ارتباطات میان فرهنگی در حاشیه کرونا

صدیقه ببران
استاد علوم ارتباطات
بیماری کرونا ما را وارد سیستم ارتباطات مجازی کرده اما یکی از بحث‌های مهم این دوران ارتباطات میان فرهنگی است که این اتفاق با اجرای کنسرت‌های مشترک خوانندگان و نوازندگان ایرانی با هنرمندان خارجی در فضای مجازی افتاده است. کارهایی که این مدت توسط هنرمندان ما و هنرمندان خارجی انجام شده نمادین بوده ولی پیش از این هم به شکل واقعی و فیزیکی هنرمندان ما در کشورهای مختلف اجراهایی داشتند که می‌شود گفت این ارتباطات در حوزه دیپلماسی عمومی قرار می‌گیرد.
بیماری کرونا مشکلات زیادی برای ما همراه دارد ولی یکی از محاسنش این است که از طریق فضای مجازی که زمان و مکان در آن حاکم نیست می‌توانیم صدای فرهنگی‌مان را به مردم جهان برسانیم. به‌دلیل شیوع این بیماری حس همبستگی میان مردم دنیا ایجاد شده و استفاده از این فرصت در جهت ارتباطات میان فرهنگی و دیده شدن و شناخته شدن فرهنگ ایران در نقاط دیگر جهان بسیار مطلوب است، تلاش‌هایی که این مدت از سوی هنرمندان برای ارتباط فرهنگ ایرانی با فرهنگ‌های دیگر در جهت صلح و ثبات بین‌المللی انجام شده بسیار ارزنده است.
البته به دلایل شرایط فرهنگی کشورمان ملاحظاتی داریم ولی با همین ملاحظات هم هنرمندان ما وارد این عرصه شدند و این ارتباطات بین فرهنگی را ایجاد کردند ولی باید دقت کنیم که در جریان این ارتباطات حوزه‌های فرهنگی و هویتی ما باید حفظ شود.
باید به این نکته توجه کنیم که اجرای کنسرت های مجازی و اجراهای مشترک بین هنرمندان ایرانی و خارجی به‌دلیل فاصله‌گذاری اجتماعی ناشی از این بیماری انجام شد و می‌تواند ادامه پیدا کند اما اینکه به چه شکلی و در چه مناسبت‌هایی این کار ادامه داشته باشد بحث جداگانه‌ای است و باید بدانیم که لزوماً نباید از یک روش تبعیت کنیم؛ ما نباید در این راه تنها مقلد باشیم و باید ابتکار عمل را به دست بگیریم.
پیش از این هنرمندان ما به میزان کافی از فرصت‌های فضای مجازی استفاده نکردند. اوج استفاده آنها داشتن صفحاتی در شبکه‌های اجتماعی و تعدادی فالوور بود اما با استفاده از فرصت پیش آمده در جریان شیوع بیماری کرونا باید تلاش کنیم ابتکار عمل داشته باشیم و هنرمندان ما با توجه به ملاحظات حوزه فرهنگی خودمان ارتباطات فرهنگی با دنیا برقرار کنند. اگر هدف ما تأثیرگذاری فرهنگی بر سایر جوامع باشد و بتوانیم این کار را انجام دهیم این شکل از ارتباطات حتی در حوزه دیپلماسی عمومی می‌گنجد. اگر بتوانیم از فضای مجازی استفاده بهینه کنیم و هنرمندان‌مان بتوانند در جریان انتقال هنری و فرهنگی هنرهایی چون موسیقی سنتی و کلاسیک ما را به مردم جهان معرفی کنند بسیار اثرگذار خواهد بود. ارتباطات میان فرهنگی که در این دوران انجام شد بسیار خوب بود و هرچقدر بتوانیم ارتباطات میان فرهنگی را تقویت کنیم بیشتر به صلح و ثبات می‌رسیم. باید بدانیم تا وقتی صلح و ثبات جایی حاکم نباشد پیشرفتی حاصل نمی‌شود و مردم در آرامش لازم قرار نمی‌گیرند. اما به این کارها بسنده کردن کفایت نمی‌کند و نیاز به ابتکار عمل داریم.