نسخه Pdf
ایران عصر
چرا برنامه‌های نوروزی دیگر مخاطبان را میخکوب نمی‌کند؟
بی‌اعتنایی تلویزیون به ذائقه مخاطب
علیرضا عبداللهی نژاد
استاد و پژوهشگر علوم ارتباطات اجتماعی
تلویزیون در عرصه رقابت با رسانه‌های خارجی و ماهواره‌ای که از کشورهای دیگر برنامه پخش می‌کنند کم آورده و نتوانسته مبتنی بر نیازها و خواسته‌های مخاطبان و مبتنی بر جذابیت‌هایی که برنامه‌ها باید داشته باشند برنامه‌سازی کند. به همین دلیل چند سالی است برنامه‌های نوروزی این رسانه هم دیگر آن‌طور که باید مورد توجه مردم قرار نمی‌گیرند.
بخش دیگری از این کم اقبالی به تغییر انگاره‌های ذهنی مخاطبان، تغییر سبک و نوع نیازهایشان بازمی گردد که از بستر استفاده از شبکه‌های اجتماعی ایجاد شده و تلویزیون نتوانسته حضور مؤثر و مستمر و تأثیرگذاری در این عرصه داشته باشد.
نکته دیگری که به پخش برنامه‌های نوروزی اختصاص دارد این است که تلویزیون توجه چندانی به تغییر ذائقه و سبک مصرف رسانه‌ای و تغییر دیدگاه‌ها و انگاره‌های مخاطب نمی‌کند. تلویزیون فکر می‌کند نیازمند این نیست که توجهی به دیدگاه‌ها و نظرات و ذائقه مخاطبان داشته باشد چون معمولاً بودجه دولتی تقریباً مکفی به‌صورت سالانه در اختیار این رسانه قرار می‌گیرد و مانند رسانه‌های خصوصی خودش را در معرض قضاوت و پاسخ مخاطبان قرار نمی‌دهد. ضعف برنامه‌سازی تلویزیون در حالی است که در دوران شیوع پاندمی کرونا علاوه بر نقشی که تلویزیون برای آگاهی بخشی و فرهنگ‌سازی دارد نیاز به مشوق‌ها و زمینه‌هایی برای نگه داشتن مردم در خانه داریم. بخصوص در تعطیلات نوروز که براساس رسم دیرینه و عادت مرسوم مردم بار سفر می‌بندند و راهی عیددیدنی و گشت و‌گذار می‌شوند اما متأسفانه شاهد برنامه‌هایی که این کارکرد را داشته باشد، نیستیم.
یکی از دلایل این مسأله فاصله گرفتن برنامه سازان و سیاستگذاران جریان اصلی تلویزیون از مخاطبان و عدم توجه به نیازهای مخاطبان است. این نیازها فقط نیازهای اطلاع‌رسانی و خبری نیست. اکنون بیشترین نیاز مردم نیازهای تفریحی و برنامه‌هایی است که بتواند اوقات فراغت را بخصوص در دو هفته تعطیلات نوروز پر کند اما آنچه که در تبلیغات برنامه‌های نوروزی تلویزیون می‌بینیم این است که چند برنامه پرمخاطب مانند سریال «پایتخت» هم امسال پخش نمی‌شوند. در این شرایط چگونه می‌توانیم انتظار داشته باشیم که مردم پای تلویزیون بنشینند و در این شرایط پاندمی کرونا از خانه بیرون نروند؟
تا عرصه رقابت میان رسانه‌هایی که در داخل کشور فعالیت می‌کنند ایجاد نشود و تا یک رقیب قوی برای تلویزیون نداشته باشیم و تا زمانی که این رسانه همچنان به‌صورت انحصاری فضای جریان‌های تولید برنامه را اختیار داشته باشد در بر همین پاشنه می‌چرخد و تا زمانی که رسانه تلویزیون همچون گذشته به متخصصان، برنامه‌ریزان و برنامه سازان حرفه‌ای مراجعه نکند به دوران اوجش بازنمی گردد.
به‌عنوان یک ایرانی و به‌عنوان پژوهشگر ارتباطات باید بگویم که متأسفانه در بستر برنامه‌های غلط، بخش عمده‌ای از فضای رسانه‌ای را به شبکه‌های ماهواره‌ای بی‌هویتی که تمامی شئون، ارزش‌ها و هنجارهای موجود در جامعه را مورد هجمه قرار می‌دهند واگذار کرده‌ایم و به‌دلیل اینکه رسانه مرجع قابل اطمینانی نداریم این شبکه‌های ماهواره‌ای هستند که در ایامی مانند نوروز اولویت ما را تعیین می‌کنند. مسأله‌ای که بسیار می‌تواند برای خانواده‌ها، مردم و مخاطبان ما مخرب بوده و اثرات سویی داشته باشد.
برنامه‌هایی مانند سریال «پایتخت»، «خندوانه» و «دورهمی» که البته اکنون از اولین سری‌های خود فاصله گرفته‌اند، براساس آمارها و نتایج نظرسنجی‌هایی که مرکز تحقیقات صداوسیما و برخی از پژوهش‌های پژوهشگران حوزه رسانه انجام دادند با اقبال بالای مخاطبان مواجه شدند و حتی در رقابت با برخی از برنامه‌های پربیننده شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان زمانی که به‌طور مثال سریال «پایتخت» پخش می‌شد دکان آنها تخته می‌شد و مردم پای شبکه‌های داخلی می‌نشستند. پس اگر در این فضا برنامه خوب و مخاطب پسند تولید کنیم جا برای کار وجود دارد. اما مهم این است که چنین برنامه‌هایی تولید نمی‌شود و چون تلویزیون از بودجه دولتی ارتزاق می‌کند مبتنی بر اولویت‌های مخاطبان و مالیات دهندگان عمل نمی‌کند و پاسخگو هم نیست که چرا برای ایامی مانند نوروز برنامه‌هایی که مخاطبان را جذب کند تولید نمی‌کند.
استاد و پژوهشگر علوم ارتباطات اجتماعی
تلویزیون در عرصه رقابت با رسانه‌های خارجی و ماهواره‌ای که از کشورهای دیگر برنامه پخش می‌کنند کم آورده و نتوانسته مبتنی بر نیازها و خواسته‌های مخاطبان و مبتنی بر جذابیت‌هایی که برنامه‌ها باید داشته باشند برنامه‌سازی کند. به همین دلیل چند سالی است برنامه‌های نوروزی این رسانه هم دیگر آن‌طور که باید مورد توجه مردم قرار نمی‌گیرند.
بخش دیگری از این کم اقبالی به تغییر انگاره‌های ذهنی مخاطبان، تغییر سبک و نوع نیازهایشان بازمی گردد که از بستر استفاده از شبکه‌های اجتماعی ایجاد شده و تلویزیون نتوانسته حضور مؤثر و مستمر و تأثیرگذاری در این عرصه داشته باشد.
نکته دیگری که به پخش برنامه‌های نوروزی اختصاص دارد این است که تلویزیون توجه چندانی به تغییر ذائقه و سبک مصرف رسانه‌ای و تغییر دیدگاه‌ها و انگاره‌های مخاطب نمی‌کند. تلویزیون فکر می‌کند نیازمند این نیست که توجهی به دیدگاه‌ها و نظرات و ذائقه مخاطبان داشته باشد چون معمولاً بودجه دولتی تقریباً مکفی به‌صورت سالانه در اختیار این رسانه قرار می‌گیرد و مانند رسانه‌های خصوصی خودش را در معرض قضاوت و پاسخ مخاطبان قرار نمی‌دهد. ضعف برنامه‌سازی تلویزیون در حالی است که در دوران شیوع پاندمی کرونا علاوه بر نقشی که تلویزیون برای آگاهی بخشی و فرهنگ‌سازی دارد نیاز به مشوق‌ها و زمینه‌هایی برای نگه داشتن مردم در خانه داریم. بخصوص در تعطیلات نوروز که براساس رسم دیرینه و عادت مرسوم مردم بار سفر می‌بندند و راهی عیددیدنی و گشت و‌گذار می‌شوند اما متأسفانه شاهد برنامه‌هایی که این کارکرد را داشته باشد، نیستیم.
یکی از دلایل این مسأله فاصله گرفتن برنامه سازان و سیاستگذاران جریان اصلی تلویزیون از مخاطبان و عدم توجه به نیازهای مخاطبان است. این نیازها فقط نیازهای اطلاع‌رسانی و خبری نیست. اکنون بیشترین نیاز مردم نیازهای تفریحی و برنامه‌هایی است که بتواند اوقات فراغت را بخصوص در دو هفته تعطیلات نوروز پر کند اما آنچه که در تبلیغات برنامه‌های نوروزی تلویزیون می‌بینیم این است که چند برنامه پرمخاطب مانند سریال «پایتخت» هم امسال پخش نمی‌شوند. در این شرایط چگونه می‌توانیم انتظار داشته باشیم که مردم پای تلویزیون بنشینند و در این شرایط پاندمی کرونا از خانه بیرون نروند؟
تا عرصه رقابت میان رسانه‌هایی که در داخل کشور فعالیت می‌کنند ایجاد نشود و تا یک رقیب قوی برای تلویزیون نداشته باشیم و تا زمانی که این رسانه همچنان به‌صورت انحصاری فضای جریان‌های تولید برنامه را اختیار داشته باشد در بر همین پاشنه می‌چرخد و تا زمانی که رسانه تلویزیون همچون گذشته به متخصصان، برنامه‌ریزان و برنامه سازان حرفه‌ای مراجعه نکند به دوران اوجش بازنمی گردد.
به‌عنوان یک ایرانی و به‌عنوان پژوهشگر ارتباطات باید بگویم که متأسفانه در بستر برنامه‌های غلط، بخش عمده‌ای از فضای رسانه‌ای را به شبکه‌های ماهواره‌ای بی‌هویتی که تمامی شئون، ارزش‌ها و هنجارهای موجود در جامعه را مورد هجمه قرار می‌دهند واگذار کرده‌ایم و به‌دلیل اینکه رسانه مرجع قابل اطمینانی نداریم این شبکه‌های ماهواره‌ای هستند که در ایامی مانند نوروز اولویت ما را تعیین می‌کنند. مسأله‌ای که بسیار می‌تواند برای خانواده‌ها، مردم و مخاطبان ما مخرب بوده و اثرات سویی داشته باشد.
برنامه‌هایی مانند سریال «پایتخت»، «خندوانه» و «دورهمی» که البته اکنون از اولین سری‌های خود فاصله گرفته‌اند، براساس آمارها و نتایج نظرسنجی‌هایی که مرکز تحقیقات صداوسیما و برخی از پژوهش‌های پژوهشگران حوزه رسانه انجام دادند با اقبال بالای مخاطبان مواجه شدند و حتی در رقابت با برخی از برنامه‌های پربیننده شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان زمانی که به‌طور مثال سریال «پایتخت» پخش می‌شد دکان آنها تخته می‌شد و مردم پای شبکه‌های داخلی می‌نشستند. پس اگر در این فضا برنامه خوب و مخاطب پسند تولید کنیم جا برای کار وجود دارد. اما مهم این است که چنین برنامه‌هایی تولید نمی‌شود و چون تلویزیون از بودجه دولتی ارتزاق می‌کند مبتنی بر اولویت‌های مخاطبان و مالیات دهندگان عمل نمی‌کند و پاسخگو هم نیست که چرا برای ایامی مانند نوروز برنامه‌هایی که مخاطبان را جذب کند تولید نمی‌کند.
آدرس مطلب
http://old.irannewspaper.ir/newspaper/page/7594/20/573303/0
ارسال دیدگاه
ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه
ویژه نامه ها
.jpg)
