داستان ما ناگفته نمی‌ماند

دنیا  پاپایی  
 خبرنگار
14 مرداد بود که انفجار بزرگی در بندر بیروت، پایتخت لبنان رخ داد و ساختمان‌های زیادی در منطقه اشرفیه را تخریب کرد. فاجعه بزرگی رخ داد و خسارت زیاد معنوی، مالی و انسانی به بارآورد.
حال بعد از گذشت چندماه هنرمندی از لبنان با استفاده از شیشه و قلوه سنگ‌هایی که از انفجار بیروت باقی مانده بود، مجسمه‌ الهام بخشی ساخته است.
در مصاحبه‌ای که از سایت CNN style منتشر شد، حیات ناظر گفته به خاطر نمی‌آورد که هیچ گاه لبنان در صلح بوده باشد؛ ولی شخصیت خود را به قدری پرورش داده که حتی در این شرایط نیز بتواند درد و اندوه خود را به هنر‌های زیبا تبدیل کند. او در زمان انفجار در راه بیروت بوده که انبار بزرگ آمونیوم نیترات در بندر بیروت منفجر شد. حیات ناظر این انفجار را دردی بزرگ دانست: «انفجار قلب من را شکست، من از درون خرد شده بودم و اصلاً حال روحی خوبی نداشتم، تمام مردم لبنان شکسته شده بودند.» مثل تمام ساکنان منطقه، حیات نیز به نیروهای کمکی- مردمی ملحق شد و به تلاش برای جمع‌آوری آوار و برگرداندن شکوه سابق به شهر پرداخت.
در این حین بود که او متوجه شد می‌تواند با بازمانده‌هایی که از انفجار جمع‌آوری کرده شروع به ساخت مجسمه‌هایی کند که برای مردم یادآور وحدت و تولد دوباره‌ شان باشد: «وقتی چنین چیزی را حس کردم باید کمک می‌کردم و با هنر زخم‌هایی را که وجود داشت التیام می‌بخشیدم، پس با واقعیت رو به رو شدم و گذشته را پشت سر گذاشتم و تصمیم گرفتم کاری کنم که هموطنانم نیز بهبود یابند.»
ناظر هفته‌های متعدد در خیابان‌های بیروت قدم می‌زد و به جمع‌آوری ضایعات آهن، شیشه‌های شکسته و زباله برای ساخت مجسمه‌اش می‌پرداخت: «من به خانه‌هایی رفتم که پس‌از انفجار چیزی جز آوار از آنها نمانده بود و از آنها خواستم هر چیزی را که می‌تواند درون مجسمه من جا داشته باشد به من بدهند. من واقعاً شگفت زده شدم، مردم وسایلی به من دادند که بسیار کاربردی بود؛ وسایلی که از زمان بچگی‌هایشان نگه داشته بودند، یادگاری‌هایی از اجدادشان که در جنگ کشته شده بودند و حتی چیزهایی که می‌خواستند برای فرزندان شان به یادگار بگذارند. در درون تمامی اشیا احساسات عمیقی تنیده شده بود.»
زمانی که وسایل مورد نیاز حیات ناظر جمع‌آوری شد، او آنها را کنار هم قرار داد و زنی به وجود آمد که پرچم لبنان را بالا برده، مو و لباس‌هایش در جهت باد بود. درون این مجسمه ساعتی وجود دارد که در لحظه 06:08 ثابت شده است؛ ساعت درست لحظه انفجار را نشان می‌دهد.  مجسمه‌ای که هنوز نامی برایش انتخاب نشده است: «من او را بانوی جهان یا بانوی آزادی می‌نامم. اما هرکس می‌تواند او را به هرنامی که دوست دارد بنامد و پیشنهاد اسمش را به آدرس اینستاگرام بفرستد.»
برای حیات روند ساخت مجسمه راحت بود؛ اولین باری نبود که او برای لبنان چنین هنر اجتماعی را به وجود می‌آورد.
مدت‌ها قبل از انفجار، ناظر شغلش را در وزارت ارتباطات رها کرد و برای ایجاد امید در دل مردم به هنر روی آورد: «به‌طور ناگهانی به من الهام شد باید احساسم را نقاشی کنم. این نیازی بود که نمی‌توانستم آن را سرکوب کنم. باید از شغلم استعفا می‌دادم زیرا حس می‌کردم بدون تمرکز روی هنرم، آن طور که باید به شرایط حاکم بر جهان تأثیر نمی‌گذارم.»
آثار او مجسمه‌سازی، نقاشی‌های دیواری و نقاشی روی بوم را شامل می‌شود. در سال 2019 او مجسمه‌ای به‌نام «ققنوس» ساخت که از چادرو پسامدهای باقی مانده در جریان آشوب‌های سیاسی لبنان ساخته شده بود. مجسمه، پرنده‌ای افسانه‌ای بود که از خاکستر خودش مجدد به‌دنیا می‌آید. او برای مجسمه قلب بزرگ و غول‌آسا از سنگ و قوطی اسپری گاز اشک آور باقی مانده از شورش‌ها درست کرد.
ناظر، در اینستاگرامش توضیحاتی درباره آثارش داده. او گفته بیشتر آثار به‌دست نیروهایی که تحمل انتقاد از دولت را ندارند، نابود شده است.
حیات ناظر می‌ترسد به سرنوشت آخرین مجسمه‌اش دچار شود: «بعد از ویرانی شما می‌توانید خانه و ساختمان‌ها را از نو بسازید ولی چیزی که جبران پذیر نیست خاطره‌ها و سرگذشت لبنان است. دولت ما تمامی چیزهایی را که یادآور اتفاقات گذشته است از بین می‌برد. این جنگیدن است که دستاوردها را تا این حد خاص می‌کند. ما با هنرمان صدای خود را بلند می‌کنیم، داستان ما ناگفته نمی‌ماند.»