرار داد و هشدارها را به بدنه تولید منتقل کرد تشکر کنم.»
سخنگوی کارگروه کرونا می‌گوید: «برایمان عجیب بود که وقتی ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام کرده که تمام فعالیت‌های فیلمبرداری باید تعطیل شود و شورای پروانه ساخت هم پروانه جدیدی صادر نکرده و تمام پروانه‌های ساخت‌ قبلی لغو شده چرا یکسری از پروژه‌ها مشغول کارند و با آنها برخورد نمی‌شود. وقتی خودمان پیگیر می‌شدیم مدام از طرف هیأت مدیره خانه سینما پاسخ می‌شنیدیم که ماجرا را رها کنید. زمانی که ‌دیدیم نه پیغام‌های ما از طریق نیروها کارساز است و نه اراده‌ای از سوی هیأت مدیره خانه سینما در برخورد با متخلفان وجود دارد با رسانه‌ها گفت‌و‌گو ‌کردیم تا با فشار افکار عمومی این شرایط قانونی اعمال شود.»
به‌گفته او ایجاد محدودیت برای اطلاع‌رسانی شفاف از جمله مواردی است که با عنوان تهدید و تحقیر در بیانیه شنبه شب این کارگروه یاد شده است: «مدام تهدید شدیم که دلیلی ندارد سخنگو تا این میزان اطلاع‌رسانی کند. در حالی که اتفاق عجیب این بود که سخنگوی یک ستاد مرتبط با بحران در بحران سکوت کند، اطلاعات را دپو کند و رسانه‌ها را ناآگاه نگه دارد. گویا هدفشان این بود که اطلاعات ما بسوزد و شامل مرور زمان شود. در ادامه مسیر اطلاع‌رسانی را هم وارد بوروکراسی پرپیچ و خم اداری کردند و توقع داشتند قبل از هر مصاحبه، با یک عده خاص هماهنگی صورت بگیرد و در صورت کسب موافقت و رأی‌گیری مجوز مصاحبه داشته باشیم.»
اقباشاوی از دیدار هیأت مدیره خانه سینما با دکتر زالی در غیبت و بی‌خبری کارگروه کرونا به‌عنوان مهم‌ترین مسأله اختلاف‌ساز یاد می‌کند. او سرمنشأ اختلافات شکل گرفته در این ایام را نوع نگاه دو طرف ماجرا در مواجهه با بحران عنوان می‌کند: «کارگروه کرونا بر رویکردی فعالانه و حل ریشه‌ای مسائل با استناد بر قانون و مشاوره‌های پزشکی تأکید داشت اما دوستان هیأت مدیره خانه سینما برخورد منفعلانه داشتند. ما تعامل را تاکتیک می‌دانستیم و خیلی جاها هم تعامل کردیم اما دوستان هیأت مدیره تعامل را استراتژی کلی می‌دانند. کارگروه کرونا مسأله را بحرانی می‌دانست و در مسیر نجات جان‌ها و تأمین معاش خواهان برخورد جدی بود اما دوستان خواهان مماشات بودند.»
 یاد نگرفته‌ایم دیالوگ برقرار کنیم
روانبخش صادقی که به نمایندگی از هیأت مدیره خانه سینما به این کارگروه پیوسته اما معتقد است تمام موارد پیش آمده مبتنی بر سوء‌تفاهمی است که می‌شود با برقراری دیالوگ در یک دورهمی صنفی آن را برطرف کرد.
او با تأکید بر حمایت هیأت مدیره خانه سینما از این کارگروه می‌گوید: «خیلی از دوستان شبانه‌روزی کار کردند، پروژه‌ها را رصد کردند تا اطلاعات دقیق از آثار صنعت تصویری در حال تولید کسب کنند و مجدانه پیگیر بودند که متخلفان را شناسایی و معرفی کنند. باور هیأت مدیره این است که اگر این کارگروه بموقع تشکیل نمی‌شد ‌تلفات زیادی سینمای ایران را تهدید می‌کرد.»
صادقی بر ایجاد فضای گفت‌وگو برای حل سوءتفاهم‌ها تأکید دارد: «داشتن اختلاف نظر به معنای مقابل هم قرار گرفتن نیست. با برقراری دیالوگ می‌توان مسائل را حل کرد. هر مشکلی را باید در دل خانه حل کنیم و در بسیاری موارد لزومی به رسانه‌ای کردن آن وجود ندارد. یکی از پایه‌های صنعت تصویر و سینما دیالوگ است اما متأسفانه از مدیران سینمایی تا فعالان این عرصه هنوز یاد نگرفته‌ایم با هم دیالوگ برقرار کنیم و مسائل را در گفت‌و‌گو حل کنیم.»
این عضو هیأت مدیره خانه سینما با تأکید بر تأثیرگذاری مثبت فعالیت این کارگروه اعلام انحلال آن را توسط بخشی از اعضای کارگروه، تصمیمی بسیار شتابزده و ناشی از برخوردی احساسی می‌داند که پیامد آن متوجه کل خانواده سینما می‌شود و الا اینکه کارگروه هایی در مواقع لازم تشکیل شده، فعالیت کرده و منحل بشوند اتفاق عجیبی نیست. صادقی در عین حال می‌افزاید: «تکروی به اسم هر کس که باشد محکوم است. اگر قرار است گروهی را لغو کنیم باید در کارگروه به شور گذاشته شود در حالی که خیلی از اعضای این کارگروه از انحلال آن خبر نداشتند و از طریق رسانه‌ها مطلع شدند.»
صادقی در پایان بر لزوم کنار هم ایستادن اعضای خانه سینما بخصوص برای حل مشکلات پساکرونا تأکید کرده و ادامه می‌دهد: «همه ما می‌دانیم که اعضای کارگروه کرونا بدون هیچ دستمزدی چقدر دلسوزانه پیگیر مشکلات هم‌صنفی‌های خود بودند. فعالیت این کارگروه به نفع همه بوده است. لذا قرار نیست با یک سوء‌تفاهم واهی کارگروه مهمی به این شکل منحل شود. اطمینان دارم هیأت مدیره خانه سینما در قبال این تصمیم‌گیری به زعم من شتابزده، واکنشی پدرانه و مسئولانه خواهد داشت و بهتر است برای هر تصمیمی سنجیده‌تر اقدام کنیم.»