با کاهش تعرفه پهنای باند قیمت اینترنت کاهش می یابد؟

سوسن صادقی
خبرنگار
«حسین فلاح جوشقانی»، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور (رگولاتوری) از تصویب کاهش ۲۵ درصدی تعرفه پهنای باند زیرساخت در کمیسیون تنظیم مقررات رادیویی خبر داد و گفت: دولت به سهم خود در این خصوص عمل کرده و اکنون اپراتورها باید در این خصوص اقدام کنند ولی این سؤال پیش می‌آید که کاهش تعرفه 25 درصدی پهنای باند چه میزان در کاهش هزینه‌های اپراتورها و قیمت اینترنت تأثیر خواهد گذاشت؟ با این اقدام آیا شاهد کاهش قیمت اینترنت خواهیم بود. کارشناسان حوزه اینترنت در این باره به «ایران» می‌گویند.
کاهش 5درصدی هزینه اپراتورها
علی توسلی، رئیس کمیسیون اینترنت نظام صنفی رایانه‌ای کشور (نصر) معتقد است کاهش 25 درصدی قیمت پهنای باند با توجه به افزایش هزینه‌های جاری و افزایش بسیار زیاد قیمت تجهیزات در سال گذشته و الزام به‌روزرسانی، در زنجیره تولید تأثیر بسیار کمی دارد و در بهترین حالت فقط 5درصد در تعدیل هزینه‌های اپراتورها اثرگذار خواهد بود.
توسلی گفت: اگر کاهش 25 درصدی قیمت پهنای باند در قالب کمک به سرویس دهندگان است، بنابراین نباید آن را اعلام عمومی می‌کردند چون این اقدام این اثر روانی را روی مصرف کنندگان می‌گذارد که باید قیمت‌های اینترنت نیز به همان میزان کاهش پیدا کند ولی از آنجایی که مصرف کننده نسبت به تأثیر کاهش قیمت پهنای باند آگاه نیست از این‌رو توقع آنها را بالا خواهد برد و خواهان کاهش 25 درصدی قیمت اینترنت می‌شوند.توسلی افزود: از سوی دیگر با آغاز سال 1400 تمام هزینه‌های تأمین کنندگان نیز با توجه به افزایش هزینه‌های جاری بیش از 25درصد افزایش خواهد یافت و عملاً از این زاویه هم بخواهیم بررسی کنیم تأمین کنندگان اگر نتوانند و مجاز نباشند قیمت اینترنت را افزایش دهند، متضرر خواهند شد.
این کارشناس اینترنت گفت: اگر هدف دولت کمک به تأمین کنندگان بویژه شبکه ثابت کشور است باید کاری کند تا این بخش خصوصی بتواند سرمایه لازم را برای سرمایه‌گذاری درازمدت و کلان تأمین کند. بنابراین با این اقدام نه تنها شبکه ثابت توسعه می‌یابد، بلکه هزینه تأمین کننده در مجموعه زنجیره تأمین (شبکه انتقال و...) هم کاهش یافته و به‌دنبال آن کیفیت سرویس بالا می‌رود و برای مصرف کننده نیز قیمت‌ها کاهش می‌یابد.
توسلی با بیان اینکه قیمت‌های مصرف کننده نیز باید با افزایش مداوم هزینه متناسب شود، افزود: چنانچه هدف کاهش هزینه مصرف کننده باشد باید دنبال راهکار دیگری گشت. کاهش هزینه پهنای باند در بهترین حالت خواهد توانست به سود پرمصرف ترین‌ها باشد و نه اقشار ضعیف‌تر جامعه که سرویس‌های پایه را استفاده می‌کنند.این کارشناس اینترنت معتقد است همانطور که پیش از این هم بارها گفته شد باید پهنای باند آزادسازی شود و تأمین کنندگان مستقیماً پهنای باند را خریداری کنند تا در فضای رقابتی قیمت‌ها کاهش یابد.
نیاز آزادسازی پهنای باند
داوود زارعیان، معاون امور مشتریان شرکت مخابرات ایران نیز با بیان اینکه از اقدام دولت در زمینه کاهش 25 درصدی تعرفه پهنای باند باید تشکر کرد، گفت: هرچند دولت می‌توانست این کار مثبت را زودتر هم انجام دهد، چون اینترنتی که دست شرکت ارتباطات زیرساخت می‌رسد می‌تواند براحتی آن را بیشتر از این میزان هم به اپراتورهای اینترنتی تخفیف دهد.
زارعیان افزود: این کاهش تعرفه در قیمت اینترنت برای کاربران نهایی آنها تأثیری ندارد اگر هم کاهشی را در این بخش شاهد باشیم خیلی محسوس نخواهد بود چون بخصوص در دو سال گذشته هزینه‌های اپراتورها در بخش‌های نیروهای انسانی، تجهیزات شبکه، نگهداری و تعمیرات و... تا سه برابر افزایش یافته ولی تعرفه اینترنت اپراتورها تغییری نداشته است.
این کارشناس اعتقاد دارد هرچند به علت شیوع کرونا و افزایش مصرف بخشی از افزایش هزینه جبران شد و اپراتورها را از ورشکستگی نجات داد چون اگر این روند تداوم پیدا می‌کرد اپراتورها با مشکلاتی مواجه می‌شدند و نمی‌توانستند به‌صورت مناسب سرویسی ارائه دهند.وی با بیان اینکه این کاهش تعرفه می‌تواند در ارتقای کیفی اینترنت به مشتریان تأثیر بگذارد، گفت: با این کمک اپراتورها می‌توانند در بخش نگهداری، تعمیرات و تجهیزات شبکه و... خود اقدام کنند و حداقل اینترنت باکیفیت تری را به مشتریان خود ارائه کنند. با توسعه زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات است که می‌توانیم اینترنت داخلی را افزایش دهیم. مجموعه اینها می‌ تواند شرایطی را ایجاد کند تا به سمتی پیش برویم تا با قیمت مناسبی در بازار مواجه شویم.زارعیان با اشاره به اینکه امروز ارتباطات و فناوری اطلاعات بویژه اینترنت جزو نیازهای اساسی جامعه قرار گرفته است، افزود: بخصوص در شرایط کنونی با شیوع بیماری کرونا که مدارس و دانشگاه‌ها، اداره و... مشاغل به اینترنت وابسته شده از این‌رو باید دولت در این زمینه بیشتر به اپراتورها کمک کند چون همچنان امکان کاهش تعرفه پهنای باند از سوی زیرساخت و دولت وجود دارد حتی امکان آزادسازی اینترنت وجود دارد تا شرکت‌های اینترنتی و اپراتورها بتوانند به‌صورت مستقیم اینترنت را وارد کشور کنند.
 بالا بودن هزینه‌ها
علی اکبری دیگر کارشناس اینترنت نیز اعتقاد دارد کاهش 25 درصدی تعرفه پهنای باند اقدام خوبی است که سازمان رگولاتوری و زیرساخت انجام داده‌اند.
اکبری گفت: ولی این کاهش تعرفه 25 درصدی پهنای باند نباید اینگونه تلقی شود که باید به همان نسبت هم تعرفه اینترنت کاهش یابد دلیل آن نیز این است که اپراتورها هزینه‌های زیادی دارند که پهنای باند سهم اندکی در بین هزینه‌های اپراتورها دارد؛ هزینه‌هایی از آب و برق و گاز گرفته تا نیروی انسانی، تعمیرات و نگهداری، هزینه تجهیزات نو، قطعات مورد نیاز و... بالاست.وی افزود: هزینه‌های اپراتورها افزایش یافته در نتیجه انتظار به‌جایی نیست که بگوییم حالا که تعرفه پهنای باند را زیرساخت کاهش داده است پس باید حتماً هزینه اینترنت هم کاهش یابد.هومن ریاضی دیگر کارشناس اینترنت هم اعتقاد دارد کاهش 25 درصدی تعرفه پهنای باند اپراتورها تأثیری در کاهش قیمت تعرفه اینترنت نخواهد داشت چون تأثیر مستقیم این اقدام کمتر از 5 درصد است.
ریاضی گفت: هرچقدر هم تعرفه پهنای باند را ارزان کنند روی قیمت تعرفه نهایی اینترنت تأثیر نمی‌گذارد چون تجهیزات و تکنولوژی‌هایی که خریداری شده و برای پشتیبانی استفاده می‌شود در این سال‌ها چندبرابر شده از سوی دیگر تعرفه‌ها هم ثابت مانده و تغییری نکرده است.سیاوش مسعودی‌پور، مشاور یکی از شرکت‌های ارتباطات ثابت نیز معتقد است اکنون که بحث کاهش 25 درصدی پهنای باند مطرح شده اگر بخواهیم در مجموع هزینه‌ها را حساب کنیم شاید بتوان گفت تنها 5 درصد می‌تواند کاهش قیمت ایجاد کند.
مسعودی‌پور گفت: این خبر به‌گونه‌ای بیان شده که در پی کاهش تعرفه باید قیمت اینترنت هم کاهش داشته باشد درحالی که اینگونه نیست، چرا که از یک طرف تعرفه‌های اپراتورهای ارتباطات ثابت (FCP) افزایش نداشته در حالی که هزینه‌ها هر ساله بخصوص با افزایش نرخ ارز چندین برابر شده است. اگر فقط منابع انسانی را در نظر بگیرید هزینه‌ها در این بخش افزایش زیادی داشته و به شرکت‌های اینترنت ثابت فشار زیادی وارد شده است.
مسعودپور گفت: با توجه به افزایش هزینه‌ها این کاهش قیمت تعرفه، شاید بتواند کمی از این هزینه‌های سرسام آور اپراتورهای اینترنت ثابت را جبران کند. بنابراین نباید اصلاً بحث کاهش قیمت اینترنت را مطرح کنند چون اگر اپراتورها بار دیگر مجبور به کاهش قیمت شوند دیگر باید اپراتورهای ارتباطات ثابت تعطیل شوند.
این کارشناس اینترنت در ادامه گفت: شرکت‌ها مجموعه‌ای از هزینه‌هایی مانند هزینه‌های مخابراتی، اجاره فضا، برق، انتقال اینترنت، منابع انسانی، تبلیغات، اجاره، حمل‌ونقل و... و حتی تأمین اینترنت رایگان شبکه شاد و دانشگاه‌ها را هم بر عهده دارند که جبران هم نمی‌شود از سوی دیگر باید این موضوع را نیز در نظر گرفت که قطعاً سال آینده هزینه‌ها افزایش می‌یابد بنابراین کاهش تعرفه ما را نابود خواهد کرد.
وی افزود: از سوی دیگر وقتی با افزایش مصرف هزینه‌ها کاهش پیدا می‌کند که سود منطقی وجود داشته باشد ولی در شرایط کنونی که هزینه‌ها بالاست برای شرکت‌ها مقرون به صرفه نیست باز هم قیمت‌ها را کاهش دهند. درست است که در سال‌جاری مصرف ترافیک اینترنت افرایش یافت ولی با این افزایش تنها توانستیم تمام تجهیزات خود را با دلار 30 هزار تومانی به‌روزرسانی کنیم.