دفاعی از نوع همبستگی

اردشیر گراوند
جامعه‌شناس
جنگ تلخ‌ترین اتفاقی است که می‌تواند مردم کشوری را تحت تأثیر خود قرار دهد. هنگامی‌که به مرزهای یک کشور حمله می‌شود، افراد آن جامعه برای جنگیدن داوطلب می‌شوند و مردم برای دفاع از سرزمین، میهن و هموطنان خود به میدان جنگ می‌روند. همین موضوع برای جامعه یک انسجام اجتماعی پدید می‌آورد. در حقیقت یکی از عوامل مهم انسجام و همبستگی ملی ورود یک دشمن خارجی به کشور است. ما این وحدت و همبستگی ملی را در زمان هشت سال دفاع مقدس حس کردیم. البته این راهم اضافه کنم که انسجام ملی در زمان جنگ فقط مربوط به مردم کشور ما نمی‌شود. جنگ برای هر کشوری انسجام می‌آورد. مردم علیه دشمن بسیج می‌شوند و از مرزها، دارایی‌ها و تمامیت ارضی‌شان دفاع می‌کنند. در دوره هشت سال دفاع مقدس هم شاهد این روحیه در مردم بودیم و بسیاری از افراد با دستان خالی برای حفط تمامیت ارضی مقاومت کردند. همین مقاومت نوعی انسجام اجتماعی در کشور به‌وجود آورد. مردم منافع اجتماعی و سیاسی خودشان را در خطر می‌دیدند. از طرفی سرزمین برای همگان مهم بود و مفهوم سرزمین مردم را با هم متحد کرد. یکی از مهمترین دستاورهای هشت سال دفاع مقدس، تقویت همگرایی و همبستگی بین اقوام گوناگون در ایران بود که سبب تقویت بنیان‌های انقلاب اسلامی شد. علاوه بر اقوام ایرانی همه نیروهای انقلاب را هم برای مقابله با دشمن مشترک متحد کرد وموجب شد اختلافات درونی کنار گذاشته شود. بنابراین در دوران جنگ مردم با یکدیگر مهربانتر و همراه‌تر بودند زیرا هنگام دفاع مقدس، زن و مرد، پیر و جوان هر یک از نقاط مختلف کشور آمده‌ بودند تا دفاع کنند و زندگی‌ همه‌شان به دلیل حضوردر جنگ با معنای جنگ و دفاع از سرزمین گره‌خورده بود. این انسجام البته تنها برای دفاع از سرزمین بوجود می‌آید و غیر از جنگ جامعه دچار انسجام اینچنینی نمی‌شود برای همین این همبستگی را خیلی از سیاستمداران به نفع خودشان مصادره می‌کنند. آرمان‌ها و ایدئولوژی‌های مردم در آن زمان یکی بود و همه برای دفاع از کشور بسیج شدند.
دفاعی که صدها شهید را تقدیم کرد و این نشان می‌دهد که اگر دوباره مرزها و سرزمین ما دچار حمله و یا تهدیدی شود همه برای دفاع از کشور بسیج می‌شوند. ما در شهادت سردار سلیمانی هم شاهد این موضوع بودیم. شهادت سردار سلیمانی مردم را خشمگین کرد و همبستگی میان مردم را افزایش داد. از نظرم، آن جمعیتی که برای تشییع پیکر سردار سلیمانی آمده بود جلوه‌ای از شکوه و اتحاد یک ملت بود. مردم فارغ از هر سیاستی، هر نوع تفکری و نگاه حزبی از ترور سردار سلیمانی خشمگین بودند. حتی هم‌اکنون هم وقتی بحث حمله نظامی امریکا به خاورمیانه مطرح می‌شود و یا امریکا به کشوری حمله می‌کند موضوع تجاوز امریکا به خاک آن کشور مطرح می‌شود و منافع امریکا در دنیا به خطر می‌افتد. مردم دنیا دیگر روی خوشی به آغازگران جنگ ندارند و با کشور جنگزده متحد می‌شوند. با این همه در نظر گرفتن شرایط ایران در دوران دفاع مقدس و تطبیق اوضاع آن زمان می‌توانم بگویم ما در دوران جنگ تحمیلی به خاطر همبستگی و تفاهم جمعی، مدارا و تحمل شرایط آن دوران، یکرنگی و نوعدوستی در جامعه داشتیم و توانستیم در آن دوران دوام بیاوریم. سال‌های زیادی از جنگ می‌گذرد و مسئولان در این سال‌ها مداوم از همبستگی و ایثار و همدلی مردم سخن می‌گویند نسل امروز چیزی از جنگ نمی‌داند آنها هم باید اتحاد و همبستگی را لمس کنند برای همین پیشنهاد می‌دهم یک نیاز منسجم و مورد توافق ملی را دوباره مطرح کنیم. هر موضوع و مسأله‌ای که مورد نیاز مردم است باید مورد توافق ملی قرار بگیرد.‌