اجتهاد نوین علیه دوگانه‌سازی‌های کاذب

گروه سیاسی/ یادگار بنیانگذار انقلاب اسلامی، پیام انقلاب را این واقعیت دانست که در عصر جدید، دینداران می‌توانند با حفظ ارزش‌های دینی در بستر زمان خودشان زندگی کنند. حجت‌الاسلام والسلمین سید حسن خمینی براساس این رویکرد، تأکید کرد که رمز بقای انقلاب در گرو حفظ مسیر اجتهاد، شکاندن دوگانه‌های دروغین استبداد و تحجر، ایجاد راه‌های سوم و بن‌بست‌شکنی از جایی است که سنت‌های دینی در مقابل ارزش‌های نوین قرار می‌گیرد. به باور تولیت حرم مطهر امام خمینی(ره) باید مسیر اجتهاد سومی به صحنه بیاید و با حفظ ارزش‌ها راه را باز کند.
به گزارش جماران، حجت‌الاسلام سید حسن خمینی در اختتامیه نخستین جشنواره فرهنگی هنری «دختران امروز» که در حرم مطهر امام(ره) برگزار شد، با اشاره به اینکه در 100 سال اخیر، توجه به حقوق زنان از ناحیه گروه‌های چپ آغاز شد، اظهار کرد: بن‌مایه این حرکت یک جریان عدالت‌خواهی بود که در مقابل نظام سرمایه‌داری افسار گسیخته شکل گرفت.
او با بیان اینکه قبل از انقلاب حکومت برای عقب نماندن از نگاه چپ‌گرایان، خدماتی به زن‌ها کرد و وزیر و سفیر زن را بر سر کار گذاشته بودند، اضافه کرد: در نقطه مقابل این جریانات، با جریانات سنتی مواجه بودیم که با یک نگاه دینی بسته، به روزگار خودشان وارد نمی‌شدند و با هر تحولی در روزگار جدید مقابله می‌کردند که البته بخش زیادی از آن واقعاً ناشی از درد و دغدغه دین و بی‌اعتمادی به کسانی بود که سخن از مدرنیسم می‌گفتند. سیدحسن خمینی، میراث امام(ره) برای جامعه را نگاه دیندارانه به حقوق زن دانست و تصریح کرد: در این نگاه، برای جلو رفتن با مقتضیات زمان و اعطای عادلانه حقوق زنان و سایر اقشار جامع، لازم نیست دین ستیزی کنیم؛ بلکه باید از زبان دین به دنبال اعطای حقی باشیم که خداوند برای همه مقرر کرده است.
او، دستاورد بزرگ این رویکرد را این واقعیت دانست که زن مسلمان مجبور نیست در دوگانه‌ای قرار گیرد که یا مدرن شود یا مسلمان بماند و افزود: اگر دینداران این رویکرد اجتهاد را نکنند، همواره پیش روی گروه‌های مختلف جامعه به ناحق یک دوگانه قرار خواهند داد. به عنوان مثال گفته خواهد شد یا به دنبال هنر بروید یا مسلمان بمانید؛ درحالی که در چنین دوگانه‌ای، بخشی که می‌روند دینشان را از دست می‌دهند و بخشی که باقی می‌مانند از یک خواسته درونی خودشان تهی می‌شوند و البته در نتیجه این پدیده، به جامعه هم لطمه وارد می‌شود. یادگار امام اظهار کرد: امام این دوگانه غلط را از بین برد و گفت راه سومی وجود دارد مبنی بر اینکه دیندار بمانید و در افق دین و با توجه به ارزش‌های شریعت و حفظ چیزی که شما را به خدا پیوند می‌دهد، به حقوقتان هم برسید.
سید حسن خمینی بر مبنای چنین رویکردی به مسائل روز جامعه اسلامی، «اجتهاد» را بخش مغفول مانده زندگی امام در پایان عمرشان دانست و تصریح کرد: انقلاب، انقلاب کسانی بود که به دین یک نگاه جدید داشتند. انقلاب اسلامی اول در مقابل سد تحجر ایستاد و بعد به سینه استبداد زد. البته استبداد و تحجر هر زمانی می‌توانند همدیگر را پیدا کنند، اما مهم این است که انقلاب این دوگانه را شکست و گفت که برای مبارزه با استبداد اصلاً لازم نیست متحجر باشید و برای اینکه دیندار بمانید لازم نیست سنتی محض باشید!
او این مسأله را زاویه و واقعیتی برای فهم این مسأله دانست که «انقلاب برای حقوق دوره جدید چه کرد» و گفت: پیام انقلاب برای فراتر از مرزهای خودش، این است که شما می‌توانید با حفظ ارزش‌های دینی در بستر زمان خودتان زندگی کنید. البته باید اعتماد جامعه دینی جلب شود، به این معنی که روشن شود قرار نیست ارزشی از ارزش‌های دینی از بین برود، بلکه قرار است در فضای دینی اجتهاد کنیم.
یادگار امام با بیان اینکه رمز بقای انقلاب در گرو حفظ مسیر اجتهاد، شکستن دوگانه‌های دروغین پیش رو، ایجاد راه‌های سوم و بن‌بست‌شکنی از جایی است که سنت‌های دینی در مقابل ارزش‌های نوین قرار می‌گیرند، اضافه کرد: باید مسیر اجتهاد سومی به صحنه بیاید و با حفظ ارزش‌ها راه را باز کند. رمز توفیق و بسترساز آن نیز زبان هنر و بهترین جای آن آموزش و پرورش است. سیدحسن خمینی در پایان با اشاره به اینکه امام بزرگوار ما کار بسیار بزرگی کرد؛ نهال تناوری را غرس کرد. اما حفظ این نهال همت، عزم، شجاعت و از خودگذشتگی می‌خواهد، گفت: این‌طور هم نیست که در این مسیر ما را فقط تشویق کنند؛ بعضی وقت‌ها هم فحش می‌دهند! اصل کار بسیار مهم است. باید زنان، مردان، دانش‌آموزان و همه گروه‌ها به این توجه داشته باشیم که راه آینده ما از افق اجتهادی می‌گذرد که انقلاب را پدید آورد؛ اجتهادی که توانست این انقلاب را به وجود بیاورد می‌تواند این انقلاب را ادامه بدهد.
ضرورت گفت و گوی بین نسلی
محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش نیز در این مراسم، با بیان اینکه معمار کبیر انقلاب با علم دینی و قدرت آموزشی خود توانست جامعه سرگشته، حیران، تحقیر شده و ناتوان را به جمعیتی مهم، تأثیرگذار و مقتدر تبدیل کند، اظهارکرد: یکی از مهم‌ترین آموزه‌های امام راحل توجه دادن به قدرت و توانایی عظیم انسان‌ها بود. ایشان به ما آموخت آنانی که به انسان‌‌ها سلطه یافته‌اند، ناتوان‌تر از آن هستند که در برابر اراده انسان آگاه و هوشیار قد علم کنند. او افزود: امام راحل به ما آموخت آن زمانی که انسان به پا می‌‌خیزد و آگاه می‌شود و توانمندی‌های خود را باور می‌کند همه قدرت‌های پوشالی رنگ می‌‌بازند.
معصومه ابتکار معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده هم با بیان اینکه باید به جوانان، نوجوانان و کودکان اجازه بدهیم تا نسبت به مفاهیم انقلاب با توجه به چالش و دغدغه‌هایی که با آنان روبه‌رو هستند، دیدگاه و نظراتشان را مطرح کنند، اظهارکرد: همانگونه که ماهیت انقلاب اسلامی فرهنگی است و ریشه در عقل و منطق دارد باید گفت‌و‌گوی بین نسلی را برای تداوم ارزش‌ها و مفاهیم بلند انسان ساز انقلاب برقرار کنیم.
 ابتکار افزود: برای انسجام جامعه و خانواده ضروری است تا مهارت‌های شنیدن و ارتباط دو طرفه را با نسل کنونی نهادینه و این مفاهمه را برقرار کنیم. امام راحل با جوانان نسل خودش هرگز برخورد کلیشه‌ای، جذبی و سلبی نداشتند. همین رفتار امام باعث شد تا انقلاب اسلامی با قدرت در این سال‌ها استمرار داشته باشد.