به نام تاریخ

30 شهریور
امروز پر از نام بزرگانی از هنر و ادبیات است که کوتاه نوشتن از آنها کار سختی است. اما در همین بهانه کوچک مروری می‌کنیم بر زندگی و آثارشان تا یادمان نرود هنر و فرهنگ ایران و جهان وامدار چه کسانی است.
 
تولدها
فریدون مشیری: شاعر شعر مشهور «کوچه» سال 1305 در چنین روزی به دنیا آمد. فریدون مشیری با علاقه‌ای که به ادبیات داشت از سال 1332 تا 1351 مسئول صفحه شعر و ادب مجله «روشنفکر» شد و بسیاری از شاعران مشهور معاصر اولین اشعارشان در این صفحات منتشر شد و معرفی شدند. شعر «کوچه» خودش هم سال 1339 در همین صفحه منتشر شد. در واقع خودش از 15 سالگی شعر می‌سرود و اولین کتابش به‌نام «تشنه طوفان» زمانی که 28 ساله بود با مقدمه محمدحسین شهریار و علی دشتی منتشر شد. پس از آن مجموعه‌های «گناه دریا»، «ابر و کوچه»، «بهار را باور کن»، «پرواز با خورشید»، «مروارید مهر»، «از دیار آشتی»، «با پنج سخن سرا» و «لحظه‌ها و احساس» را منتشر کرد که بسیاری از اشعارش در ذهن مردم ماندگار شد. مانند شعر «کوچه» که از محبوب‌ترین اشعار عاشقانه شعر معاصر ایران است. فریدون مشیری سال 1379 درگذشت.
سوفیا لورن: یکی از محبوب‌ترین بازیگران زن سینما امروز 86 ساله می‌شود. سوفیا لورن ابتدا نقش‌های کوچک در فیلم‌های کوچک ایتالیایی بازی می‌کرد و بالاخره توسط کارلو پونتی تهیه کننده سینما استعدادش کشف شد. پس از بازی در فیلم‌های «برده فروشی سفید»، «آتیلا» و «چرخ و فلک ناپل» آنقدر به شهرت رسید که کارگردانانی مانند فدریکو فلینی و ویتورو دسیکا با او کار کردند و تبدیل به یکی از رقبای ستارگان زن هالیوود شد. سوفیا لورن در هالیوود در فیلم‌هایی مانند «دو زن»، «ال سید»، «کنتسی از هنگ کنگ» و «گذرگاه کاساندرا» بازی کرد. البته در این سال‌ها همچنان ارتباطش را با سینمای ایتالیا هم حفظ کرد و در فیلمی مانند «دیروز، امروز، فردا» به کارگردانی ویتوریو دسیکا حضور داشت که محبوب‌ترین فیلم لورن بین ایتالیایی هاست. لورن برای «دو زن» جایزه اسکار بهترین بازیگر زن را گرفت و «صدای انسان» ساخت سال 2014 آخرین فیلمی بود که در آن بازی کرد.
جرج آر. آر. مارتین: نویسنده داستان محبوب «بازی تاج و تخت» سال 1948 در چنین روزی به دنیا آمد. در دوران دبیرستان به داستان‌های ابرقهرمانی و کمیک‌ها علاقه‌مند شد و خودش هم شروع به خلق این داستان‌ها کرد. از اوایل دهه 70 میلادی نوشتن داستان‌های کوتاه علمی-تخیلی را جدی‌تر دنبال کرد و «با صبح گاه مه می‌آید» یکی از اولین داستان‌هایش بود که برنده دو جایزه هوگو و نبیولا هم شد. مدتی بعد نوشتن برای تلویزیون را آغاز کرد اما از سال 91 به رمان نوشتن بازگشت و مجموعه «ترانه یخ و آتش» را آغاز کرد. اولین کتاب این مجموعه یعنی «بازی تاج و تخت» سال 1996 منتشر شد و چند سال به‌عنوان پرفروش‌ترین کتاب مطرح بود و بسیار مورد توجه منتقدان قرار گرفت. شبکه HBO با این موفقیت تمام حقوق تلویزیونی مجموعه «ترانه یخ و آتش» را خرید و سریال «بازی تاج و تخت» را براساس آن ساخت که یکی از محبوب‌ترین سریال‌های تاریخ تلویزیون جهان شد.
   سالروز تولد خسرو عامری فر خواننده، چاک جونز انیماتور امریکایی، حسین ناظریان فیلمبردار سینما، دیوید سیلوریا نوازنده امریکایی درام، لوریس هویان رهبر اپرا و پیانیست، امیرحسین رستمی بازیگر، روح‌الله مهرابی بازیگر، کرینا کاپور بازیگر هندی، محمد حمزه‌ای کارگردان و بازیگر، حسین سلیمانی بازیگر و ارنستو تئودور مونتا روزنامه نگار ایتالیایی و برنده جایزه نوبل هم امروز است.
 
درگذشت‌ها
پرویز مشکاتیان: آهنگساز مشهور موسیقی سنتی و نوازنده سنتور سال 1388 در چنین روزی درگذشت. پرویز مشکاتیان متولد 1334 بود و مقدمات موسیقی را از پدرش آموخت که استاد سنتورنوازی بود. پس از ورود به دانشکده هنرهای زیبا نوازندگی سنتور را در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی به‌صورت جدی ادامه داد و هم نوازنده بسیار ماهری شد هم توانست کارهای بزرگی در زمینه آهنگسازی و ساخت قطعات همنوازی و تصنیف انجام دهد. سال 1356 گروه موسیقی عارف را تشکیل داد و از همان سال همکاری با رادیو را هم آغاز کرد اما پس از واقعه 17 شهریور از رادیو استعفا و مؤسسه چاوش را با هنرمندان گروه عارف و شیدا تشکیل داد. او در سال‌های فعالیتش با هنرمندان بزرگی مانند محمدرضا شجریان، شهرام ناظری، حسین علیزاده و محمدرضا لطفی همکاری کرد که حاصلش آثار ماندگاری مانند «بیداد»، «آستان جانان»، «دستان»، «دود عود»، «مرا عاشق» است.
   احمد عطایی از پیشگامان صنعت نشر، محمد بن قاسم انباری ادیب و نحوشناس عراقی و گابریل دانونزیو نویسنده ایتالیایی هم در چنین روزی درگذشتند.