مسمومیت گسترده با نشت آمونیاک در آب «گرداب»

شیما جهانبخش
خبرنگار
اهالی روستای گرداب چهارمحال و بختیاری پس از 10 سال امیدوار بودند راه‌اندازی پتروشیمی لردگان در نزدیکی روستایشان بتواند سبب رونق کسب‌وکار شود اما حالا با گذشت سال‌ها نشت پساب آمونیاک این کارخانه که به‌صورت آزمایشی راه‌اندازی شده است و نفوذ آن به آب قنات روستا باعث شده حجم وسیعی از شالیزارها، باغ‌های میوه، استخرهای پرورش ماهی و دام‌های آنها هم از بین برود. به گفته اهالی این روستا میزان ید و آمونیاک در منابع آبی روستا به حدی بالاست که دیگر هیچ موجودی در این آب‌ها زنده نمی‌ماند.
مردم نگران تکرار خسارت‌ها هستند
«پرویز رفیعی»، عضو شورای روستای گرداب سفلی در این زمینه به «ایران» می‌گوید: حدود 20 روز پیش تعدادی از دام‌های اهالی به طور ناگهانی از بین رفتند. حدس مردم مسمومیت دام‌ها از پساب پتروشیمی نزدیک روستا بود به‌همین خاطر موضوع را به‌ مسئولان اطلاع دادند. بعد از اطلاع مسئولان استان از موضوع  و بعد از بررسی‌ها مشخص شد پساب آمونیاک از لاگون خاکی(خاکریز) این کارخانه نشت پیدا کرده است. اما موضوع به همین چند دام خلاصه نشد و بعد ازآن 5 استخر ماهی، بخشی از شالیزار‌های روستا هم دچار خسارت شدند.
وی با اشاره به نگرانی مردم از ادامه روند آلودگی منابع آب و خاک، می‌افزاید: بعد از مشخص شدن موضوع، مدیران پتروشیمی اعلام کرده‌اند تمام خسارت‌ها را پرداخت خواهند کرد و این اتفاق تکرار نخواهد شد اما تاکنون هیچ خسارتی پرداخت نشده و مردم همچنان نگران ادامه این روند هستند. تمام منابع آب و خاک روستا آلوده شده و محصولات کشاورزان از بین رفته و آنها نمی‌توانند دلخوش به وعده‌ها باشند.
رفیعی با اشاره به اینکه این روستا در دره‌ای در یک کیلومتری پتروشیمی قرار دارد می‌افزاید: پشت کارخانه یک لاگون خاکی(خاکریز) احداث شده که پساب‌ها پشت آن جمع می‌شوند. فعلاً که این کارخانه به بهره‌برداری نرسیده شرایط روستا به این شکل است پس چطور بعد از شروع می‌خواهند جلوی این پساب‌ها را بگیرند. لاگون خاکی به طور قطع نمی‌تواند جلوی ورود پساب‌ها به روستا را بگیرد و لازم است مدیران این کارخانه با احداث لاگون‌های دائمی چاره دیگری برای این موضوع داشته باشند. مدیران کارخانه می‌گویند لاگون جدیدی احداث و با یک لایه غیرقابل نفوذ پوشش داده شده اما ما می‌دانیم که این هم موقتی بوده و دوباره پساب‌ها وارد روستا می‌شوند. روستای ما در دره و کارخانه در سطح بالاتری واقع شده و امکان دارد باز هم این پساب‌ها به روستا نفوذ کنند.
نقص فنی موجب نشت آمونیاک شده است
«شهرام احمدی»، مدیر کل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری نیز با تأیید این خبر می‌گوید: مجتمع پتروشیمی لردگان در سال ۸۷ جواز تأسیس خود را از محیط زیست دریافت کرده اما از آنجایی که احداث ساختمان و تجهیز تأسیسات این کارخانه تا سال گذشته زمان برده است هنوز پروانه بهره‌برداری آن صادر نشده است. البته از ابتدای امسال قرار بود این مجتمع بهره‌برداری خود را شروع کند اما چون سیستم تصفیه خانه آنها تکمیل نبود ما اجازه این کار را به آنها نداده‌ایم. در واقع به آنها اعلام کرده‌ایم تا زمانی که امکان اندازه‌گیری همه پارامترها وجود نداشته باشد مجوز بهره‌برداری به شرکت پتروشیمی داده نمی‌شود.
وی با اشاره به علت بروز این اتفاق ادامه می‌دهد: هفته گذشته سیستم آنها با یک نقص فنی مواجه می‌شود و همین امر موجب نشت آمونیاک و حوادث بعد از آن می‌شود. مسئولان کارخانه‌ موضوع را پذیرفته و اعلام کرده‌اند خسارت مردم محلی را جبران می‌کنند.
مدیرکل حفاظت محیط‌ زیست چهارمحال و بختیاری با اشاره به تمهیدات برای جلوگیری از بروز حوادث مشابه از سوی پتروشیمی لردگان می‌افزاید: اخطارهای لازم به این مجتمع داده و آنها متعهد شده‌اند علاوه بر تکمیل تصفیه‌خانه نسبت به نصب فیلترهای مورد نیاز و نصب سیستم پایش برخط در قسمت تصفیه فاضلاب و سیستم‌های خروجی هوا اقدام و همه اصول پدافند غیرعامل را نیز در نظر بگیرد. همچنین با تمهیدات انجام شده و همراهی شورای تأمین، لاگون موقت خاکی جدید نیز احداث و به عایق غیرقابل نفوذ به خاک مجهز شده و تا زمان احداث لاگون دائمی نظارت‌ها بر آن بیشتر خواهد شد.
نابودی 20هکتار شالیزار و محصول 5 مزرعه پرورش ماهی
«عطاءالله ابراهیمی»، رئیس جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری نیز با بیان اینکه به‌دنبال این اتفاق حدود 20هکتار از شالیزارهای این روستا به‌دلیل بالا بودن ph آب از بین رفته‌اند، می‌گوید: شالیزارها آسیب زیادی دیده‌اند و محصول آنها آسیب زیادی دیده است. بسیاری از باغ‌ها و مزارع دیگر استان هم آلوده شده‌اند و در حال بررسی میزان خسارت هستیم.
وی می‌افزاید: بر اساس بررسی‌های انجام شده تاکنون ۴۵ رأس دام سبک به علت مسسمومیت با آمونیاک تلف و محصولات 5 مزرعه پرورش ماهی قزل‌آلا نیز دچار تلفات شده‌اند. تمام این لاشه‌های مسموم با رعایت کامل اصول بهداشتی معدوم‌سازی شده‌اند.
«پرویز منصوری»، مدیر کل شیلات و آبزیان چهارمحال و بختیاری نیز با تأیید تلف شدن تمام محصول 5 مزرعه ماهی سردابی می‌گوید: آب استخرهای پرورش ماهی از رودخانه سندگان تأمین می‌شود و از آنجایی که به علت سرریزشدن مواد شیمیایی مجتمع پتروشیمی لردگان آب این رودخانه آلوده بوده است، تمام ماهی‌های این 5 مزرعه از بین رفته‌اند.