آینده ایران درجهان انرژی و مسیر ترقی

ادمه از صفحه 7
در سال ۱۳۸۰ مرحوم دکتر نوربخش در بانک مرکزی با طرحی  با موضوع بورس نفت موافقت کرد و وزیر وقت نفت هم دستور لازم را داد و مطالعات لازم انجام شد. متأسفانه، نظام غیرشفاف اقتصاد تحت تسلط کاسبان تحریم و مافیاهای مختلف پس از پایان مطالعه مورد نظر از سال ۱۳۸۴ تاکنون اجازه نداده است که طرح مطالعه شده اقتصاد انرژی برای تجارت فرآورده‌های نفتی بین دریای خزر و خلیج فارس در بورس بین‌المللی نفت ایران در جزیره کیش برای نجات اقتصاد ایران از وابستگی به اقتصاد دلاری به‌خوبی مطرح، اجرایی و فعال شود. در راستای همان برنامه طرح احداث بندر نفتی نکا معاوضه انرژی با انرژی (نفت خام با نفت خام، گاز طبیعی با گاز طبیعی، معاوضه گاز طبیعی با برق، معاوضه نفت خام با فرآورده‌های نفتی و... اقتصاد انرژی و تجارت انرژی با حذف دلار - تعریف ارز انرژی، سکه انرژی و...) در دولت هفتم و هشتم تعریف شد. در دولت نهم و دهم متوقف شد. به دولت یازدهم و دوازدهم فرصت بازنگری و اجرا داده نشد اما آیا دولت سیزدهم می‌تواند؟ در این راستا توجه به این چند نکته ضرورت دارد:
1- تخصیص منابع مالی، انسانی و سایر منابع در راستای اثبات نظریه ضرورت ایجاد خزانه‌داری انرژی. منظور نوعی مشارکت سرمایه‌ای برای سرمایه‌گذاری در طرح‌های زیرساختاری جهت فراهم کردن نیازهای گرمایی، سرمایی (خنک کردن)، تولید برق، حمل و نقل و سایر خدمات مورد نیاز مصرف‌کنندگان انرژی و تعریف (فعال کردن) اقتصاد انرژی در داخل و تعریف دیپلماسی کلان انرژی ایران در منطقه و فرامنطقه (بین‌المللی) است.
۲- عملکرد خزانه داری: به جای فروش (Sale) نفت خام در بازار، نفت خام عرضه (Supplied) شود. یعنی نفت خام به‌طور مستقیم به مصرف کننده اصلی عرضه شود. با این کار دست واسطه‌ها و کاسبان تحریم با برقراری رابطه مستقیم بین تولید‌کننده و مصرف‌کننده انرژی کوتاه و قطع می‌شود. با کدام مشتریان قرارداد منعقد شود؟ پالایشگرها، پتروشیمی‌ها و تولیدکنندگان برق و... به ازای چه چیزی؟ به ازای درصدی از برق تولیدی. نفت خام به ازای فرآورده‌های نفتی و فرآورده‌های پتروشیمی، فرآورده‌های نفتی و گاز طبیعی با برق و... معاوضه می‌شوند. بهره‌مندی از فناوری انرژی‌های تجدیدپذیر (خورشیدی / بادی) ضروری است. چگونه؟ صاحب فناوری امتیاز و مالکیت فناوری را نمی‌فروشد، بلکه اجازه استفاده از فناوری به ازای درصدی از برق تولیدی را می‌دهد. به این گفته می‌شود معاوضه هوشمند (Smart Swap).در نتیجه اکنون باید دید که برنامه اقتصاد انرژی خرد و کلان دولت سیزدهم چیست؟ اگر این برنامه به درستی تعریف شود، ایران می‌تواند اصلاحاتی انجام دهد و نقش بازیگر مؤثر جهان انرژی را کسب کند.