اخراج، تبعید و بازداشت؛ سرنوشت سه زن مبارز بلاروس

زهره صفاری/ آخرین بازمانده اتحاد سه زن مخالف رئیس جمهوری جنجالی بلاروس که حاضر به خروج از کشور نشد، به‌طرز مرموزی ربوده و ناپدید شد؛ موضوعی که واکنش آلمان و انگلیس و هشدار اتحادیه اروپا به سران بلاروس را به همراه داشته و دردسر تازه‌ای را پیش روی «لوکاشنکو» قرار داده است.
به‌گزارش «گاردین»، «ماریا کولسنیکوا» 38 ساله یکی از سه زنی است که رهبری معترضان به نتیجه انتخابات 9 آگوست بلاروس و آغاز ششمین دوره ریاست جمهوری «لوکاشنکو» را به دست دارند. «اسوتلانا تیخانوفسکایا»، کاندیدای رقیب رئیس‌جمهوری و «ورونیکا تسپکالو» دو زن دیگری هستند که برای پایان به حکمرانی 26 ساله لوکاشنکو در بلاروس بپاخاسته و هزاران نفر از معترضان را به‌خیابان‌ها کشاندند.
«لوکاشنکو» که با اتهام تقلب و دستکاری آرا روبه‌رو است، حالا با ناپدید شدن «کولسنیکوا» جنجال تازه‌ای پیش روی خود می‌بیند. بنابر اعلام رسانه‌های اوکراینی این زن 38 ساله که صبح دوشنبه به‌همراه دو فعال سیاسی دیگر در مرز اوکراین دیده شده پس‌از پاره کردن پاسپورتش، حاضر به خروج از کشور نشد اما ساعاتی بعد گزارش‌هایی از ربوده شدن او در شهر «مینسک» مطرح شد. به‌گفته شاهدان چند مرد سیاهپوش پس از گرفتن گوشی همراه «کولسنیکوا»، او را به‌زور داخل یک مینی بوس انداخته و به محلی نامعلوم بردند.
پس‌از این اتفاق در حالی که معاون وزیر خارجه اوکراین در صفحه فیسبوکش نوشت: «کولسنیکوا» مقاومت موفقیت آمیزی در برابر اخراج از کشورش داشت.» و همزمان سفارت اوکراین، حضور همراهان این زن در خاک این کشور را تأیید کردند؛ سخنگوی گارد مرزی بلاروس به «رویترز» گفت: «کولسنیکوا بازداشت شده است. اما نمی‌توانم دقیق بگویم او کجاست.»
با‌وجود این اظهارنظر، پلیس هر گونه اطلاع از سرنوشت این زن را تکذیب کرد. اما با‌وجود این ابهامات، تکذیب پلیس و سکوت معنادار دولت لوکاشنکو، کارشناسان ربوده شدن او را بخشی از پروسه سرکوب معترضان و پایان جنبش‌های اعتراضی می‌دانند. «داراگ مک دوول»، تحلیلگر اندیشکده بلاروس معتقد است: «دولت سعی دارد با مسدود کردن اینترنت و... شرایط را تحت کنترل درآورد اما واقعیت آن است که مردم ترس‌شان از لوکاشنکو ریخته و او اقتدارش را از دست داده است. مهم نیست پلیس تا چه حد شورش‌ها را سرکوب کند، مردم دیگر عقب نخواهند نشست.»
واکنش هم پیمانان «کولسنیکوا»
پیمان مبارزه با لوکاشنکو پیش از انتخابات میان سه زن بلاروسی بسته شد اما وقتی رئیس‌جمهوری پیروزی قاطعانه‌اش با 80 درصد آرا را اعلام کرد، به نوشته «الجزیره» ابتدا «اسوتلانا تیخانوفسکایا» تحت فشار «لوکاشنکو» و همراهانش مجبور به ترک کشور و پناهندگی در لیتوانی شد و مدتی بعد نیز «ورونیکا سپکالو» به همراه همسر و فرزندانش از اوکراین سر درآورد. اما این خروج اجباری مانع از مبارزاتشان نشد. پس‌از وقایع اخیر نیز «تیخانوفسکایا» گفت: «به‌نظر می‌رسد دولت می‌خواهد با نابود کردن رهبران مخالف، احزاب را مغلوب و سرخورده کند.» در همین حال «سپکالو» نیز ضمن ابراز ناراحتی از حادثه پیش آمده برای «کولسنیکوا» گفت: «شرایط کشور برای رهبران مخالف امن نیست؛ بخوبی می‌توانید ببینید که یا آنها زندانی هستند یا از کشور اخراج یا ربوده شده‌اند. لوکاشنکو رهبران قدرتمند را به انزوا کشانده و تنها در همین مدت کوتاه رهبران دو حزب به زندان افتاده‌اند. همسر من یکی از همین مخالفان است که با حکم 15 سال حبس با قید وثیقه آزاد است.»
هشدار اروپا برای آزادی زندانیان سیاسی
سرنوشت نامعلوم «کولسنیکوا» 38 ساله علاوه بر اینکه جنبش‌های خیابانی را گسترده‌تر کرده، «لوکاشنکو» را با هشدارهای خارجی نیز روبه‌رو ساخته است. به نوشته «فرانس پرس»، آلمان و انگلیس خواستار پاسخگویی دولت بلاروس به اتفاق پیش آمده برای فعال زن این کشور شدند. «دومینیک راب»، وزیر خارجه انگلیس در توئیتی نوشت: «وضعیت «کولسنیکوا» واقعاً نگران کننده است. دولت لوکاشنکو باید او را در سلامت کامل به جایگاه قبلی‌اش بازگرداند. آنها باید دست از سرکوب معترضان بردارند، زندانیان سیاسی را آزاد کرده و مشکلات با اپوزیسیون‌ها را با مذاکره حل کنند.»
در همین حال «هایکو ماس» همتای او در آلمان نیز با محکوم کردن عملکرد دولت بلاروس گفت: «وضعیت این زن باید روشن شود و لوکاشنکو باید هر چه زودتر زندانیان سیاسی را آزاد کند.»
این اظهارات در حالی است که چند روز قبل اتحادیه اروپا نیز با باطل خواندن آرای انتخابات بلاروس، این کشور را تهدید به تحریم کرده و خواستار آزادی همه زندانیان سیاسی شده بود.