اجراهای آنلاین، نیاز طبیعی هنرمند

علی اکبر قاضی‌زاده
استاد ارتباطات
شرایط خاص ابتکارات خاص ایجاد می‌کند. اجراهای آنلاین از طریق اینستاگرام و سایت‌های ارائه آثار هنری اتفاقی است که اکنون در دنیا می‌افتد و گروه‌های بزرگ و هنرمندان بزرگ برنامه‌های هنری‌شان را از این طریق اجرا می‌کنند.
در شرایطی که از چند ماه پیش داریم این اقدام کار بدی نیست و نوعی تلاش برای زنده نگه داشتن جنبه‌های هنری افراد است اما در اینکه این ابزارها مانند اینستاگرام را رسانه بدانیم تردید دارم. فضای مجازی به خودی خود نقش رسانه را به شکل‌های مختلف دارد و حالا این شکلی از استفاده از فضای مجازی است. می‌شود گفت نوعی ارائه هنر جدید است نه یک رسانه یا ابتکار یا ترفندی است برای اینکه هنرمند هنرش را عرضه کند.
اما اجراهای آنلاین یک ایراد بزرگ دارد و آن هم این است که درآمدی برای هنرمند ندارد. اگر این اجراها به شکلی بود که می‌شد به هنرمند کمک کرد و مخاطب برای دیدن برنامه هنری از یک هنرمند به هرشکلی حتی با هزینه کمتر می‌توانست کمکی به هنرمند کند آن هم در دورانی که هنرشان قابل عرضه در حضور مردم نیست، کارکرد بهتری داشت. اکران‌های آنلاین و کنسرت‌هایی که برای آنها بلیت فروخته شد کار خوبی بود. زندگی هنرمند به ارائه هنرش به مردم بستگی دارد بخصوص در هنرهای نمایشی، موسیقی و هنرهای تجسمی.
این بلا پیش از این سر کتاب آمده است. کتاب نیاز به حضور مستقیم ندارد اما تا منتشر می‌شود پی‌دی‌اف آن روی سایت‌ها قرار می‌گیرد و این لطمه به مؤلف است. این اثر حاصل چند سال یا تمام عمر یک نویسنده یا مترجم است و اینکه این آثار به‌صورت مجازی روی سایت‌ها قرار می‌گیرد شاید برای اشاعه مطالعه خوب باشد ولی برای هنرمندی که عمرش را برای این کار گذاشته و اثرش نتیجه عرق ریزان ذهنش بوده غیرمنصفانه است.
از طرفی هنرمندی که هنرش را به قضاوت نگذارد بی‌خاصیت می‌ماند. این شیوه و این رویه جای حضور مستقیم مخاطب را نمی‌گیرد و نمی‌تواند بگیرد. وقتی یک هنرمند می‌خواند یا ساز می‌زند یا نمایشی را اجرا می‌کند اگر نفس به نفس مخاطبش نباشد و واکنش مخاطبش را نبیند مانند این است که چیزی را ندارد. مثل این است که چیزی گم شده است.
اجرای صحنه‌ای همه کارهایی که نیاز به حضور علاقه‌مند و هوادار دارد با اجرای آنلاین بسیار متفاوت است. در صحنه و سالن تئاتر مخاطب می‌تواند 15 دقیقه سرپا بایستد و گروه نمایش را تشویق کند و این با اینکه هنرمند دوربین را باز کند و بخواند و نمایشی اجرا کند و یک عده ببینند و احتمالاً در میانه کار گوشی را خاموش کنند و به کارشان برسند متفاوت است. اما به‌عنوان یک چاره و راهکار ناگزیر برای این دوران خوب است البته اگر مانند سوابقی که ما داریم این کار به بحران نکشد و مبتذل نشود. اجراهای آنلاین این روزها بیشتر حاصل نیاز طبیعی هنرمند است.