چگونه هاب منطقه شویم؟

سید علی حسینی
‌ نایب دوم کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی ایران
اگر بخواهیم بسته تشویقی برای حضور ایرلاین‌های خارجی در نظر بگیریم باید به مواردی توجه کنیم که اکثر آنها در زمره زیرساخت‌ها است. آسمان ایران ویژگی‌هایی دارد که باعث می‌شود شرکت‌های هوایی نگاه مطلوبی به آن داشته باشند. به‌عنوان مثال، فرودگاه امام نسبت به فرودگاه کشورهای همسایه مزیت‌های متعددی دارد که به واسطه چنین پتانسیل‌هایی می‌توان بهره بیشتری از خطوط هوایی کشورمان برد. از آنجا که فرودگاه امام در ارتفاع قرار گرفته و حدود 1000 تا 1100 متر از سطح دریا ارتفاع دارد، این امر برای شرکت‌های هواپیمایی صرفه اقتصادی زیادی ایجاد می‌کند چرا که شرکت‌های هواپیمایی برای هر نشست و برخاست حدود هزار متر ارتفاع کمتری مصرف می‌کنند و همین امر سبب می‌شود تا سوخت کمتری نیز مصرف کنند. از آنجا که این اتفاق برای شرکت‌های هواپیمایی سودده است می‌توان از آن به‌عنوان یک مزیت مهم و جدی فرودگاه کشور نام برد.
فرودگاه کشورهای همسایه در سطح دریا قرار دارند و با این اوصاف همواره سعی کردند هاب لجستیک هوایی منطقه باشند، آنها به جهت تعدد ناوگان ملی و پروازهای زیادی که دارند به موفقیت‌هایی هم دست یافتند اما ایران به خاطر تحریم، امکان توسعه و تقویت ناوگان ملی خود را ندارد، از این‌رو با استفاده از توان ایرلاین‌های خارجی می‌توان در این حوزه فعال‌تر شد و آهسته آهسته به سمت هاب منطقه رفت.
از سویی بزرگترین مزیتی که ایران دارد در بخش سوخت است. شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی می‌تواند با هماهنگی وزارت نفت سوخت ارزان به شرکت‌های هواپیمایی عبوری از آسمان ایران تخصیص دهد که این امر بشدت برای شرکت‌های هواپیمایی جاذبه ایجاد می‌کند.
مسأله مهمی که در این بخش وجود دارد و باید به آن توجه کنیم، زیرساخت فرودگاه‌های کشور و بخصوص فرودگاه امام است. وقتی قرار بر این است که هواپیما در فرودگاه امام فرود بیاید و دوباره پرواز کند، ما به سالن ترانزیت و انتظار مناسب برای مسافران نیاز داریم که متأسفانه در مقطع فعلی خوب نیست و همچنین زیرساخت‌های باری برای فرودگاه امام مناسب نیست؛ به گونه‌ای که فعالان اقتصادی برای کالاهای وارداتی به جهت تخلیه و بارگیری با مشکلات زیرساختی مواجه می‌شوند.
اگر برنامه خوبی در این بخش تدوین شود، شرکت‌های هواپیمایی می‌توانند از زیرساخت‌های باری بهره ببرند و برای جابه‌جایی کالا از فرودگاه امام استفاده کنند. اعتقاد دارم که تقویت زیرساخت‌ها اهرم تشویق‌کننده‌ای است. از این‌رو به افرادی که در حال تهیه بسته تشویقی برای ایرلاین‌های خارجی هستند، پیشنهاد می‌کنم که می‌توان در فرودگاه امام سردخانه مجهزی ساخت تا شرکت‌های هواپیمایی از آن برای انتقال میوه و سبزیجات تازه نیز استفاده کنند که این امر به صنعت هوایی و صادرات کمک قابل توجهی می‌کند.
البته برای تحقق این موضوع تنها سیاستگذاری و تلاش سازمان هواپیمایی کافی نیست و همکاری سایر مجموعه‌ها که در زمینه لجستیک هوایی و باربری غیرنظامی فعالیت می‌کنند، ضروری است.
با توجه به شرایط کشور بخصوص از نظر تحریم، پتانسیل بالایی برای بار هوایی وجود دارد؛ بنابراین می‌توان از هواپیماهایی که فرود می‌آیند و مجدد پرواز می‌کنند در راستای واردات و صادرات کالا استفاده کرد؛ حرکت به این سمت قیمت‌ها را مناسب و به صرفه خواهد کرد. از این رو اگر شرکت‌های لجستیکی در زمینه بار هوایی فعال باشند می‌توانند در زمینه قیمت نهایی کالا و کرایه حمل اثرگذار باشند.
در حال حاضر کرایه حمل بارهای صادراتی بخصوص در بخش هوایی بالا تمام می‌شود لذا نمی‌توان میوه و محصولاتی که احتیاج به تازه خوری دارند را از طریق حمل و نقل هوایی جابه‌جا کنیم؛ در شرایطی مانند شیوع کرونا که تعداد پروازها کم می‌شود می‌توان از این پتانسیل استفاده کرد.