سرپنجه‌های عشق

محمد جلیل عندلیبی
نوازنده سنتور وآهنگساز
آشنایی‌ام با زنده‌یاد پرویزمشکاتیان به دوران تحصیل دردانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران برمی‌گردد؛ سال‌های 52 تا 56 و بعد آن در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایران، این دوستی ادامه پیدا کرد. زنده یاد داریوش صفوت سال 1347 این مرکز را که وابسته به سازمان رادیو و تلویزیون وقت بود بنیان نهاد و در کنار ریاست، کار تدریس را به همراه نورعلی خان برومند برعهده داشت و استادان همه ما بودند. تلاش آقای صفوت در این مرکز کشف و پرورش استعدادهای موسیقی ایران و هدایت نخبه‌های موسیقی اصیل ایران بود مانند محمدرضا لطفی، حسین علیزاده، علی اکبر شکارچی، عطاالله جنگوک، ناصر فرهنگ‌فر، مجید کیانی، رضا شفیعیان، داوود گنجه‌ای، حسین عمومی، محمد موسوی، محمدعلی کیانی نژاد، بهمن رجبی و... استادان  باتجربه و مستعدی که همچنان سبک آموزشی‌شان مورد توجه و تدریس است و پرورش یافته آن دوران هستند.
آقای مشکاتیان هم دانش آموخته این مرکز بود، هنرمندی که ذات هنر در او متبلور بوده و به عقیده من این خصلت، یک موهبت الهی از سوی خداوند است که به آهنگسازان واقعی عنایت شده است و پرویز مشکاتیان یکی از همین افراد بود. آن دوران سه ارکستر در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی فعالیت داشتند که سرپرستی یکی از ارکسترها برعهده مشکاتیان بود وارکستر مولانا را من برعهده داشتم.
زنده یاد مشکاتیان در آهنگسازی، تک نوازی و همچنین در قطعاتی که برای ساز سنتور نوشته شده است، شیوه منحصر به خود داشت و این شیوه برگرفته از آشنایی و آگاهی او بر ردیف و موسیقی اصیل ایران بوده است. شیوه نوازندگی او در نواختن ساز سنتور به نوعی  شیرین نوازی بود. لازم به ذکر است پردازش شیرین نوازی براساس حفظ اصالت‌های موسیقی ایران کار بسیار مشکلی است اما مشکاتیان به زیبایی و ترفندی خاص از عهده این کار برآمده و توانست آثار نو و ماندگاری از خود به یاد بگذارد. همچنین بعد از زنده‌یاد فرامرز پایور دو تحول بنیادین در سنتور نوازی ایجاد کردند که بر اساس موسیقی ردیف دستگاهی ایران بوده است و می‌‌توان گفت بدعتی نو در نواختن این ساز بوده که همچنان مورد استفاده است و آثار سرپنجه‌های زیبای مشکاتیان در تاریخ موسیقی ایران به یادگار ثبت شده و او همیشه زنده است.
پرویز مشکاتیان علاوه بر تبحر و تجربه بسیار بر دانش موسیقایی از شخصیت اخلاقی بارز و منحصر به فردی هم برخوردار بود و با جامعه خود تعامل بسیاری داشت و فرصت‌ها را غنیمت می‌‌شمرد البته منظور این است که هنرمندی هوشیار بود و در بزنگاه‌های تاریخ در کنار مردم قرار می‌گرفت.
اما هزاران بار افسوس که خیلی زود پرویز مشکاتیان  را از دست دادیم، آن هم در برهه‌ای از تاریخ که زمان شکوفایی و نبوغ این هنرمند بزرگ بود. در واقع او نتوانست تحمل ناملایمات زندگی را برتابد. اگرچه وداع مشکاتیان  ضربه‌ای بزرگ بر پیکره موسیقی اصیل ایران و جایگاهش برای همیشه خالی است ... یادش جاویدان