با من حرف بزن

بهزاد وحیدنیا
مدیرکل مشاوره و امور روان‌شناختی سازمان بهزیستی
امروزه در زمینه مداخله روانی ـ اجتماعی سامانه‌های کمک‌رسانی گوناگونی وجود دارد. مداخله تلفنی از مهم‌ترین رهیافت‌های مداخله‌ای است و کارآیی خود را در حوزه‌های مربوط نظیر مشاوره روانشناختی و اعتیاد اثبات کرده است. رشد و گسترش کمی، کیفی و جغرافیایی خطوط تلفنی در کشورهای پیشرفته، گواه این واقعیت است که بحران‌های متعدد، زندگی مردم را تحت ‌تأثیر قرار می‌دهد و مداخله تلفنی به عنوان شیوه‌ای اساسی برای توانا کردن فرد تلقی می‌شود. کمک‌رسانی در حیطه مداخله تلفنی از خدمات منفعل نظیر گوش‌دهی صِرف شروع، و به خدمات مداخله‌‌ای عمیق ختم می‌شود.
انتخاب نوع این خدمات منوط به مأموریت‌های سازمان مجری، امکانات، ارتباط‌های برون‌سازمانی، و ترکیب پایوران (personnel) آن است.
در کشورهای مختلف انواع خطوط تلفنی تحت عنوان خطوط یاری‌رسان (help line) و یا خطوط مداخله در بحران (hot line) فعال هستند. در ایران خط ۱۴۸۰ با ارائه خدمات مشاوره و روانشناسی از دسته خطوط یاری‌رسان یا (help line) محسوب می‌شود.
این خدمات در سرتاسر کشور به عنوان خدمات تخصصی رایگان در دسترس بوده و تلاش بر این است با توجه به اقتضائات شرایط حاضر کشور در مدیریت بهینه مشکلات و اختلالات روانی اجتماعی پاسخگوی بخشی از نیازهای مردم باشد. ما سعی کردیم که به مردم یاد دهیم در زمان بروز مشکل با مشاوران حرف بزنند. اصلاً مهم نیست که مشاوره‌ها چقدر طولانی باشد، هر مقداری که مردم نیاز داشته باشند مشاوران برای شنیدن صحبت‌های مردم و ارائه راهکارهای لازم وقت می‌گذارند.
در مشاوره تلفنی تعاملی بین تماس‌گیرنده و مشاور از طریق تلفن انجام می‌گیرد این امر فقط در راستای برطرف کردن نیازهای فوری تماس‌گیرندگان است که موجب تثبیت یا بهبود احساس سلامت روانی افراد می‌شود و مشاور کمک می‌کند تا تماس گیرنده نیازهای خود را مشخص کند، راه‌حلی برای مسائل خود پیدا کند و توانایی تصمیم‌گیری در او تسهیل
شود.
خط مشاوره تلفنی (1480) با تعداد 400 مشاور و روانشناس مجرب و آموزش‌دیده با تحصیلات ارشد و دکتری در 31 استان کشور خدمات مشاوره و روانشناختی تلفنی را به آحاد جامعه ارائه می‌کند. مردم در تمامی روستا‌ها و شهرستان‌های استان‌های کشور از طریق شماره تلفن 1480 می‌توانند با روانشناسان و مشاوران مستقر در استان خود ارتباط گرفته و در مورد موضوعات و مشکلات مربوط به ازدواج و خانواده، مشکلات مرتبط با کودکان و نوجوانان و اختلالات بالینی خدمات مشاوره و راهنمایی کسب کنند. خدمات خط مشاوره تلفنی رایگان است. در سال گذشته حدود یک میلیون و صد تماس در خط 1480 پاسخ داده شده است.
 از ابتدای شیوع کرونا ویروس فعالیت خط 1480 از 8صبح تا ساعت 12 شب و روزهای تعطیل افزایش یافت و تاکنون بیش از یک میلیون و صد هزار تماس پاسخ داده شده که از این تعداد حدود ۶۰ هزار تماس مستقیماً مربوط به کرونا بوده است. در روزهای کرونایی بیشترین تماس‌ها درخصوص ترس از ابتلا و اضطراب ناشی از کرونا بوده است همچنین نگرانی در مورد آینده، تداوم شیوع کرونا و اینکه اگر قرار باشد کرونا بخشی از زندگی افراد باشد چطور باید با آن کنار بیایند بخشی از دغدغه مردم بوده است.
علاوه بر اینها تعارض در‌خصوص رعایت نکات بهداشتی، دغدغه‌ها و نگرانی‌ها درحوزه مسائل مالی، وحشت ناشی از مرگ، تماس‌های مربوط به سوگ از دیگر نکاتی است که در تماس با این خط مطرح شده است. با این حال خط ١٤٨٠ برای توسعه حمایت‌های روانی ـ اجتماعی از خانواده‌ها و ارتقای سلامت روان اجتماعی جامعه در بحران ایجاد شده است. در کنار این، شیوه‌های مواجهه فردی با تنش‌های روانی ناشی از کرونا، مدیریت استرس و کنترل هیجانات؛ مشکلات خانوادگی و مشکلات مرتبط با کودکان و نوجوان از عمده فعالیت‌های خط ۱۴۸۰ است.
 تمام تماس‌های مردمی با خط صدای مشاور ۱۴۸۰، محرمانه و امن است و افراد می‌توانند مشکلات و مواردی را که طرح کردن آنها به صورت حضوری برای‌شان مشکل است، به صورت تلفنی با مشاوران در میان بگذارند. مشاوران پس از ارزیابی‌های اولیه در صورت لزوم تماس‌گیرنده را برای دریافت خدمات تخصصی به مراکز مجاز بهزیستی ارجاع می‌دهد. در اینجا لازم است بیان کنم که بهزیستی علاوه بر صدای مشاور، خط ملی اعتیاد با شماره ۰۹۶۲۸، خط اورژانس اجتماعی را هم با شماره 123 برای اعلام موارد کودک‌آزاری، همسرآزاری، معلول‌آزاری و سالمند‌آزاری در دسترس مردم قرار داده است.