روحانی سه‌شنبه در سازمان ملل سخنرانی می‌کند

گروه سیاسی/ هفتاد و پنجمین مجمع عمومی سازمان ملل اگر چه به سبک و سیاق جدید و متأثر از کرونا از 25 شهریور ماه آغاز شده، اما اجلاس سران عضو سازمان ملل روز سه‌شنبه با سخنرانی‌های مجازی مقامات عالی کشورها رسماً آغاز به کار می‌کند. وضعیتی که به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا و با تصمیم اعلام شده از سوی «تیجانی محمد بانده» رئیس دوره‌ای پیشین مجمع عمومی سازمان ملل از اواخر خرداد مشخص شده بود.
صندلی‌های خالی از سران سالن اجلاس اما شاهد موضعگیری‌های مجازی رهبران کشورها برای جهانی خواهد بود که در ماه‌های گذشته یکی از عیان‌ترین بحران‌های مشترک را پیش‌رو داشته است و وضعیتی را تجربه کرده که بیش از هر زمان مؤید ضرورت همکاری بین‌المللی و نیز اهمیت چندجانبه‌گرایی است.
بر‌اساس اعلام رئیس مجمع عمومی سازمان ملل از میان رهبران و رؤسای دولت 119 گانه‌ای که قرار است طی روزهای برگزاری مجمع سخنرانی کنند، رئیس جمهوری کشورمان به عنوان سیزدهمین سخنران مواضع و پیشنهادات ایران را پیرامون موضوعات بین‌المللی اعلام می‌کند و پس از آن سخنرانی امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه انجام می‌شود.
تجربه هفت بار حضور حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل و محتوای سخنرانی‌های او به عنوان رئیس جمهوری که در دولتش تأکید ویژه‌ای بر توسعه روابط خارجی و حل مسائل دو یا چندجانبه بین‌المللی از طریق مذاکره داشته، نشان داده است که او به تناسب رویدادها و روندهای بین‌المللی جاری با پیشنهادات و مواضعی سازنده پشت تریبون سخنرانی ایستاده است.
روحانی سال 1392 در نخستین حضور در واکنش به افزایش خشونت‌های مبتنی بر اختلافات مذهبی و در بحبوحه جولان گروه‌های تروریستی همچون داعش طرح «جهان علیه خشونت و افراطی‌گری» و جایگزینی «ائتلاف برای صلح پایدار» به جای «ائتلاف برای جنگ» را ارائه کرد و پیگیری ایده‌اش به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل رسید. او همچنین در آن سخنرانی در برابر تحریم‌های ظالمانه‌ای که با بهانه‌گیری نسبت به برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران وضع شده بود خواستار تعامل سازنده بر اساس احترام متقابل و منافع مشترک با دیگر کشورها شد. موضع‌گیری که کمتر از سه ماه بعد یکی از مبانی آغاز دور دیگری از مذاکرات چندجانبه منتهی به تصویب برجام قرار گرفت. او در اجلاس شصت و نهم مجمع نیز یکبار دیگر بر ضرورت ریشه کن کردن تروریسم و افراط‌گرایی و در عین حال مقابله با اسلام هراسی پرداخت و از فرصت تاریخی غرب برای دستیابی به توافق جامع هسته‌ای با ایران سخن گفت. سومین سخنرانی او اما در حال و هوای ماه‌های نخست پس از تصویب برجام و آغاز فصل جدید در روابط ایران و جهان بود و بر آمادگی ایران برای تحقق امنیت و ثبات و توسعه در سایه تعامل اقتصادی تأکید داشت. روحانی در آخرین سال از دوره اول ریاست جمهوری‌اش در نیویورک خطر بروز پدیده تروریسم بدون مرز را یادآور شد و دستیابی به برجام را نمونه موفق از سیاست اعتدال و تعامل سازنده با اتخاذ رویکرد برد- برد دانست. او در پنجمین سخنرانی سازمان مللی‌اش گفت: ما می‌توانیم با باورهایمان صدای اعتدال را به تنها صدای غالب در جهان تبدیل کنیم.
ششمین و هفتمین سخنرانی رئیس جمهوری ایران هم اگر چه در فضای ناکامی نسبی برجام و خروج امریکا از آن رقم خورد اما خالی از پیشنهادات رو به جلو و سازنده ایران نبود. «ابتکار صلح هرمز» ایده‌ای بود که روحانی سال گذشته در مجمع عمومی مطرح کرد. ایده یک همکاری دسته جمعی درون منطقه خلیج فارس که مبتنی بر همکاری‌های اقتصادی و امنیتی بود.
سخنرانی امسال رئیس جمهوری کشورمان اما در شرایطی انجام می‌شود که عادی‌سازی روابط دو کشور امارات و بحرین با رژیم اسرائیل وضعیتی تنش‌آمیز و بحران خیز را پیش روی منطقه قرار داده است و طبیعتاً این موضوع یکی از محورهای مواضع انتقادی رئیس جمهوری ایران خواهد بود.
روحانی ظهر سه‌شنبه به وقت نیویورک در حالی سخنرانی مجازی خود را انجام می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران در ماه‌های اخیر محور یکی از مهمترین تحولات رخ داده در روابط بین‌الملل و تاریخ سازمان ملل بوده است؛ شکسته شدن هژمونی ایالات متحده امریکا در این سازمان.
2 رأی منفی، 11 رأی ممتنع و تنها یک رأی مثبت به قطعنامه پیشنهادی امریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت رویدادی بود که نشان داد می‌توان به روزنه‌هایی برای بوجود آمدن چندجانبه‌گرایی در برابر استیلای یکجانبه‌‌گرایی و سیاست‌های ظالمانه تحمیلی از سوی یک کشور بر روابط میان دیگر کشورها امیدوار بود و در برابر قلدرمآبی‌های دولتی قانون گریز از آنگونه که دولت ترامپ با خروج از برجام و تحمیل تحریم‌های ظالمانه علیه ایران بوده است، ایستاد. دعوت از رهبران جهان برای همراهی با اتحاد در برابر یکجانبه‌گرایی و زیر پا گذاشتن قوانین و پیمان‌های بین‌المللی دعوتی است که می‌توان پیش‌بینی کرد در آخرین سخنرانی روحانی از جایگاه رئیس جمهوری ایران سهم قابل توجهی داشته باشد.
جالب توجه اینکه نفس برگزاری مجازی مجمع عمومی سازمان ملل فرصت امریکا را برای اعمال نظر در نحوه برگزاری مجمع عمومی از طریق اقداماتی همچون ایجاد محدودیت برای دیپلمات‌ها و امتناع از صدور ویزا برای مقامات برخی کشورها محدود می‌کند. وضعیتی که اگر از تحمیلات نامطلوب دوران همه‌گیری کرونا به نظر می‌رسد اما یک نشانه است از جهانی که در آن می‌توان فرای محدودیت مرزها و اعمال زور کشورهای صاحب قدرت تعامل کرد و اعتبار یک نهاد بین‌المللی را برای تأمین صلح جهانی به آن بازگرداند.
 به گزارش ایرنا، جشن هفتاد و پنجمین سالگرد تأسیس سازمان ملل متحد نیز با سخنرانی و تصویب اعلامیه مشترک که در شش ماه گذشته درباره آن بحث و بررسی شده است، در روز دوشنبه (فردا) برگزار می‌شود و احتمال دارد محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران هم در آن سخنرانی کند.