27 سال با پراید

گروه اقتصادی / سال 1370 بود که دولت وقت تصمیم گرفت که به جای خودروی رنو که در ساپیا تولید می‌شد، خودروی با صرفه‌تر و کم‌مصرف‌تری را تولید کند. مدیرعامل وقت سایپا، غروی، که بعداً مدیرعامل ایران‌خودرو شد، با شرکت کیا‌موتورز کره جنوبی وارد مذاکره شد و توانست خط تولید دو خودروی پراید که در ایران به مدل‌های هاچ‌بک و صندوق‌دار معروف شدند را وارد ایران کند. در سال 1372 اولین خودروهای تولید شده پراید در ایران وارد خیابان‌ها شد. قبل از آنکه آنها وارد خیابان‌ها شوند، سایپا فراخوانی داد تا اسم‌های تازه‌ای بر روی این خودروها بگذارند که نام‌های «نسیم» و «صبا» برای آنها انتخاب شد که با اعتراض شرکت کیا موتورز این نام‌ها برداشته شد و با موافقت کره جنوبی نام پراید بر روی آنها گذاشته شد.
این خودروها در زمان خود معیار پرستیژ و اعتبار طبقات متوسط به بالای جامعه شد. خودروی کم‌مصرفی – حدود 8 لیتر بنزین در 100 کیلومتر - که در مقابل پیکان – که تقریباً 18 لیتر در هر 100 کیلومتر مصرف می‌کرد – توانست به‌سرعت جای خود را در طبقات متوسط به بالا باز کند. حتی در نیمه اول دهه 1370 هم برای آن سریالی ساخته شد به نام خودروی تهران – 11 که با بازیگری حمید جبلی در صدا و سیما به نمایش درآمد.
اما سرنوشت این خودرو را حذف خودروی دیگری رقم زد. پیکان، رقیبی بود که با توجه به قیمت پائین آن در‌مقابل پراید همچنان در خیابان‌ها می‌تازید. هرچند که مصرف بنزین پیکان و کیفیت آن در مقابل پراید بسیار پائین بود اما با‌توجه به قیمت بنزین، پیکان همچنان محبوب مردم طبقات متوسط به پائین بود. تا سال 1383 که دولت وقت تصمیم گرفت پیکان را از صحنه اقتصاد حذف کند. غروی که بعد از ساپیا و موفقیتی که در تولید پراید به‌دست آورده بود به مدیرعاملی ایران خودرو منصوب شده بود همچنان در مقابل حذف پیکان مقاومت می‌کرد. با برکناری غروی و انتصاب منوچهر منطقی در سال 1383 مقدمه حذف پیکان آغاز شد و این خودرو در اردیبهشت ماه سال 1384 از صحنه تولید برای همیشه حذف شد. جانشین پیکان، خودروی گرانقیمت‌تری بود به نام سمند. اکنون نوبت پراید بود که بتواند با قیمت پائین خود در مقابل سمند، محبوب خانواده‌های طبقه متوسط به پائین شود و این اتفاق هم نه بتدریج بلکه بسرعت افتاد.
سایپا با توجه به استقبالی که برای پراید پیش آمد بسرعت شروع به افزایش تولید این خودرو کرد و مدل‌های متفاوتی را مانند 141، 131، 111  یا سفری به آن اضافه کرد. اگر زمانی قیمت پیکان شاخص قیمت خودروهای دیگر بود، از سال 1384 به بعد پراید شاخص قیمت خودروها شد تا آنجا که حتی احمدی‌نژاد در سال 1391 در یک مصاحبه تلویزیونی در‌خصوص قیمت خودرو گفته بود، «پراید کیلویی چند؟» طعنه‌ای که کاملاً خودروسازان را تکان داد و انتقادهایی را هم به رئیس وقت دولت وارد کردند. اما این خودرو که جانشین پیکان برای مردم طبقات متوسط به پائین جامعه شده بود برای خود مشکلاتی هم داشت. کیفیت آن هر سال از سوی سازمان استاندارد و محیط زیست زیر سؤال می‌رفت و با توجه به آنکه این خودرو برای جاده‌ها ساخته نشده بود و یک خودروی شهری بود میزان تصادفات آن در جاده‌ها و تلفاتی که به بار می‌آورد رو به افزایش بود. حذف پراید، خودرویی که بیش از 6 میلیون دستگاه از 21 میلیون دستگاه خودرو در کشور را در‌اختیار دارد - 28 درصد – بدون شک برای طبقات متوسط به پائین نمی‌تواند به همین سادگی از چرخه زندگی آنها کنار برود. این خودرو که اکنون قیمت آن به 100 میلیون تومان نزدیک شده است داستان دیگری را برای خودروسازان کشور رقم می‌زند. زمانی که پیکان حذف شد، پراید بود، الان جایگزین پراید چه خودرویی برای طبقات متوسط به پائین می‌تواند باشد؟
گزارش پایان خط تولید پراید را در صفحه 9 بخوانید.