پیشنهاد تروئیکای اروپایی برای احیای برجام

- جوزپ بورل: باید از «فشار حداکثری» به سمت «دیپلماسی حداکثری» حرکت کنیم - نشست وزرای خارجه اروپا و امریکا درباره ایران بزودی برگزار می شود

گروه سیاسی/ در حالی که با روی کار آمدن «جو بایدن» رئیس جمهوری امریکا، امیدها برای کاستن از تنش میان ایران و امریکا افزایش یافته اما انتظار برای برداشتن گام نخست جهت اجرای تعهدات برجامی، وضعیت اجرای این توافق را دچار بن‌بست کرده است. در چنین شرایطی سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای با ارائه طرحی خواستار بازگشت ایران به پایبندی به برجام در ازای برخورداری از منافع اقتصادی شده‌اند و از سوی دیگر «امانوئل مکرون»، رئیس جمهور فرانسه هم بار دیگر برای میانجیگری میان ایران و امریکا پا پیش گذاشته است. خبرگزاری رویترز خبر داده که به دنبال این پیشنهاد برای بازگشت ایران به تعهدات برجام، قرار است وزرای خارجه امریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان درباره چگونگی احیای توافق هسته‌ای برجام گفت‌وگو کنند. این در حالی است که «جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در خلال سفر به روسیه در گفت‌وگویی با «اینترفکس» وضعیت کنونی برجام را بحرانی توصیف کرد و با بیان اینکه به عنوان هماهنگ‌کننده برجام با تمامی شرکت‌کنندگان در توافق و شرکای امریکایی در ارتباط هستم، گفت: «دولت جدید ایالات متحده به وضوح رویکرد جدیدی را اعلام کرده است و تمامی طرف‌های برجام آماده مشارکت هستند.» بورل درخصوص آمادگی کشورهای اروپایی عضو برجام برای عمل به تعهدات‌شان ذیل این توافق هسته‌ای گفت: «برجام بر اساس پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای در قبال لغو تحریم‌ها است. کشورهای اتحادیه اروپا همچنان به تعهداتشان در قبال برجام پایبند خواهند بود.»
به گزارش ایسنا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با انتقاد از سیاست‌ «فشار حداکثری» دولت ترامپ علیه جمهوری اسلامی ایران بر لزوم استفاده از «دیپلماسی حداکثری» در قبال ایران تأکید کرد و گفت: «ضروری است که در چارچوب کمیسیون مشترک برجام از «فشار حداکثری» به سمت «دیپلماسی حداکثری» حرکت کنیم تا بتوانیم یک انگیزه مثبت ایجاد کرده و بار دیگر اجرای کامل توافق توسط طرف‌ها از جمله ایران را تضمین کنیم.» او با اشاره به این موارد تأکید کرد: «هدف نهایی همچنان بازگشت به اجرای کامل توافق هسته‌ای است.» پیشنهاد اروپا برای گره گشایی از وضعیت جاری برجام پس از آن مطرح شد که «جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی امریکا خبر داد که دولت «بایدن» در حال انجام رایزنی‌هایی با فرانسه، آلمان و انگلیس جهت رسیدن به مواضع متحد درخصوص توافق هسته‌ای ایران است.
«سالیوان» در پاسخ به سؤالی درباره قصد دولت امریکا برای بازگشت به برجام تصریح کرد: «فعالانه در حال تعامل با اتحادیه اروپا هستیم... در سطوح مختلف دولت با آنها گفت‌وگو می‌کنیم.» کاخ سفید هم روز گذشته جلسه کمیته مدیران شورای امنیت ملی امریکا را با موضوع ایران و محوریت برنامه هسته‌ای آن تشکیل داد.
ضرورت نهایی شدن مذاکره ایران و امریکا
همزمان با این پیشنهاد مکرون برای گرفتن میانه تهران و واشنگتن جهت اجرای برجام در یک کنفرانس ویدئویی از پاریس به شورای آتلانتیک گفت که ضروری است مذاکرات جدیدی با ایران نهایی شود. او با اشاره به اینکه هر کاری در توانش باشد برای حمایت از طرح امریکا جهت ورود مجدد به گفت‌وگو با ایران را انجام خواهد داد، تأکید کرد که می‌تواند یک میانجی صادق و متعهد در چنین گفت‌وگویی باشد. مکرون در عین حال خواستار مذاکراتی جدید با ایران شد که با حضور عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی باشد و محدودیت‌هایی بر برنامه موشکی ایران اعمال کند.
پیشنهاد مکرون برای میانجیگری میان ایران و امریکا پیش‌تر به هنگام بالاگرفتن اختلافات میان دو طرف در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ هم مطرح شده بود. رئیس جمهوری فرانسه یک بسته پیشنهادی به مقام‌های دو کشور ارائه داد اما در نهایت وجود بی اعتمادی و تعمیق سیاست فشار حداکثری ترامپ مانع از پیگیری این طرح شد. حالا مکرون در حالی دوباره سخن از میانجیگری به میان آورده است که دولت بایدن به دنبال فرمولی جهت بازگشت به برجام است اما مساله اصلی برداشتن گام اول برای اجرای تعهدات برجامی است.
پیشتر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران گفته بود که اروپا و شخص «جوزپ بورل» به عنوان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا می تواند برای هماهنگی اقدامات میان ایران و امریکا و بازگشت همزمان به شرایط قبلی نقش‌آفرینی کند.
مقام‌های دولت جو بایدن در روزهای گذشته اعلام کرده‌اند که  قصد دارند امریکا را به توافق هسته‌ای برجام بازگردانند با وجود این، دولت جدید این کشور هنوز ساز و کار خود برای بازگشت به توافق هسته‌ای را اعلام نکرده‌ است. مقام‌های تیم بایدن می‌گویند قصد دارند از بازگشت به برجام به عنوان مبنایی برای قوی‌تر و طولانی‌تر کردن توافق هسته‌ای استفاده کنند. دو روز پیش هم برخی از مقامات امریکایی به پایگاه خبری «اکسیوس» گفته بودند که «آنتونی بلینکن»، وزیر خارجه امریکا از «رابرت مالی»، نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران خواسته تا تیمی متشکل از دیپلمات‌ها و متخصصین با دیدگاه‌های مختلف برای پیشبرد مسیر این کشور در رابطه با ایران تشکیل دهد. به گفته برخی مقامات، «مالی» در این خصوص با همتایان اروپایی و همچنین مقامات صهیونیستی و کشورهای حوزه خلیج فارس در ارتباط بوده است. وزیر خارجه امریکا اخیراً مدعی شده که چنانچه ایران به نقض تعهدات هسته‌ای خود ادامه دهد، تنها چند هفته تا تولید مواد شکاف‌پذیر هسته‌ای برای ساخت سلاح هسته‌ای فاصله دارد و گام‌های کاهشی تهران در راستای نقض توافق هسته‌ای فرصت چندانی برای بازگشت امریکا به برجام باقی نگذاشته است.
مسکو: واشنگتن پیام‌های روشنی از آمادگی برای بازگشت به برجام می‌فرستد
همزمان با افزایش تلاش‌های اروپا برای حفط برجام، مسکو برای همکاری با اروپا بر سر احیای توافق هسته‌ای تأکید کرد. به گزارش ایسنا، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه که روز گذشته در مسکو در کنفرانسی خبری با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا حضور داشت، گفت: ما در زمینه توافق هسته‌ای ایران در آستانه ورود به دوران سختی هستیم و همه چیز به عملکرد واشنگتن بستگی دارد. لاوروف با اشاره به اقدامات امریکا و اینکه توافق هسته‌ای ایران اکنون به خاطر عملکرد و اقدامات امریکا در موقعیتی بحرانی قرار گرفته است، گفت: ما امیدواریم که ایالات متحده هرچه زودتر موضع خود و اقداماتی را که می‌خواهد درقبال توافق هسته‌ای ایران انجام دهد، مشخص کند. در ادامه سخنگوی وزارت خارجه روسیه هم مواضع اخیر مقام‌های امریکایی را نشانه مهیا شدن زمینه جهت بازگشت این کشور به برجام دانست. «ماریا زاخاروا» گفت که واشنگتن در حال ارسال نشانه‌هایی از آمادگی برای بازگشت به برجام است و مسکو حاضر است برای احیای برجام با شرکای این توافق وارد تعامل نزدیک شود. «زاخارو» با بیان اینکه تمام آنچه اکنون شاهد هستیم، تبادل ادعاهای یکسان از سوی امریکا و ایران درباره طرفی است که باید گام اول را بردارد، تأکید کرد که روسیه آمادگی دارد که با شرکای برجام و همچنین دولت جدید امریکا وارد تعامل نزدیک شود تا برجام حفظ شود.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی روسیه تأکید کرد: «باید این را در نظر داشت که تمام فعالیت‌های ایران در سایت‌های ذکر شده، تحت نظارت دقیق آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای صورت گرفته و از تعهدات تهران تحت معاهده اِن‌پی‌تی فراتر نرفته است.»