ضرورت‌ها را درک کنیم و متوقف نشویم

مریم صفار
خبرنگار
سوران حسینی، نویسنده و کارگردان نمایش خیابانی «وطوپیا» که 16 بهمن‌ماه در پهنه رودکی اجرا می‌شود، درباره تم این نمایش گفت: در این نمایش یک وطن جدیدی به مخاطب نشان داده می‌شود که یک آرمان‌شهر ایرانی است. ما از این طریق به معضلات اجتماعی، تضاد طبقاتی موجود در جامعه، عدم وجود کار برای افراد جویای کار، بحث ازدواج جوان‌ها و مشکلات اقتصادی‌ای که سر راه آنها است، پرداخته‌ایم. درواقع «وطوپیا» انتقادی است به وضعیت کنونی جامعه و به کوتاهی‌هایی که از سوی مسئولان و مردم صورت گرفته، پرداخته‌ایم و مورد نقد قرار گرفته‌اند.
حسینی ضمن اعلام این نکته که بروز کرونا برای هنرمندان تئاتر مشکلات بسیار زیادی به‌وجود آورد، گفت: تمام اجراهای تئاتر چه نمایش‌های محیطی و چه اجراهای صحنه‌ای تعطیل شدند. در این مدت، هنرمندان تئاتر درآمدی نداشتند و زندگی برای آنها واقعاً سخت شده بود. خود من یکی از مدال‌هایی که در جشنواره گرفته بودم و از جنس طلا بود، فروختم اما تئاترم را حفظ کردم. این مسأله به نوع نگاه مسئولان به تئاتر وابسته بود و مشخص شد رویکرد مسئولان به تئاتر عجولانه است. می‌شد با برنامه‌ریزی بهتر شرایط را پیش برد.
وی در ادامه افزود: بدون مطالعه حساب‌شده تئاتر مجازی راه‌اندازی شد که چندان کارکردی نداشت. هنرمندان دچار مشکلات مالی شده بودند و به‌خاطر اندک پولی که از این نمایش‌ها به هنرمندان پرداخت می‌شد، به فضای مجازی ورود کردند و چون تخصصی در این زمینه نداشتیم، آثاری با معانی اشتباه به مردم ارائه شد. این کار با تعهد ما به مردم منافات داشت.
این کارگردان تئاتر ضمن اعلام این نکته که سال‌جاری جشنواره بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان برگزار نشده است، گفت: قرار بود با شرایط جدیدی این جشنواره برگزار شود و نمایش‌ها در شهرستان‌های مختلف استان اجرای عمومی داشته باشند و هنرمندان تئاتر آثار خود را به دبیرخانه فرستاده‌اند اما هنوز خبری نرسیده است. احتمالاً سال آینده بتوانیم جشنواره بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان را همچون سایر جشنواره‌ها همچون فجر و مقاومت و با همان پروتکل‌ها برگزار کنیم. مردم مریوان، تهران، همدان، شیراز و... از نمایش‌هاس خیابانی استقبال می‌کنند و خود مردم وارثان اصلی تئاتر خیابانی هستند. ما باید ضرروت‌ها را درک کنیم و متوقف نشویم.
وی در ادامه افزود: به‌خاطر قدمت جشنواره تئاتر خیابانی در مریوان مخاطبان حرفه‌ای تئاتر خیابانی داریم. در هیچ‌جای دنیا چنین مخاطبانی که به‌راحتی با اجراها همراه می‌شوند و در نمایش‌ها با بداهه‌پردازی ورود می‌کنند، ندیده‌ام. متأسفانه نتوانستند آنچنان که باید و شاید از پتانسیل‌های حوزه فرهنگ و خصوصاً تئاتر خیابانی بهره لازم را ببرند. در همین وضعیت کرونا، آیا تئاتر خیابانی نمی‌توانست به‌عنوان پارامتر آموزشی ایفای نقش کند؟ آیا نمی‌توانستیم تئاترهای آموزش‌محور کرونا تولید کنیم و برای جلوگیری از گسترش ویروس کرونا اجرا کنیم؟ در سراسر دنیا دارد از این ظرفیت‌های تئاتر خیابانی استفاده می‌شود و این نوع تئاتر بسیار پیشرو است. وزارت ارشاد می‌توانست با همکاری وزارت بهداشت در این حوزه کار کند. البته برنامه‌ریزی‌هایی شد اما جا داشت بیشتر از این پتانسیل استفاده کرد.
کارگردان «وطوپیا» درباره دشواری‌های اجرای تئاتر خیابانی در شرایط کرونا گفت: خود هنرمندان یک‌سری پارامترها را برای بهبود تأثیر تئاتر خود لحاظ کرده‌اند. در نمایش خیابانی ما دست مخاطب را می‌گرفتیم و به میان صحنه می‌بردیم تا او هم در نمایش به ایفای نقش بپردازد اما اکنون باید نوع ارتباط را بصری‌تر کنیم. هر کدام از هنرمندان با توجه به نوع اجرا و محیط پارامتری خلق کردند. خود من روی خلق تصویر تمرکز کرده‌ام تا مخاطب از فاصله دور بتواند ببیند که اجرای من چه شرایطی دارد.
این هنرمند مریوانی در پایان به بیان مشکلات هنرمندان تئاتر شهرستان پرداخت: متأسفانه شهرستان‌ها ردیف‌بودجه مشخصی برای تئاتر خیابانی ندارند و هنرمندان تئاتر این حوزه نسبت به سایر گونه‌های تئاتری در حقشان اجحاف می‌شود. امیدوارم اداره کل بتواند ردیف‌بودجه‌ای را برای این گونه نمایشی در مراکز استان‌ها تعریف کند تا ما بتوانیم به‌ سمت تشکیل یک اتحادیه تئاتر خیابانی در کشور گام برداریم. این خواسته هنرمندان در حوزه‌های مختلف است که یک اتحادیه و هویت صنفی مشخص داشته باشند تا بتوانند برای خودشان به‌عنوان خانواده تئاتر خیابانی گام‌های مثبتی در راستای اهداف فرهنگی وزارت ارشاد بردارند.