پایان رؤیاهای «دهکده جهانی»

خاوی لوپز
مترجم: وصال روحانی
2020 تبدیل به یکی از سخت‌ترین سال‌ها برای مردم جهان شده و فقط ایام جنگ جهانی دوم (1939 تا 1945) از آن دشوارتر بوده‌اند و ویروس کرونا جهان را فلج کرده و چه به لحاظ اقتصادی و چه مشخصه‌های سیاسی و اجتماعی کشورها را از پای درآورده است. بدتر از همه اینکه دولت‌ها با حریف توانمندی روبه رو هستند که حتی نمی‌توانند آن را ببینند و جنگی را پیش رو دارند که یک دشمن نامریی می‌کشد و نابود می‌کند و همچنان به پیش می‌رود. این ویروس و تبعات آن یکی از خطیرترین دوران حیات بشر را رقم زده است. کارخانه‌ها بسته، فرودگاه‌ها تعطیل و برج‌های اقتصادی بیرنگ شده‌اند و هیچ کشوری به سوی اتباع «غیر» آغوش نمی‌گشاید. غریبگی و ترس از یکدیگر حرف اول را می‌زند و تنها جاهای شلوغ و پرازدحام، بیمارستان‌ها هستند. این بیماری مهلک بیش از هر جایی اقتصاد جهان را نابود کرده و دوران موسوم به رکود اقتصادی در امریکا در دهه 1930 و سقوط اقتصادی سال 2008 که به دهه بعدی هم بسط یافت در مقام مقایسه با شرایط فعلی دنیا نه یک دوران اسفبار بلکه مفرح و امیدوارکننده جلوه می‌کنند.
شاید هم «کووید 19» باید می‌آمد تا جوامع مختلف و بویژه غربی‌ها ایرادات بزرگ خود را ببینند. حالا که این بیماری به هیچ کشوری رحم نکرده و تلی از کشته‌ها را برجای نهاده مدعیان قدرت‌مداری و بویژه امریکا دریافته‌اند که حاشیه امنیتی ندارند و هر چه درباره احاطه‌شان بر مشکلات و توان مقابله با عوارض و بیماری‌ها گفته می‌شد، شعاری بیش نبوده است. شاید اروپا این دلخوشی را داشته باشد که پس از کمرنگ شدن تهاجم‌های اخیر کرونا روزی به پاخیزد اما دیگر با همان اروپای سابق مواجه نخواهیم بود و زلزله‌ای که به‌نام کرونا در جهان حادث شد نه فقط سیاست‌ها و راهبردها بلکه فرهنگ‌ها را هم عوض کرده است.
امروزه باید به فکر دایرکردن سیستم‌های بهداشتی و سلامتی تازه‌ای در سطح جهان بود. سیستم‌هایی که اجازه ندهد یک بیماری به بهانه ناشناختگی با جهان کاری را انجام بدهد که «کووید 19» کرده است، اتحادیه اروپا  نیز سزاوار ملامت است زیرا با مشغول بودن حواسش به مسائلی مثل برگزیت و نابسامانی‌های اقتصادی در نزد برخی اعضای خود عملاً راهکار و اهرمی برای عقب زدن کرونا نداشته و فقط نظاره‌گر بحران‌ها و مرگ و میرهای گسترده در امثال اسپانیا، ایتالیا، آلمان و البته بریتانیا بوده است. امریکا شرایط ویژه خود را دارد و در حالی که رکورددار ابتلا و مرگ و میر بر اثر کرونا است، رئیس جمهوری‌ای دارد که هنوز هم اوضاع را جدی تلقی نمی‌کند و مشغول سایر کارها و تسویه حساب‌های سیاسی با این و آن است و به ایزوله کردن خود از طریق فسخ قراردادهای قبلی‌اش ادامه می‌دهد. یکی ازطرف‌های اصلی تهاجم کلامی و اقتصادی ترامپ چین است که کووید 19 از آن سر بر آورد اما او از این نکته مهم غافل مانده که امروزه چین با بیشترین استفاده از حفره‌های ایجاد شده در مکانیسم اقتصادی امریکا در حال چیدن بهره‌های هجوم کرونا به کره خاکی و قبضه کردن بازارهای رها شده توسط امریکا است.
نظم جهانی به هم ریخته و کرونا هر چه اعتبار صوری در امریکا و اروپا وجود داشت در هم پیچیده است و با اینکه سیر نزولی‌‌اش از راه رسیده سال‌ها طول می‌کشد تا ضایعات حمله نخستش جمع‌آوری و جبران شود. «دهکده جهانی» که قرار بود با برداشته شدن مرزها و ایجاد فرهنگ و ارز و باورهای مشترک در دنیا دایر شود، تبدیل به دنیای صد پاره شده. همگان فقط به فکر خویش‌اند و سیاست و صنعت نه یک تکیه‌گاه بلکه دره‌ای عمیق برای سقوطی هر چه بیشتر شده‌اند. با این بساط چطور می‌توان به سال بعد امیدوارانه‌تر نگریست؟
منبع: Politica Exterior