تحقق عدالت آموزشی با اتصال مدارس روستایی به شبکه ملی اطلاعات

سوسن صادقی
خبرنگار
فاز نخست شبکه هوشمند مدارس کشور دیروز با اتصال بیش از ۷۶ هزار مدرسه به شبکه ملی اطلاعات با حضور حسن روحانی رئیس‌جمهوری، محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و از طریق ویدئو کنفرانس به‌طور رسمی افتتاح شد. درباره جزئیات این طرح با مهرداد ترابیان مجری توسعه ارتباطات روستایی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت‌و‌گو کردیم. همچنین درباره اینکه این اقدام چه تحولی در حوزه آموزش مجازی ایجاد خواهد کرد نظر دو تن از کارشناسان حوزه فاوا را جویا شدیم.
هزینه 170 میلیاردتومانی
«در راستای تحقق «عدالت آموزشی» و برای بهره‌مندی تمامی دانش‌آموزان کشور از مزایای آموزش مجازی، در فاز نخست، 76 هزار و 400 مدرسه شامل 38 هزار و 333 مدرسه شهری و 38 هزار و 67 مدرسه روستایی در قالب شبکه هوشمند مدارس کشور به شبکه ملی اطلاعات کشور متصل شدند.»
مهرداد ترابیان مجری توسعه ارتباطات روستایی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان مطلب فوق به «ایران» گفت: این پروژه با حمایت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای گسترش دسترسی به اینترنت پرسرعت در مدارس روستایی و شهری (80 هزار و 729 مدرسه) اجرا شده و بودجه 170 میلیارد تومانی آن نیز از سهم پروژۀ «خدمات عمومی اجباری» یا همان USO(Universal Services Obligation هزینه شده است به این ترتیب با این اقدام امروز 95 درصد مدارس کشور و حدود 99 درصد دانش‌آموزان کشور می‌توانند به این شبکه متصل شوند.
ترابیان افزود: در این پروژه اپراتور دوم (ایرانسل) از میان 38 هزار و 67 مدرسه روستایی، 13 هزار و 636 مدرسه را (با نصب و راه‌اندازی مودم و ارائه سیم‌کارت و بسته اینترنت) به اینترنت پرسرعت مجهز کرد که از این تعداد 6هزار و 573 مدرسه به‌صورت مستقیم از سوی ایرانسل و 7 هزار و 63 مدرسه نیز با برونسپاری به شرکت «های‌وب» به اینترنت پرسرعت مجهز شدند. وی با بیان اینکه اپراتور همراه اول نیز خود در فاز نخست 4 هزار و 512 مدرسه را به اینترنت پرسرعت تجهیز کرد، گفت: البته
19 هزار و 949 مدرسه روستایی و 38 هزار و 333 مدرسه شهری هم از طریق اینترنت ثابت شرکت مخابرات ایران، به شبکه اینترنت متصل شدند. ترابیان معتقد است طبق زمان‌بندی که از قبل مشخص‌شده بود خوشبختانه توانستیم اتصال روستاها به پهن باند و شبکه مدارس را برقرار کنیم و در همین راستا فاز نخست اتصال مدارس دیروز افتتاح شد؛ در این فاز تقریباً بیش از 95 درصد مدارس کشور به پهن باند و شبکه هوشمند مدارس متصل شدند اما 5 درصد باقیمانده، مدارسی هستند که اطلاعات دقیق زیرساختی ندارند و آنها نیز تا پایان سال به پهن‌باند شبکه مدارس متصل خواهند شد.
مجری توسعه ارتباطات روستایی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: اواخر تیرماه امسال تفاهمنامه «هوشمندسازی مدارس» بین وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و آموزش و پرورش به امضا رسید، چرا که بر اساس ماده 69 سند توسعه، لایه زیرساخت هوشمندسازی مدارس بر عهده وزارت ارتباطات است تا مدارس را به شبکه ملی اطلاعات متصل کند. طبق این ماده باید دانش‌آموزان به منابع عملی دسترسی داشته باشند، بستر مناسب برای آموزش از راه دور برایشان فراهم و فعالیت‌های داخلی مدرسه به‌صورت الکترونیکی دنبال شود.  وی در ادامه گفت: برای این کار در مرحله اول دستگاه‌های مورد نیاز مانند مودم (تولید داخل) خریداری و بعد از به‌دست آوردن اطلاعات جغرافیایی و وضعیت پوشش دهی دستگاه‌ها در مدارس شهری و روستایی نصب شد از سوی دیگر با توجه به سرویس پهن باندی که در هر منطقه قابل ‌ارائه است، مدارس دسته‌بندی شدند و خدمات‌دهی به آنها به اپراتورهای مختلف مانند همراه اول، ایرانسل، ‌های وب و مخابرات واگذار شد تا از طریق این چهار شرکت، فرآیند اتصال به پهن باند فراهم شود. وی گفت: زمانی که دولت یازدهم شروع به کار کرد، تعداد اندکی از روستاهای کشور به اینترنت متصل بودند اما ازآنجایی که دولت دوازدهم بر «عدالت ارتباطی» که از مصادیق «عدالت اجتماعی» است تأکید دارد گام‌های بلندی در این زمینه برداشت و در همین راستا 90 درصد تمامی شهرها و روستاهای بالای ۲۰ خانوار سراسر کشور (40هزار روستا) به شبکه ملی اطلاعات و نسل سوم و چهارم تلفن همراه متصل شدند و تا پایان سال  این عدد به 100 درصد می‌رسد و مهم تر اینکه هر روستایی به اینترنت و شبکه ملی اطلاعات متصل شود مدرسه آن روستا نیز از این امکانات برخوردار خواهد شد.
یک اقدام قابل تقدیر
خسرو سلجوقی کارشناس فضای مجازی معتقد است خبر اتصال ۷۶ هزار مدرسه با حضور رئیس‌جمهوری به شبکه ملی اطلاعات بسیار قابل‌تقدیر است.
سلجوقی به «ایران» گفت: حال که این اتفاق خوب در کشور رخ داده و مدارس به اینترنت و شبکه ملی اطلاعات متصل شده‌اند لازم است هر چه سریع‌تر به‌موازات این اقدام مثبت، شرایط رقابتی برای تولیدکنندگان محتوا بر این بستر فراهم شود تا تولیدکنندگان محتوای فاخر و مورد نیاز کشور بتوانند پاسخگوی محتوای مورد نیاز خانواده بزرگ آموزش‌ و پرورش که حدود 14 میلیون دانش‌آموز و یک میلیون معلم و تقریباً 30 میلیون والدین آن‌هاست، باشد. وی افزود: فرآیند تولید محتوا باید از انحصار و محدودسازی مراکز دولتی خارج و محتوایی برای دانش‌آموزان تولید شود که برای ادامه حیات تولیدکنندگان محتوا، اقتصادی باشد و هزینه تمام‌شده تولید محتوا از کاربران نیز دریافت شود، یا اینکه دولت از این بخش حمایت کند تا هزینه دسترسی به محتواها از سوی کاربران این حوزه دارای کمترین قیمت تمام شده شود. این فعال حوزه تولید محتوا اعتقاد دارد علاوه بر یارانه اختصاصی، تعرفه 50 ‌درصدی برای ارائه‌دهندگان خدمات در خصوص موضوع های آموزشی نیز لازم و ضروری است از سوی دیگر این تعرفه باید برای دورترین نقاط کشور رایگان باشد تا عدالت آموزشی برقرار شود. وی در ادامه گفت: حال که در شرایط کرونایی مدارس به شبکه ملی اطلاعات متصل می‌شوند باید در حوزه محتوا و آموزش مجازی چند مشکلی که وجود دارد  رفع شود، به‌عنوان مثال باید قوانین مالکیت معنوی برای ممانعت از کپی محتوای تولید شده اجرایی شود؛ باید با تصویب و ابلاغ دستورالعملی رقابت عادلانه بین تولیدکنندگان محتوا و اپراتورهای خدمات‌دهنده ایجاد شود تا تولیدکنندگان محتوا بتوانند از درآمد اپراتورها سهم ببرند از سوی دیگر باید امنیت برای ارائه‌دهندگان خدمات همچون سکوها و شبکه‌های اجتماعی برقرار شود و خدمات دهندگان به‌دلیل خطای سهوی یا عمدی مسدود نشوند. وی ابراز امیدواری کرد تا در آینده نزدیک شاهد تعامل سازنده بین دولت و بخش خصوصی در استفاده حداکثری از ظرفیت ملی که در شبکه ملی اطلاعات ایجاد شده، باشیم. شرایط کرونایی و محدودیت حضور فیزیکی در مراکز آموزشی و اجتماعی و الزام به استفاده حداکثری از داشته‌ها و بهره‌ور کردن امکانات زیرساختی همچون شبکه ملی اطلاعات را ضروری می‌کند و امید است یک ثانیه را هم هدر ندهیم.
خبری خوشحال کننده
مسعود نظری منش فعال حوزه آموزش مجازی نیز اعتقاد دارد به همان میزانی که اهالی یک شهر یا روستا از شنیدن خبر احداث خط راه‌آهن یا فرودگاه در شهر و دیار خود خوشحال و امیدوار می‌شوند به همان میزان شنیدن خبر همت دولتمردان برای اتصال بیش از 76 هزار مدرسه کشور به شبکه ملی اطلاعات، خوشحال کننده است.
نظری منش با بیان اینکه این اتفاق نشان از بسیج همه جانبه امکانات کشور برای رفع موانع آموزش عمومی دارد، به «ایران» گفت: اتصال مدارس کشور به شبکه ملی اطلاعات نه تنها برای کاربران در شهرها و روستاها، بلکه برای فعالان حوزه فناوری اطلاعات  مسرت بخش و امیدوارکننده است.
وی افزود: به نظر می‌رسد همه‌گیری بیماری کرونا در کشور سبب خیر شده تا از فرصت‌ها استفاده شود و یکی از همین فرصت ها هم این است که استفاده از آموزش مجازی است و این آموزش از طریق اتصال مدارس هوشمند به شبکه ملی اطلاعات مهیا شده است، چرا که سال‌ها بود که توسعه زیرساخت های فناوری اطلاعات و دیجیتالی شدن خدمات دولتی در کشور در پیچ و خم مصوبه‌ها و محدودیت امکانات و اولویت‌ها جامانده بود ولی امروز شاهد آن هستیم که کرونا پیشران همه اولویت‌های عقب مانده عمومی و خصوصی شده و همه آحاد جامعه ازدولت گرفته تا مردم بدون اما و اگرهای گذشته و با آغوش باز راهی تغییر و تحول خودجوش می‌شوند.
این فعال حوزه آموزش مجازی و دیجیتالی ابراز امیدواری کرد که مسئولان و متولیان آموزش کشور از الگوهای قدیمی، اتخاذ تصمیم‌های یک جانبه و صرفاً با نگاه دولتی دوری کنند و اجازه دهند این فرصت بلوغ و شکوفایی، به جای رشد مقطعی و التهاب آفرین یک رسانه یا پلتفرم ظاهراً دولتی، از سوی همه فعالان مجرب و پرتوان اقتصاد دیجیتال کشور جذب شود. وی افزود: هم اکنون که تقاضای یادگیری الکترونیکی در کشور افزایش یافته، خوب است که دولت،  فعالان و متخصصان بخش خصوصی در حوزه تولید محتوای دیجیتال را مشارکت داده و یک فرصت تاریخی برای شکل‌گیری، توانمندسازی و حتی بلوغ شرکت‌های خصوصی داخلی ایجاد کند تا پس از موفقیت در خودکفایی و پاسخ به این نیاز ملی، شاهد شکل‌گیری توان صادراتی در حوزه آموزش الکترونیک باشیم.‌‌