درخواست تروئیکای اروپایی برای پاسخگویی ایران به آژانس

گروه سیاسی/ کشورهای اروپایی از ایران خواستند که با آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری کند. ایران و کشورهای 1+4 در شرایطی مذاکرات برجام را با هدف لغو کلیه تحریم‌های هسته‌ای ایران و فراهم کردن زمینه بازگشت امریکا به برجام آغاز کرده‌اند که به موازات این مذاکرات، ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اخیرا رایزنی‌هایی را برای شفاف‌سازی‌ درباره چند موضوع ادعایی آژانس به جریان انداخته‌اند. ایران اواخر سال گذشته در واکنش به عدم اجرای تعهدات برجام از سوی طرف‌های مقابل، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را که امکان نظارت ویژه‌ای را به آژانس می‌داد، متوقف کرده است. با این وجود ایران و آژانس اسفندماه سال گذشته به توافقی برای ارائه دسترسی‌های داوطلبانه از سوی ایران به دو مکان مشخص شده و تسهیل فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس دست یافتند که این توافق چند وقت پیش به مدت یک ماه دیگر (تا تاریخ ۲۴ ژوئن مصادف با سوم تیرماه) تمدید شد.
با وجود این تفاهم موقت برای همکاری‌های بیشتر، آژانس در گزارش جدید فصلی خود درباره اجرای توافق هسته‌ای ایران مدعی شده است که گفت‌وگوها با ایران نتیجه‌‌بخش نبوده و کشورمان از ارائه توضیحات لازم درباره ذرات اورانیوم کشف‌شده در چند سایت این کشور خودداری کرده است. نشست فصلی شورای حکام آژانس هم که از روز دوشنبه هفته گذشته با محوریت موضوع فعالیت‌های هسته‌ای ایران در حال برگزاری است، تحت تأثیر این گزارش قرار گرفته است. چه«رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس در نخستین جلسه شورای حکام، ادعاها درباره مسائل پادمانی مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را تکرار کرد و گفت که «عدم پیشرفت برای شفاف‌سازی درخصوص سؤالات آژانس حول صحت و کامل ‌بودن اعلامیه‌های پادمانی ایران، بر توانایی آژانس اتمی برای مطمئن ‌شدن از ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران، تأثیر جدی می‌گذارد.» او گفته بعد از چندین ماه، ایران هنوز هم توضیحات لازم برای وجود ذرات مواد اتمی در یکی از این سه مکان را که آژانس به آنها دسترسی تکمیلی داشت، ارائه نکرده است.
توصیه به همکاری ایران
نشست شورای حکام در حالی برگزار شده که پیش‌تر رویترز به نقل از منابع آگاه اعلام کرده بود انگلیس، فرانسه، آلمان و امریکا به دنبال صدور قطعنامه علیه ایران نیستند. بیانیه پنجشنبه گذشته سه کشور درستی این خبر را تأیید می‌کند. به گزارش ایرنا، شرکای اروپایی برجام در بیانیه‌ای مشترک از ایران خواسته‌اند کاملاً با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند. سه کشور اروپایی با ابراز نگرانی از عدم همکاری اساسی ایران برای پاسخگویی به سؤالات آژانس اتمی از ایران خواسته‌اند که کاملاً با آژانس همکاری کرده و تمامی اطلاعات و توضیحات مورد نیاز توسط دبیرخانه را بدون تأخیر بیشتر  ارائه دهد.
سه کشور اروپایی تصریح کرده‌اند «تنها از طریق همکاری کامل ایران است که مدیرکل آژانس اتمی می‌تواند سؤالات برجسته پادمانی را حل کرده و این مسأله را از دستور کار شورا خارج کند.» «لویس بونو» نماینده امریکا در آژانس هم با اشاره به سخنان اخیر مدیرکل آژانس مدعی شد که عدم پیشرفت در حل سوالات باقی‌مانده به طور جدی توانایی این سازمان را برای راستی آزمایی صحت و کامل بودن اظهارنامه‌های پادمانی ایران و ارائه اطمینان از صلح‌آمیز بودن تمام مواد اتمی در این کشور را تضعیف می‌کند. او با بیان اینکه کشورش از مذاکرات جاری وین با تمرکز بر بازگشت متقابل اجرای برجام استقبال و به طور فشرده از تلاش‌ها در این زمینه حمایت می‌کند افزود: «اما این نکته را هم در نظر می‌گیریم که تعهدات پادمانی ایران از تعهدات برجامی جدا است.»
اعتراض روسیه به سیاسی کاری آژانس
نماینده روسیه در آژانس با انتقاد از گزارش اخیر آژانس درباره پادمان تأکید کرد که «گروسی» بهتر است به جای سیاسی کردن موضوعات به همکاری با ایران ادامه دهد. «میخائیل اولیانوف» در جلسه شورای حکام آژانس از مدیرکل این سازمان خواست تا با پرهیز از سیاسی کردن موضوعات، به همکاری با جمهوری اسلامی ایران ادامه دهد. «اولیانوف» افزود: «آثار کشف شده از مواد هسته‌ای در ایران، ماهیت تاریخی دارد و به گذشته مربوط می‌شود و هیچ‌گونه خطر اشاعه‌ هسته‌ای ندارد. در کشورهای دیگر، موارد مشابه به صورت دوجانبه مورد بحث قرار گرفته و مطرح شده است و ممکن است زمانبر باشد. در مورد ایران، سیاسی کردن این موضوع مضر است.» پیش از این کاظم غریب‌آبادی نماینده ایران در آژانس هم نسبت به گزارش‌های سیاسی هشدار داده بود.
خوش‌بینی اروپا و امریکا برای باز شدن گره برجام
همزمان با رایزنی‌های فشرده‌ای که میان ایران و آژانس جریان دارد، هیأت‌های مذاکره کننده ایران و 1+4 به پایتخت‌ها بازگشته‌اند تا پس از مشورت‌های لازم پیرامون حل برجام تصمیم نهایی را بگیرند. در همین چارچوب «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دو روز پیش در نشست شورای امنیت سازمان ملل تأکید کرد: «برای احیای برجام، در حال پیشرفت در مذاکرات وین هستیم اما این مذاکرات همچنان به شکل فشرده ادامه دارند». در همین حال «وندی شرمن»، معاون وزیر خارجه امریکا هم درباره احتمال به ثمر رسیدن مذاکرات برجام ابراز خوش‌بینی کرد. این مقام امریکایی تصریح کرد پیشرفت‌های بسیار زیادی در گفت‌وگوهای هسته‌ای برجام اتفاق افتاده اما تا زمانی که بر سر آخرین جزئیات توافق حاصل نشود نمی‌توان اطمینان داشت توافق حاصل شده است. «شرمن» علاوه بر این گفته مذاکرات درخصوص این توافق طی روزهای آینده از سر گرفته خواهد شد. او همچنین تصریح کرده انتخابات ریاست ‌جمهوری ایران این گفت‌وگوها را پیچیده می‌کند.