آنچه دلمان می‌خواهد آنچه شانس موفقیت دارد‌

نرگس عاشوری
خبرنگار‌
حدود یک ماه تا پایان مهلت معرفی نماینده سینمایی کشورها برای اسکار باقی مانده اما بازار گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای داغ است. شیوع کرونا مهلت انتخاب نماینده کشورها را دو ماه به تأخیر انداخته و تمام کشورها تا اول دسامبر (یازدهم آذر) فرصت دارند تا گزینه نهایی‌شان را برای اسکار معرفی کنند. در رسانه‌های ایران اما طبق روال هر ساله از شهریورماه زمزمه‌ها درباره شانس و اقبال فیلم‌ها برای حضور در این رویداد مهم سینمایی بالا گرفته است. صاحبان فیلم‌ها هم هرکدام به نوعی در حال خبرسازی برای قرارگرفتن در میان گزینه‌های معرفی به اسکار هستند. شرط اول برای حضور در این رویداد مهم سینمایی، اکران حداقل یک هفته‌ای فیلم در فاصله زمانی اول اکتبر ۲۰۱۹ تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۰ (۹ مهر ۱۳۹۸ تا ۱۱ دی ۱۳۹۹) است. در میان گزینه‌های مطرح شده «خورشید» مجید مجیدی، «جنایت بی‌دقت» شهرام مکری، «درخت گردو» محمدحسین مهدویان و «شنای پروانه» محمدکارت از جمله فیلم‌هایی است که نام‌شان به شکل جدی و به تکرار شنیده می‌شود. تنها فیلم اکران شده در میان این فیلم‌ها، «شنای پروانه» است. اگر چه «درخت گردو» هم به صورت محدود و یک هفته‌ای در کردستان اکران شده و سازندگان فیلم «خورشید» در تلاش برای اکران یک هفته‌ای فیلم‌شان هستند.
انتخاب نماینده اسکار از سوی اعضای خانه سینما
در حالی که انتظار می‌رود با توجه به فرصت باقی مانده، هیأت معرفی نماینده سینمای ایران به اسکار این روزها در تب و تاب انتخاب نماینده سینمای ایران باشند، هنوز به طور رسمی اسامی تیم هیأت انتخاب معرفی نشده‌ است. بنیاد سینمایی فارابی اگرچه وظیفه انتخاب و معرفی نماینده ایران به اسکار را بر عهده دارد اما این انتخاب با حضور 8 نفر از اعضای صنوف خانه سینما به دبیری معاون بین‌الملل فارابی انجام می‌گیرد. آن‌طور که رائد فریدزاده معاون امور بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی و سخنگوی این هیأت به «ایران» می‌گوید نامه‌نگاری‌ها با خانه سینما برای معرفی اعضای پیشنهادی و معاونت ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی برای دریافت لیست فیلم‌هایی که واجد شرط اول هستند (فیلم های اکران شده از ۹ مهر ۱۳۹۸ تا ۱۱ دی ۱۳۹۹) انجام شده است. فریدزاده در پاسخ به این سؤال که با توجه به شرایط غیرقابل پیش‌بینی وضعیت کرونا، اگر نماینده ایران تا آن زمان مجال و امکان اکران عمومی نیافت چه خواهد شد، می‌گوید: «مبنای ما برای ارزیابی فیلم‌ها لیست اعلام شده از سوی معاونت نظارت و ارزشیابی است. نماینده سینمای ایران از میان فیلم‌هایی که تا آن زمان اکران شده یا در لیست اکران قرار گرفته‌اند انتخاب خواهد شد. با توجه به وضعیت غیرقابل پیش‌بینی کرونا در مواجهه با وضعیت استثنایی مرجع نهایی تصمیم‌گیرنده آکادمی اسکار خواهد بود.» فریدزاده درباره ملاک‌های کمیته انتخاب نماینده ایران هم توضیح می‌دهد: «نمایندگانی که از طرف خانه سینما می‌آیند کلیت صنوف متعدد سینمایی را در بر می‌گیرند. معیارها هم مشخص و فراگیر است؛ بالطبع فیلمی که در عرصه بین‌المللی دیده شده و جوایزی کسب کرده باشد شانس خوبی دارد. داشتن پخش‌کننده قَدَر بین‌المللی و اکران جهانی بویژه در امریکا و انتشار نقدهای معتبر برای فیلم در نشریات بین‌المللی معیارهایی است که مورد لحاظ قرار می‌گیرد.»
«خورشید» از شرق طلوع نکرد
اکران آنلاین یکی از راهکارهای سازندگان فیلم‌ها برای حضور در لیست گزینه‌های نماینده ایران برای اسکار است. طبق آیین‌نامه امسال اسکار، در صورتی تعطیلی سالن‌های سینما و عدم امکان اکران تجاری، اکران آنلاین هم لحاظ خواهد شد. نبود امنیت در اکران آنلاین و قاچاق فیلم‌ها اما این امکان را از سینماگران ایرانی گرفته و صاحبان فیلم‌ها ترجیح می‌دهند برای حضور در اسکار راه کم‌خطرتر یعنی اکران محدود و یک هفته‌ای فیلم‌هایشان را امتحان کنند. بعد از اکران «درخت گردو» در کردستان، چهارشنبه هفته گذشته (11 آبان‌ماه) هم خبر نمایش یک هفته‌ای «خورشید» مجید مجیدی در مشهد از سوی مرتضی شایسته، سخنگوی شورای صنفی نمایش اعلام شد. به فاصله کوتاهی از انتشار این خبر اما محمدرضا محمدی معاون هنری سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در گفت‌وگو با ایسنا اعلام کرد که با توجه به محدودیت‌های ناشی از شیوع کرونا امکان برگزاری این رویداد وجود ندارد. امیر بنان تهیه‌کننده فیلم «خورشید» در گفت‌وگو با «ایران» از تلاش برای اکران یک هفته‌ای این فیلم در مناطق کم‌خطر خبر می‌دهد. او می‌گوید اگر چه خواسته قلبی سازندگان فیلم این بوده که اولین اکران فیلم در مشهد باشد اما به خاطر مهیا نبودن شرایط، اصراری به اکران در این شهر ندارد. او می‌گوید با ارزیابی مناطق کم‌خطر در کشور و با تأکید بر رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی این فیلم بزودی در شهری دیگر اکران خواهد شد.
آنچه دلمان می‌خواهد و آنچه شانس موفقیت دارد
اینکه چه فیلم‌هایی شرایط معرفی به عنوان نماینده سینمای ایران در اسکار را دارند و چه فیلم‌هایی شانس موفقیت و اقبالی بهتر برای قرار گرفتن در لیست 10 فیلم برگزیده از سوی آکادمی اسکار و پس از آن در میان ۵ نامزد دریافت جایزه بخش بین‌الملل، بحثی دیگر است. اگر چه گزاره دوم به شکل جدی باید در صدر تصمیم‌گیری کمیته انتخاب ایرانی قرار بگیرد. محمد حقیقت، منتقد و کارشناس سینما در فرانسه می‌گوید: «از بین فیلم‌های ایرانی که امسال دیده‌ام برای معرفی به آکادمی اسکار می‌توان از دو زاویه به این موضوع نگاه کرد. زاویه اول آن دسته از فیلم‌هایی است که ما دلمان می‌خواهد کاندیدا شود و دسته دوم، صحیح‌تر آن است که با توجه به شانسی که آن فیلم با درنظر گرفتن مجموعه شرایط مثل (اعتبار بین المللی که در جشنواره‌های مهم اروپایی - امریکایی به‌دست آورده، همچنین داشتن یک پخش کننده خوب در امریکا، وشناختن سلیقه کمیته اسکار) دارد، فیلمی را درنظر گرفته و بررسی کرد.»
او که تجربه پخش فیلم‌های سینمایی در فرانسه را هم دارد، معتقد است: «از زاویه دوم به نظر من فیلم‌های «یلدا» ساخته مسعود بخشی و «خورشید» ساخته مجید مجیدی، گزینه‌های درست‌تری هستند. و از زاویه اول، «دشت خاموش» اثر احمد بهرامی، «جنایت بی‌دقت» از شهرام مکری، و «یلدا» مسعود بخشی حائز اهمیت هستند.»
محمد حقیقت در ادامه می‌افزاید: «این را هم باید واقع‌بینانه در نظر گرفت که با توجه به به‌دست آوردن 2 اسکار برای ایران توسط آقای اصغر فرهادی، درسال‌های اخیر، از یک‌سو و فیلم‌های مطرح از دیگر کشورها از سوی دیگر، شانس ایران ممکن است تا مرحله شورت لیست 10 فیلم پیش برود، اما مرحله بعدی، مسأله دیگری است.»