تولید، محور حیات کشور

امرالله امینی
استاد دانشگاه علامه طباطبایی
برای موفقیت در اجرای برنامه‌های اقتصادی، ابتدا باید علت مشکلات را پیدا کرد.برای حل مشکلات به جای پرداختن به‌علت نباید دنبال معلول باشیم. اگر مشکلات اقتصادی علت‌یابی شود راه حل‌ها جواب می‌دهد. در دنیا علم اقتصاد بسیار کاربرد دارد. نظریه‌های اقتصادی وقتی راهگشا است که فضا و محیط برای اجرای نظریه‌ها مناسب باشد. تا فضای مناسب ایجاد نشود سیاست های اقتصادی جواب نمی‌دهد. عمده مشکلات اقتصادی در ایران به‌خاطر نپرداختن به‌علت‌ها است. برای مثال مشکلات زیادی در بخش تولید داریم. اگر بخواهیم علت‌یابی کنیم مهم‌ترین آن کمبود نقدینگی و سرمایه در بخش تولید است. بانک‌ها نگاه اقتصادی به تولید ندارند، بیشتر تسهیلات بانکی در بخش‌هایی غیر از تولید پرداخت می‌شود. کمتراز 30 درصد وام‌های بانکی به بخش تولید پرداخت شده است. میزان نقدینگی خیلی بالا است اما این نقدینگی در خدمت تولید نیست. در دنیا نظریه علمی این است که بانک باید در خدمت تولید باشد، بانک برای این هدف ایجاد شده تا فعالیت‌های اقتصادی درست حرکت کند.در ایران بانکداری عامل و مانع پیشرفت توسعه شده است. منابع بانکی به‌سمت تولید سرازیر نمی‌شود. بیشتر شرکت‌های سرمایه‌گذاری وابسته به بانک‌ها تسهیلات بانکی را می‌گیرند. عملکرد بانک‌ها به نحوی نیست که تولید، رشد کند.
برای رشد مستمر و پایدار باید بانک‌ها در رسیدن بخش تولید به هدف شان کمک کنند. بانک مانع تولید شده است، تا این علت برطرف نشود بخش مهمی از مشکلات اقتصادی به راه حل‌ها جواب نمی‌دهد. حالا شعار بانکداری بدون ربا بدهیم چاره ساز نیست. بنابراین وقتی فضای رانت خواری یا فضای فساد وجود داشته باشد نباید انتظار داشته باشیم برنامه‌های اقتصادی درست اجرا شود یا مشکلات را حل کند. چرا تولید کننده دائم دنبال مجوزها و حل موانع باشد. تجربه کشورهایی را که توسعه پیدا کرده‌اند باید اجرا کنیم. وقتی محیط شفاف نیست راه حل‌ها هم جواب نمی‌دهد. قوه قضائیه باید در خدمت تولید به‌دنبال حل ریشه‌ای فساد بر سر راه تولید باشد. مشکل چرخه تولید با دستور و به‌صورت موردی حل نمی‌شود. اساس اقتصاد باید تولید محوری باشد اما حاکمیت و هیچ دولتی نتوانسته راه حل دائمی برای حل مشکلات تولید داشته باشد.
محور و اساس حیات یک کشور تولید است. چرا بیکاری کم نمی‌شود چون نقدینگی به‌جای تولید صرف واردات می‌شود. بدون جذب سرمایه و بویژه سرمایه خارجی رشد و توسعه اقتصادی به‌دست نمی‌آید. در ایران نیز با تأکید بر نقش سرمایه خارجی در رشد اقتصادی، اشتغالزایی و رونق تولید در برنامه‌های کلان، برنامه‌های توسعه، قوانین بودجه، باید برای رشد اقتصادی و حل مشکلات فضای مناسب را ایجاد کنیم. چرا تورم کم نمی‌شود؟چون دولت‌ها کسری بودجه را با چاپ پول رفع می‌کنند. بنابراین نگاه دولت‌ها به توسعه و تولید، فضای اجرای برنامه‌های اقتصادی را تشکیل می‌دهد. دولت‌ها باید فضاسازی کنند، سیاست‌ها زمانی مناسب است که فضای مناسب ایجاد شود. فضا باید شفاف باشد و فساد کم شود تا برنامه‌ها فضای مناسب برای اجرا داشته باشند.‌