در باب سیاست‌های اقتصادی دولت آینده

 وحید شقاقی
عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی
در بررسی دهه‌ای که گذشت باید گفت دهه نود دهه‌ای جدا و متفاوت برای اقتصاد ایران بود. ما در این دهه شاهد دو بار شدیدترین تحریم‌ها بر اقتصاد ایران بودیم و این تحریم‌ها منابع درآمدی کشور و منابع ارزی و بخش‌های مختلف کشور را تحت‌الشعاع قرار داد.
انباشت چالش‌های پنجاه ساله اقتصاد ایران هم به آن پرداخته نشده است. پس ما با انبوهی از چالش‌های اقتصادی روبه‌رو بودیم که این تحریم‌ها به ما اجازه اصلاحات ساختاری در اقتصاد را نداد. ما الان در اقتصاد ایران چالش‌های زیادی را از جمله چالش بانکی، چالش صندوق‌های بازنشستگی، بیکاری، چالش تضاد طبقاتی، چالش فساد در اقتصاد ایران و بحران‌هایی نظیر آب و دیگر بحران‌ها که اینها یا درمان نشده‌اند یا به شدت‌شان افزوده شده است را داریم. پس با این توصیف‌ها از اقتصاد ایران، دولت آینده فرصت کمی دارد که به اصلاحات ساختاری برای حل مسائل برسد و آن را شروع کند. اگر دست به اصلاحات ساختاری نزنیم این چالش‌ها با مسکن نفت هم درمان نخواهد شد.  
شاید تا ۱۰ سال  آینده دنیا از نفت هم عبور کند و صادرات نفت ما نیز کاهش یابد و دنیا تا سال ۲۰۳۰ از نفت عبور کند و خودروها برقی شود. اگر اتکای ما به نفت باشد مسائل ما هم بیشتر خواهد شد. ما فرصت نداریم که بتوانیم به همه این نواقص رسیدگی کنیم. دولت آینده فارغ از همه نقدهایی که به آن صورت می‌گیرد ما باید مسائل بین‌المللی‌مان را حل کنیم و به اصلاحات ساختاری اقتصاد ایران دست بزنیم و مسأله تورم را حل کنیم چون تمام دنیا مسأله تورم را حل کرده‌اند به جز ۵ کشور جهان. ما شاید جزو پنج کشوری هستیم که نتوانستیم مسأله تورم را حل کنیم و بسیاری از مسائل اقتصادی ایران به نحوی با تورم عجین شده است و حتماً باید دولت آینده به بحث تورم به‌عنوان یکی از چالش‌های اصلی کشور ورود کند. این خود نیازمند اصلاح نظام بانکی، درآمدی و تولیدی است.
صندوق های بازنشستگی کشور وضعیت بسیار بدی دارد. برای این اصلاحات ساختاری باید حداقل ۱۰ سال دولت مقتدری داشته باشیم که با برنامه جلو برود چون هر کدام از این اصلاحات برای درمان یک روش مجزا را می‌طلبد. در نتیجه باید چالش‌ها اولویت‌بندی شود و بر روی آنها اجماع کرد و مبتنی بر اولویت و ضرورت باشد و برنامه مشخص داشته باشد. مردم هم باید آگاه شوند و هزینه اصلاحات ساختاری را بپردازند. درواقع باید با کل قوا در راستای اصلاحات، اجماع صورت بگیرد.