روایت گمشده

فاروق الشرع / وزیر خارجه سابق سوریه
مترجم: حسین جابری انصاری

اهمیت زبان دیپلماتیک
 در آن شرایط تجربه گفتمان دیپلماتیک من ضعیف بود، چون از فضای پر آشوب سیاست به راهروهای تنگ دیپلماتیک آمده بودم و هنوز به این موضوع توجه نداشتم که زبان دیپلماتیک، نیازمند هوشمندی و جمله ‌بندی‌های حساب شده است. از این‌رو در پاسخ به سیسکو و حبیب و برخی دیگر از سخنرانان امریکایی، که نیروهای سوری را متهم به، به تعویق انداختن عقب‌نشینی ارتش اسرائیل از لبنان کردند، گفتم: چرا ایالات متحده ما را با درخواست از اسرائیل برای اینکه نخست از لبنان عقب‌نشینی کند، در تنگنا قرار نمی‌دهد، زیرا حضور اسرائیل در لبنان بر اساس قطعنامه‌های سازمان ملل متحد که خواهان عقب‌نشینی آن است، غیرقانونی می‌باشد در حالی که وجود نیروهای سوریه قانونی و براساس موافقت اجلاس کوچک سران عرب در ریاض و اجلاس بزرگ فوق العاده سران عرب در قاهره انجام شده است. همچنین در پاسخ به پرسش از مخالفت سوریه با توافق عقب‌نشینی اسرائیل از لبنان، گفتم این عقب نشینی می‌بایست بدون شروط پیشین و تحمیلی بر لبنان انجام شود، زیرا این شروط تهدیدی نسبت به امنیت سوریه و سلامت سرزمینی آن است؛ و اضافه کردم توافق اخیر شکل گرفته زیر نظر امریکا (قرارداد ۱۷ مه)، دربرگیرنده شرط‌های متعددی است که استقلال لبنان و همچنین حاکمیت سوریه را تهدید می‌کند. البته پاسخ‌های من که از سوی برخی رسانه‌های امریکا به خشونت ورزی و ترک خصومت با تروریسم توصیف شد، با خوش آمد برخی رفقا در سوریه مواجه نشد؛ زیرا به نرمش‌های ضمنی موجود در آن عادت نداشتند. اما اوج خروج من از زبان دیپلماتیک وقتی بود که گفتم اگر کنفرانس در دعوت خود به صلح، صادق و جدی بود نمایندگان حقیقی ملت فلسطین یعنی سازمان آزادیبخش را برای شنیدن صدایشان دعوت می‌کرد. کارتر مرا به‌خاطر این جملات سرزنش کرد و سیسکو هم ضمن سوء استفاده از اختلاف اعلام شده میان سوریه و عرفات برای در تنگنا قراردادن من، از موضعم انتقاد کرد. پس از عمیق تر شدن تجربه ام، به این باور رسیدم که تاریخ رفتار دیپلماتیک بین کشورها، همان تاریخ ادبیات دیپلماتیک آکادمیک نیست، بلکه در بسیاری از وضعیت‌ها، رفتارهای مبتنی بر رویارویی و هم پیمانی‌ها و موازنه میان نیروهای آشکار و غیرآشکار را در برمی گیرد. بویژه که گفته‌های من در پیامد خروج یاسر عرفات رئیس سازمان آزادیبخش فلسطین از بیروت و در زیر آتش جنگ اسرائیل، ایراد می‌شد که عرفات بخشی از مسئولیت آن را متوجه سوریه به عنوان نیروی بازدارنده عربی در لبنان می‌کرد.