آگاه به روایت‌های فیلم و تصویر

نادرمشایخی
  آهنگساز و رهبر ارکستر
«اِنیو موریکونه» از آهنگسازان بنام و بزرگ موسیقی است که بواسطه کارهایی ماندگار در عرصه موسیقی، نه تنها در ایتالیا، زادگاهش، که در سراسر جهان درخشید. به گمانم ویژگی مهم کارهای این هنرمند تنها به کارهایی که از او در زمینه نوازندگی و آهنگسازی سراغ داریم محدود نمی‌شود، بلکه شاخصه مهم سال‌ها فعالیت حرفه‌ای «اِنیو موریکونه» را باید در موسیقی فیلم‌هایی جست‌و‌جو کرد که با هنرمندی او ماندگار شدند. شاید یکی از موارد مهمی را که منجر به درخشش نام او در آهنگسازی سینما شد بتوان در دانش و اطلاعاتی دانست که نسبت به این دو هنر داشت. برخورداری از تسلط بسیار به موسیقی و از سویی شناخت قابل توجه درباره سینما منجر به توانایی او در استفاده هنرمندانه این دو با یکدیگر شده بود آنچنان که کاملاً منطبق بر هم بودند. آهنگسازان و کسانی که با موسیقی فیلم بخوبی آشنا هستند می‌دانند که ساخت موسیقی فیلم متفاوت از دیگر آهنگسازی‌هاست و ویژگی‌های خاص خود را دارد و نکته مهم این است که به‌طور کل فرم روایتی فیلم با آهنگسازی موسیقی متفاوت است. دلیل این تفاوت در وابستگی این نوع موسیقی به روایت و تصویر است که کار و آهنگسازی متفاوتی را طلب می‌کند.
یکی از نکات مهم موسیقی‌های فیلم موریکونه این بود که او علاوه بر واکنش نشان دادن به مسائل و موضوعات فیلم، هیچ‌گاه نمی‌گذاشت زمان بر فرم موسیقی او تأثیر بد بگذارد. با وجود آنکه «اِنیو موریکونه» در سن بالایی با زندگی بدرود گفت اما جالب است که بدانید دست به ساخت ملود‌ی‌هایی زده که طی تمام این سال‌ها مورد توجه نسل‌های مختلفی قرار گرفته که تنها به قشر یا دوره زمانی خاصی محدود نشده‌اند. آنچنان که اغلب جوانان کارهای او را از حفظ می‌خوانند. اما یکی دیگر از نکاتی که بد نیست درباره این آهنگساز نامی اشاره شود به تلاشی است که برای حفظ فرم موسیقایی خاص خودش آن هم در مواجهه با سنگلاخ‌های موسیقی فیلم به خرج می‌داد. در ساخت موسیقی فیلم، توانایی و قدرت آهنگساز حتی می‌تواند به یاری بخش‌هایی بشتابد که اتفاقات پیش روی مخاطب با آنچه در ذهن شخصیت‌های فیلم می‌گذرد متفاوت است؛ اینجا موسیقی فیلم حتی قادر است ذهن بیننده را متوجه مسائلی سازد که قبلاً در فیلم رخ داده است. این یک نمونه را گفتم که بدانید آهنگسازی فیلم چه کار پیچیده‌ای ست و «اِنیو موریکونه» توانست طی این سال‌ها با ساخت موسیقی‌های ماندگار و از سویی همکاری با چهره‌های شاخص سینمای جهان جایگاهی درخشان در عرصه فرهنگ و هنر به‌ نام خود ثبت کند.