ضرورت توجه به سلامت روان دانش آموزان

زهرا علی اکبری
کارشناس تعلیم و تربیت
شیوع کرونا موجب شده تا آینده نزدیک آموزش –بازگشایی 100درصدی مدارس با تمام فعالیت‌ها و برنامه‌ها- تحت تأثیر تصمیم‌ها و سیاست‌های دولتی در هاله‌ای از ابهام باشد. سال 1400برای کشور ما از این حیث مستثنی نخواهد بود چرا که با وجود شواهد و قرائن موجود نه تنها واکسیناسیون سراسری انجام نخواهد گرفت بلکه بسیاری از مشکلات سخت افزاری و نرم افزاری مدارس به دلیل تحریم‌ها و کمبود بودجه همچنان بدون برطرف شدن باقی می‌ماند و گمان می‌رود آموزش حضوری نیز با تردید و عدم یقین از اجرا شدن همراه خواهد بود. از طرف دیگر انتخابات ریاست جمهوری سال 1400و تغییراتی که در کابینه و سیاست‌های کشوری به دنبال دارد، دلیل دیگری بر این ادعاست که فعالیت مدارس و نظام آموزشی درسال آینده با ابهامات زیادی مواجه است. با این وجود می توان در برخی از زمینه‌ها با آینده پژوهی چشم اندازهایی دست یافتنی برای آموزش ترسیم کرد.
 سلامت روحی و جسمی دانش آموزان، ارتقای کیفیت آموزش مجازی ، اطمینان ازعدالت آموزشی، حمایت از حقوق معلمان و دانش‌آموزان و مشارکت بیشتر مدرسه و خانه در فرایند آموزش می‌تواند چشم انداز نظام آموزشی در1400باشد.
در میان عدم اطمینان‌ها برای نحوه تداوم آموزش و حضور دانش آموزان در مدرسه، رویداد استرس‌زای  همه‌گیری کووید-19 ، باعث واکنش‌هایی از قبیل اضطراب ، افسردگی و مشکلات رفتاری در بین کودکان و نوجوانان شده است‌. جامعه‌شناسان معتقدند که سلامتی عاطفی و ذهنی آینده جوامع توسط نسلی شکل می‌گیرد که از نظر روحی و جسمی قدرتمند است. بنابراین شاید بتوان گفت که در این دوران از ضروری‌ترین سناریوهایی که باید برای آموزش مدنظر قرار بگیرد؛ حمایت‌های فراگیر از به‌زیستی ذهنی کودکان است تا آنها را قادر سازد که با پذیرفتن تغییرات به همان شکلی که هست با تحولات روبرو شوند. این مهم و ضروری است که به آنها استراتژی‌های مقابله‌ای یاد داده شود و ویژگی‌های روانشناختی مانند تعامل، پشتکار، تاب آوری، خوش بینی، تعامل و شادی القا شود. این مؤلفه‌ها موجب می‌شود تا در بحران نامعلوم کرونا نسلی امیدوار و با انگیزه به آموزش روی بیاورند و از این منظر برای آینده خود مسیر قابل قبولی را برنامه‌ریزی کنند.
با تجربه‌ای که نظام آموزشی در این دوران کسب کرده است در سال آینده آموزش فقط به کلاس‌ها یا کتاب‌های درسی محدود نمی‌شود. حتی اگر آموزش حضوری باشد ، مشارکت در فعالیت‌های خارج از برنامه رسمی مدرسه در آموزش مجازی فرصتی را برای دانش آموزان فراهم می‌کند تا خلاقیت درونی را بروز دهند و استعداد و مهارت خود را در زمینه‌های مورد علاقه به نمایش بگذارند. نوآوری ، مهارت‌های اجتماعی‌، حل مسئله و حل تعارض از جمله مهارت‌هایی است که فرد از طریق مشارکت و تعامل با همسالان در موقعیت‌های متنوع و متعدد کسب می‌کند. فعالیت‌های فوق برنامه مجازی فرصت برقراری ارتباط و رشد مهارت‌های مذاکره را در کودکان ایجاد می‌کند.