لرزش در صدای پنهان موسیقی

ندا سیجانی
خبرنگار ‌‌
برگزاری چند کنسرت آنلاین ویژگی مشترکی داشت و آن عدم کیفیت صدا بود. درواقع کم‌توجهی به صدا‌برداری مشکل امروز و دیروز نیست. مشکلات صدابرداری در کنسرت‌های اخیر به اضافه مشکلات اینترنتی باعث شده که زحمات هنرمندان به خوبی شنیده نشود. به سراغ دو هنرمند رفتیم و در مورد این مشکل گفت‌و‌گو کردیم.
بهره نبردن از تجربه استادان و کارشناسان کاربلد
محمدرضا جعفری بهنام صدابردار باسابقه‌ کشورمان سال‌ها به همراه ارکســـــــــتر ســـــمفونیک همــــدوش رزمندگان جنگ صدابرداری آثار آن دوران را انجام داده و همچنان عاشقانه به کار خود ادامه می‌دهد.
جعفری بهنام مخالف اجرای کنسرت به‌صورت آنلاین است و معتقد است که این روش اجرا، حس و انرژی خوبی در مخاطب و خواننده ایجاد نمی‌کند به همین دلیل بر این نظر است که برگزار نشدن آن بهتر از این‌گونه اجراست. او ضعف‌هایی که در بخش صدا‌برداری بخصوص در بخش آنلاین وجود دارد را نتیجه بی‌تجربگی برخی از دوستان نسل جوان می‌داند که شاید غرور و تکبر به آنها اجازه نمی‌دهد از تجربه اساتیدی که در این زمینه بیشتر تبحر دارند استفاده کنند.
او نکته دیگری را در بی‌کیفیتی صدای کنسرت مهم دانست: «نکته دیگر انجام تمرینات بیشتر است که می‌تواند بسیار اثرگذار باشد.» این صدابردار حدود 47 سال است که در عرصه صدا‌برداری فعالیت می‌کند و در محضر بزرگانی چون محمد جهانفرد، گشتاسب آریانا و امیرحسین حامی آموزش دیده است. او در ادامه بیان کرد: «شرایط صدابرداری آن دوران نسبت به امروز تغییر و پیشرفت کرده است. آن دوران که اجرای کنسرت‌های استادان شهرام ناظری، محمدرضا شجریان، صدیف و... را انجام می‌دادم امکانات بسیار ضعیف بود و کارها به‌صورت آنالوگ انجام می‌گرفت و به دقت بیشتری نیاز بود اما با این تفاسیر خروجی کار صدا‌هایی به اصطلاح شیشه‌ای، مخملی و زنده و رسا بود که در کیفیت کارها تأثیر بسزایی داشت اما باتوجه به اینکه تکنیک و فناوری پیشرفت کرده و سختی کار، آسان‌تر شده اما از تجربه استادان این حرفه متأسفانه بهره‌ای نمی‌گیرند. در کنار آن کلاس آموزشی هم برای صدابرداری وجود ندارد و انجام این کارها فقط در صدا و سیماست که متأسفانه تنها از کارشناسانی که خودشان در نظر دارند بهره می‌گیرند. بنابراین باید جوانان را دلگرم کنیم تا به‌صورت تخصصی این کارها را دنبال کنند.»
دانش و آگاهی در امر صدابرداری
رحیم بقایی از پیشکسوتان صدابرداری در ایران است و صدابرداری صحنه‌ای بسیاری از هنرمندان موسیقی ایران از جمله استادان محمدرضا شجریان، حسین علیزاده، پرویز مشکاتیان و... را در کارنامه هنری خود دارد. او بر این نظر است که امروزه اغلب کسانی که به هر شکلی در این حرفه مشغول به کار هستند به نوعی خود را صدابردار معرفی کرده‌اند، اما اینکه کارچگونه انجام بگیرد مهم است.
بقایی در گفت‌و‌گو با «ایران» بیان داشت: «یک صدابردار حرفه‌ای باید آشنا و آگاه به دانش موسیقی باشد و صدای ساز و خواننده را بشناسد و بداند برای هر خواننده و هر ساز از میکروفن خاص خود استفاده کند که هنگام اجرا و ضبط انتخاب می‌ شود. به عنوان مثال آن زمان که صدابرداری اجراهای استادان شجریان، ناظری و همچنین محمد نوری را انجام می‌دادم از میکروفن‌های متفاوتی استفاده می‌کردم تا به لحاظ فرکانسی نزدیک به صدای خواننده باشد و صدای مطلوب‌تری به‌دست آید.»
به گفته این پیشکسوت، صدا‌برداری در استودیو بسیار آسان‌تر از اجرای صحنه‌ای است، چرا که اگر در اجرای زنده مشکلی به‌وجود آید یک صدابردار آنقدر باید توانایی و دانش در این کار داشته باشد که به‌سرعت این مسأله را برطرف کند اما در استودیو زمان بیشتری وجود دارد، اگرچه جای تأسف است که باید بگویم تعداد صدابرداران خوب اجرای صحنه معدود است و افراد حرفه‌ای در این زمینه آموزش داده نشده‌اند.