ستیز‌ه‌جویی با اجرای عدالت

لعیا جنیدی
 معاون حقوقی رئیس جمهوری
تحقق دادرســــــــی کیفری عادلانه به رعایت و تضمــــــین یک سلسله اصــول و موازین فراگیـــــــر وابســــــــته است که حاکمیــــــت قانون، بی‌طرف بودن و استقلال قضایی از برجسته‌ترین آنها به شمار می‌روند. بر همین اساس، در قوانین بنیادی کشورها و اسناد الزام‌آور بین‌المللی این اصول پیش‌بینی شده‌اند تا دولت‌ها با اتخاذ سیاست‌های حقوقی مناسب اسباب حمایت و تضمین این اصول بنیادی حقوقی را فراهم آورند. درهمین چارچوب، در اساسنامه دیوان‌بین‌المللی کیفری نیز اصول مذکور مورد شناسایی قرار گرفته‌اند تا فرآیند رسیدگی به جرم‌های بین‌المللی با رعایت و تضمین این اصول سپری شود. در این میان، استقلال قضایی و بی‌طرف بودن دیوان بین‌المللی کیفری که بر مصون ماندن مقام‌های قضایی رسیدگی‌کننده آن دیوان از هرنوع تهدید و اعمال نفوذ و فشار تأکید دارد، زمینه‌های مناسبی برای رسیدگی آزادانه به اسناد و مدارک و دلایل موجود جهت کشف حقیقت قضایی و اتخاذ تصمیم قضایی عادلانه به شمار می‌روند. بنابراین، به‌کارگیری هرگونه اقدام برای تحت فشار قرار دادن و تهدید کردن این نهاد مانع جدی پیش‌روی دیوان بین‌المللی کیفری در تحقق دادرسی کیفری عادلانه است. این روزها، امضاء شدن دستورالعمل اجرای تحریم ناعادلانه رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا نسبت به مقامات و کارکنان دیوان بین‌المللی کیفری نمایانگر ستیز‌ه‌جویی با اجرای عدالت و اصول دادرسی عادلانه بویژه حاکمیت قانون، بی‌طرف بودن مقامات و کارکنان این نهاد و استقلال قضایی آن است. علاوه بر این، کشانیدن تحریم‌های یک جانبه و فراسرزمینی که نماد رفتار خودسرانه در روابط بین‌المللی است به عرصه عدالت کیفری و قضایی بین‌المللی نقض آشکار هنجارهای حقوق بین‌الملل و حق جامعه بشری مبنی بر دسترسی به دادرسی کیفری عادلانه در فرآیند رسیدگی به جرم‌های فراملی است. به‌همین جهت، جوامع بشری و دولت‌ها باید با رد گسترده این تحریم و رفتار ناعادلانه از اصول حقوقی انکارناپذیر بویژه اصول دادرسی عادلانه که میراث ماندگار بشری است، همواره حمایت کنند.