راه آهن قزوین _ رشت؛ ابرپروژه‌ای برای ایران فردا

قزوین- کوروس سلیمانی: خطوط ریلی به دلایل مختلف یکی از مطمئن‌ترین و اقتصادی‌ترین سامانه های حمل و نقل در مقایسه با شبکه‌های دیگر از جمله دریایی و هوایی است. به همین دلیل توسعه این شبکه در دولت‌های یازدهم و دوازدهم شتاب بیشتری گرفت. یکی از پروژه‌های مهم در این ارتباط راه آهن قزوین - رشت است که از سال ۸۵ مطرح گردید اما با اهتمام ویژه در دولت حسن روحانی سرانجام در اسفند ۹۷ به بهره‌داری رسید.  
به گفته دست‌اندرکارانِ  مسیر ریلی رشت- قزوین قابلیت جابه‌جایی سالانه ۱۰ میلیون تن بار و سه میلیون و ۸۰۰ هزار مسافر را دارد. این پروژه ریلی از  احداث خط آهن رشت- قزوین و ادامه آن در مسیر رشت- انزلی و کاسپین و رشت- آستارا یکی از اولویت‌های دولت‌های یازدهم و دوازدهم محسوب می‌شود.
علی اکبر مردی مدیر ساخت این پروژه درباره مشخصات فنی این طرح به خبرنگار «ایران» گفت: طول محور
راه آهن قزوین - رشت ۱۶۴ کیلومتر است که ۲۲ کیلومتر آن در قالب ۵۲ تونل است.
همچنین ۶۲ پل خاص در این مسیر وجود دارد که طول  آنها بالغ بر ۸ هزار و ۹۰۰ متر می‌شود و ۶۳۰ پل غیرخاص نیز از جمله پل‌های آب رو و کوچک در مسیر تعبیه شده است. برای ساخت این خط آهن ۲۲ میلیون مترمکعب عملیات خاکی انجام شده و نزدیک به یکهزار و۸۰۰ میلیارد تومان در زمان خود هم هزینه شده است. دراین پروژه با یکی از مناطق زمین شناسی خیلی سخت در منطقه رودبار مواجه بودیم که مشکلات اجرایی فراوانی بخصوص در تونل‌ها ایجاد و ریزش‌های زیاد، کار را سخت کرده بود که با تلاش سرسختانه توانستیم آنها را به سرانجام برسانیم. این پروژه از نظر فنی و اجرایی یکی از پیچیده‌ترین پروژه‌ها بعد از راه آهن های  شمال و لرستان است و به همین دلیل ۱۰ سال کار روی این پروژه به طول انجامید. لازم به ذکر است که تمام کار اجرایی و مطالعات مهندسی - فنی این پروژه توسط کارشناسان ایرانی صورت گرفته است. یکی از ویژگی‌های این طرح بزرگ‌ترین ساخت پل ریلی کشور به طول یکهزار و ۴۳۰ متر است که از روی سد و شهر منجیل عبور می‌کند.
مدیر طرح راه آهن قزوین - رشت در  ادامه افزود: طبق پیش بینی‌ها ۱۰ میلیون تن بار در سال از این محور ترانزیت می‌شود که در حال حاضر در بندر آستارا چنین باری وجود ندارد و این برای چشم‌انداز ۲۰ ساله در نظر گرفته شده و حتی با تمهیداتی می‌توان حدود ۵۰ درصد نیز به این حجم بار اضافه کرد.  وی درباره اینکه تمرکز این محور بیشتر روی حمل و نقل کالاست یا مسافر، عنوان کرد: پیش‌بینی جابه جایی مسافر نیز در این محور شده و برای سال نخست یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر و چشم‌انداز ما تا سال بیستم بهره‌برداری چیزی در حدود ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر در سال است. به همین دلیل ایستگاه‌هایی در مناطق کوهین، رودبار، لوشان، منجیل، رستم آباد، امامزاده‌ هاشم و رشت در نظر گرفته شده است.
مردی درباره اتصال این محور به سایر محورها و تبدیل شدن به کریدور شمال به جنوب، عنوان کرد: یکی از اهداف اصلی اجرای این پروژه تشکیل کریدور شمال به جنوب و اتصال به راه آهن کشورهای همسایه است و این محور در واقع حلقه مفقوده این کریدور بود. هم اکنون جمهوری آذربایجان شدیداً دنبال اتصال ریل خود به این محور است و حتی حاضر شده برای تکمیل محور رشت - آستارا با اختصاص وام مشارکت کند تا بتواند از طریق ترانزیت بار خود به کشورهای حاشیه خلیج فارس، شرق آسیا از جمله هند و آسیای میانه استفاده کند. حتی کشور هند نیز پیگیر این اتصال و تشکیل کریدور است.
 یک طرح ملی با مزیت‌های فرامنطقه‌ای
«علی فرخزاد»، معاون عمرانی استاندار قزوین نیز درباره این طرح به «ایران» گفت: مسئولان دو استان قزوین و گیلان پیگیری زیادی در حصول این طرح داشتند. البته مسائل اجرایی، عبور از مسیرهای سخت، تملک اراضی و کمبود اعتبارات باعث شده بود که کار تا حدی طولانی شود که با عزم و اراده دولت در نهایت مشکلات برطرف و این پروژه به بهره‌برداری رسید.
وی درباره مزیت‌های این طرح گفت: در واقع تأثیرگذاری این پروژه فرامنطقه‌ای است و به دلیل اتصال به کشورهای همسایه در توسعه حمل و نقل کالا و جابه‌جایی مسافر نقش ویژه‌ای ایفا خواهد کرد و به همین دلیل است که از این پروژه به عنوان طرح ماندگار نام برده می‌شود. در بعد درون استانی نیز با توجه به اینکه قزوین نقش مواصلاتی با ۱۲ استان دیگر دارد و ترافیک زیادی را در این مسیر شاهد هستیم، این طرح می‌تواند تأثیر زیادی در تعدیل این موضوع داشته باشد. از سوی دیگر در زمینه‌های صنعتی، کشاورزی و گردشگری نیز می‌تواند نقش بسزایی بخصوص برای دو استان قزوین و گیلان ایفا کند.
 
حمل دو میلیون و ۲۷۴ هزار و ۸۶۷ تن کالا توسط راه آهن شمال ۲ از بدو تأسیس تاکنون
از سوی دیگر غلامحسین ولدی مدیرکل راه آهن شمال ۲ با اشاره به افتتاح  پروژه راه آهن قزوین – رشت در نیمه اسفندماه سال ۹۷ توسط رئیس جمهوری به ایرنا گفت:  با پیوستن استان گیلان به شبکه سراسری راه آهن جمهوری اسلامی ایران، اداره کل راه آهن شمال ۲ تشکیل و وظیفه خود را در راستای جابه جایی بار و مسافر آغاز کرد.
غلامحسین ولدی افزود: راه آهن شمال ۲ از بدو تأسیس تا اول مرداد امسال دو میلیون و ۲۷۴ هزار و ۸۶۷ تن کالا را حمل کرده است.
وی ادامه داد:  این میزان بار توسط
 ۳۷ هزار و ۹۱۴ دستگاه واگن حمل شده که اگر به صورت متوسط ظرفیت هر واگن را ۶۰ تن در نظر بگیریم، ناوگان باری راه آهن شمال ۲  موفق به حذف تقریباً ۱۱۳ هزار و ۷۴۲ دستگاه تریلی از سطح‌ها جاده‌ها شده است.
 
حذف ۱۱۲ هزار خودرو در سطح جاده‌های استان
به گفته ولدی، همچنین در این بازه زمانی ۳۳۶ هزار نفر مسافر توسط ناوگان مسافری راه آهن شمال ۲ جابه‌جا شده‌اند که اگر به طور میانگین سرنشینان هر خودرو را سه نفر در نظر بگیریم، ناوگان مسافری این اداره کل موفق به حذف ۱۱۲ هزار خودرو سواری از سطح جاده‌ها شده است.
وی با بیان اینکه میزان مصرف سوخت ناوگان حمل و نقل ریلی یک هفتم ناوگان حمل و نقل جاده‌ای است،  اظهار داشت: این میزان حمل بار و جابه‌جایی مسافر توسط ناوگان راه آهن شمال ۲ موجب صرفه‌جویی میزان قابل توجهی در زمینه سوخت‌های فسیلی شده که این امر نقش مهمی در اقتصاد کشور دارد.
ولدی همچنین خاطرنشان کرد: احتمال بروز سوانح ریلی یک بیستم ناوگان حمل و نقل جاده‌ای است، به همین خاطر ایمنی، برند راه آهن محسوب می‌شود. وی افزود: راه آهن شمال ۲ در زمینه جابه‌جایی بار تعامل خوبی با صنایع فولاد، تولیدی‌های دام و طیور و شرکت‌های راه سازی داشته، به طوری که محصولات و مواد اولیه این صنایع در حال انتقال است و ظرفیت مناسبی برای تأمین مصالح مورد نیاز پروژه
راه آهن رشت - انزلی، رشت - آستارا و سایر پروژه‌های راهسازی از مبدأ لوشان و منجیل به مقصد رشت و توابع را داراست. وی با اشاره به حمل مصالح پروژه ریلی رشت- انزلی توسط مسیر ریلی قزوین- رشت نیز بیان کرد: از بدو راه‌اندازی خط آهن قزوین- رشت به طور تقریبی بیش از ۱۵۴ هزار تن مصالح راهسازی مورد نیاز پروژه راه آهن رشت- انزلی و سایر پروژه‌های راهسازی، تقریباً
۵۵ هزار تن آهن آلات و شمش فولاد و بیش از ۶۰ هزار تن نهاده‌های دامی توسط ناوگان ریلی در ایستگاه راه آهن رشت تخلیه شده است.
مدیرکل راه آهن شمال ۲ خاطرنشان کرد: مقرون به صرفه بودن حمل کالا توسط ناوگان ریلی می‌تواند در زمینه رشد و جهش تولید مد نظر مقام معظم رهبری نقش شایانی را ایفا کند.