آیا اقتصاد کشور نیاز به یک تحول دارد؟

ادامه از صفحه 7
این روند اصلی نیاز به کربن موجود در نفت را از اهمیت می‌اندازد چرا که بشر قادر شده ترکیبات جدیدی را برای رفع نیاز خود بر پایه دانش طراحی و خلق کند. دامنه این نوآوری‌ها در مسیری قرار گرفته اند که حتی ترکیبات جدیدی برای کنارزدن فلزات برای صنایع به وجود می‌آید. پس دیگر می‌توان بیان کرد که در آینده مواد جایگزین برای منابع طبیعی وجود خواهد داشت و به مرور این روند از ارزش نفت و معادن خواهد کاست. در این میان اقتصاد ایران که دچار بیماری هلندی است و کاملاً به منابع طبیعی وابسته، راه سختی برای تحول در پیش دارد. این مسیر تحقق خواهد یافت و به لطف تحریم‌های ظالمانه امریکا، کشور ما نیاز دارد زودتر این تحول را در اقتصاد خود به وجود آورد. برای به وجود آوردن تحول اقتصادی، بهتر است سیاستگذاران سه برنامه کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت را درنظر بگیرند. در برنامه‌های کوتاه مدت روی نیازهای جاری کشور باید تمرکز شود که به عنوان نمونه از توسعه بازار اوراق بهادار می‌توان  به نشانه  یک عمل مثبت در این برنامه‌ها یاد کرد. از منابع به دست آمده در این بازار نیز می‌توان در ابعاد کوچک برای توسعه بنگاه‌های زیرپله‌ای و تکامل پله‌ای آنها و ابعاد بزرگ برای توسعه پروژه‌های به جا مانده در صنایع بزرگ کشور استفاده شود.
در برنامه‌های میان مدت نیاز است که کشور به سمت توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل و گردشگری برود تا زمان را برای سال‌های آتی صرفه جویی کند. استفاده از ظرفیت‌های مغفول مانده گردشگری و حمل و نقل بین‌المللی نیاز به داشتن ارتباط خوب با کشورهای جهان است که در حال حاضر به دلیل وجود بیماری کووید‌19 و فشار حداکثری امریکا امکانپذیر نیست اما در میان مدت و با توسعه روند چندقطبی شدن اقتصاد دنیا، اقتصاد کشور می‌تواند بر این ظرفیت‌ها تکیه کند. برای استفاده از ظرفیت گردشگری کشور نیاز جدی به توسعه فرهنگ گردشگری در کشور علاوه بر زیرساخت‌های آن وجود دارد. به عنوان نمونه می‌توان توسعه این بخش‌ها را در قراردادهای دوجانبه با کشور‌های متعامل همچون چین، روسیه، هند و کشورهای هم مرز دنبال کرد که می‌توان بازار هدف مناسبی برای اجرای این راهکار با توجه به واقعیات اقتصاد ایران در نظر گرفت.
سیاستگذاران لازم است برنامه‌های بلندمدت خود را با توجه به روندهای نوظهور فناوری‌های همگرا (نانو، زیستی، اطلاعات و علوم شناختی) توسعه دهند. تمرکز سیاستگذاران لازم است بر دانشگاه و پارک‌های علم و فناوری باشد که بتوانند بستر لازم را برای فعالیت این نهادهای به ظاهر بدون استفاده در اقتصاد امروز ایجاد کنند. در اقتصاد دانش بنیان، دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری نقش قلب تپنده را دارند که با واقعیت امروز دانشگاه‌های کشور فاصله زیادی دارد. متولی بسترسازی برای نسل چهارم صنایع، مجموعه  معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری است که علی رغم پویایی مناسب به دلیل جزیره‌ای عمل کردن ستادهای زیرمجموعه نخواهند توانست وظیفه خود را به صورت کامل به انجام رسانند که پیشنهاد می‌شود سیاستگذاران، راهکارهایی را توسعه دهند که چهار ستاد اصلی ذیل این مجموعه پویا هماهنگی بیشتری را در ترکیب روندهای فناوری اطلاعات، نانو، زیستی و علوم شناختی به وجود آورند تا تصویر کلان ایران هوشمند بر پایه اقتصاد دانش بنیان کامل‌تر ترسیم شود.