20 ثانیه‌ای که 12 هزار میلیارد تومان به کرمانشاه خسارت زد

هوشنگ بازوند
 استاندار کرمانشاه
«ساعت 21و 48 دقیقه روز 21 آبانماه 96 «زمانی بود که زلزله 7.3 ریشتری «ازگله» کرمانشاه 621 کشته و بیش از ده هزار زخمی روی دست مردم کرمانشاه گذاشت. هرچند وقوع یک پیش لرزه 4.5 ریشتری درست 40 دقیقه قبل از این فاجعه بزرگ توانست تعداد کشته‌ها را از آمار دلهره آور چند 10 هزاری زلزله‌های مشابه در بم و بوئین زهرا به‌شکل قابل توجهی کاهش دهد اما بدون شک زلزله «ازگله» سرپل ذهاب بزرگترین فاجعه طبیعی در دوران دولت تدبیر و امید بوده که در چند دهه گذشته درغرب کشور بی‌سابقه است تا جایی که بزرگترین و ویران‌کننده‌ترین زلزله مناطق مرزی کرمانشاه نام گرفت.
بی‌گمان غم انگیزترین بخش این فاجعه بزرگ در همان ساعات اولیه وقوع حادثه شکل گرفت، صحنه‌هایی که هرگز نمی‌توان فراموش کرد. مردم در سوگ عزیزانشان شیون و زاری می‌کردند و بی‌قرار به هر سو می‌دویدند، مجروحان بی‌شماری جلوی بیمارستان ویران شده سرپل ذهاب با ناله و فریاد کمک می‌خواستند. آن روز قیامتی به تمام معنا در سرپل ذهاب برپا بود. چهره معصومانه «زکریای» دوازده ساله تنها بازمانده خانواده چهار نفره‌ای را که پدر و مادر و برادرش جلوی چشمانش جان داده بودند هرگز نمی‌توانم فراموش کنم. آن لحظه که در گوش زکریا گفتم تو باید روزی این شهر را بسازی با خود عهد کردم با کمک دولت تا پایان کار کنار این مردم بمانم. وضعیت در روستا‌ها به مراتب بدتر بود وقتی از بازدید میدانی سرپل ذهاب راهی روستاهای «دشت ذهاب» شدیم آنچه مشخص بود اینکه تقریباً تمام روستاهای مسیر با خاک یکسان شده بود و در برخی از روستاها مانند روستاهای «کوییک» آمار کشته‌ها و زخمی‌ها بسیار بالا بود. در روستای «تپانی» دختر بچه دوساله‌ای از آغوشی به آغوشی می‌رفت و گریه می‌کرد. مادر این کودک در لحظه وقوع زلزله برای نجات کودکش خود را روی او انداخته بود و در آنجا بود که فهمیدم چرا همیشه می‌گویند بهشت زیر پای مادران است. روستاییان گروه گروه در قبرستان‌ها با شیون در حال دفن جان باختگان بودند و در یک کلام باید بگویم مردم منطقه خانه خراب شده بودند. اما همه این مصایب موجب نشد تا خللی در روند امداد و نجات انجام شود تا جایی که با پشتوانه حضور نیروهای نظامی که از قبل در منطقه حضور داشتند امداد و نجات اولیه تا ساعت 11 صبح فردای زلزله تمام شد و کارها در روستاها به قرارگاه نجف اشرف سپاه و شهرها به فرماندهی نیروی زمینی ارتش سپرده شد که این عزیزان تا زمان اسکان موقت مردم 921 روستا و 20 شهر که تقریباً نیمی از استان را در بر می‌گرفت در منطقه حضور داشتند. در همین حال حضور ریاست جمهوری در کمتر از 36 ساعت از وقوع زلزله در منطقه نه تنها موجب تسکین غم مردم شد بلکه مصوبات مربوط به زلزله را سرعت بخشید. هفته بعد رهبر معظم انقلاب به کرمانشاه آمدند که خوشبختانه حضورشان نقطه عطف سرعت گرفتن کارها و موجب دلگرمی مردم و امدادرسانان شد. پس از پایان اسکان موقت، کار نوسازی و تعمیر 123 هزار واحد مسکونی خسارت دیده از زلزله آغاز شد. باید 5 میلیون متر مربع نوسازی می‌شد.
اعتبارات یکی پس از دیگری در راه بود ؛ابتدا 6 هزار میلیارد تومان کمک بلاعوض و تسهیلات ساخت به دست مردم رسید اما واقعیت این بود که 20 ثانیه زلزله ازگله جدا از تلفات انسانی که در عدد و رقم نمی‌گنجد 11هزارو 500 میلیاردتومان بار اقتصادی داشت و حالا حالاها باید هزینه می‌شد. کمک‌های مردمی هم در راه بود.مردم استان‌های دور و نزدیک 270 میلیاردتومان جنس و کالا راهی کرمانشاه کرده بودند و 62 میلیارد تومان پول نقد به هلال احمر داده بودند تا خرج زلزله زدگان شود. سلبریتی‌ها هم آمده بودند که حضور‌شان در شبکه‌های اجتماعی با واکنش‌های بسیاری روبه‌رو شد و البته انتقاداتی هم برانگیخت. برخی از هنرمندان و چهره‌های محبوب و ورزشکاران واقعاً برای کمک آمده بودند که مردم هم آنها را فراموش نمی‌کنند ولی برخی نیز صرفاً آمده بودند سلفی با زلزله زدگان بگیرند و بروند، غافل از اینکه حضورشان در هفته‌های نخست پس از زلزله به‌دلیل ازدحامی که به وجود می‌آورد موجب اختلال در امداد‌رسانی بود. سلبریتی‌ها در مجموع 22 میلیارد تومان به زلزله زدگان کمک کردند. اما خیرین مدرسه ساز بدون سرو صدا و تبلیغ آمدند و 125 میلیارد تومان در کنار 145 میلیاردتومان کمک دولت برای ساخت مدرسه گذاشتند و حالا که 1000 روز از آن‌روز می‌گذرد 1000 کلاس درس در نقاط زلزله زده کرمانشاه به‌همت آنان ساخته شده است .
در جریان این زلزله همچنین یکهزارو 241 میلیارد تومان به زیرساخت‌های استان خسارت وارد شد که تاکنون 700 میلیارد تومان صرف نوسازی زیرساخت‌ها شده و امسال نیز 300 میلیارد تومان دیگر هزینه می‌شود. مردم شریف این دیار در این مدت بسیار صبوری کردند تا سرپل ذهابی که در 8 سال دفاع مقدس نیز زخم‌های بسیاری خورده بود از نو بنا شود و هرچند هنوز«هانیه» شیردختر کرد که در هنگام وقوع زلزله به داخل خانه برگشت تا خواهرش را نجات بدهد و خودش دچار ضایعه نخاعی شد نمی‌تواند راه برود اما امروز سرپل ذهاب با فداکاری هانیه‌ها چهره‌ای از رنگ و نشاط زندگی به خود گرفته است.