چه کار زیبایی، چه کشف غریبی

علیرضا شجاع‌نوری
بازیگر
وقتی کیوان کثیریان و گلاره عباسی، پیشنهاد کردند که فیلم «بنفشه آفریقایی» را برای نمایش ویژه نابینایان آماده کنیم تازه پس از عمری زندگی بی‌توجه، شاید، شاید کمی متوجه دنیای نابینایان شدم و قدرت و توانایی این شهروندان برتر را حس کردم. چرا؟
این فرصت معاشرت چند روزه با چند آقا و خانم نابینا به بهانه آماده‌سازی باند صدای سوینای فیلم به من این تلنگر را زد که شاید نابینا منم نه آنها. من به چشم فقط دیتا دریافت می‌کنم؛ دیتاهایی که به‌دلیل کثرت و پراکندگی و تنوع‌شان، می‌توانند مزاحم تمرکز من باشند! دیدم وقتی دارم به حرف‌های کسی گوش می‌کنم چقدر ظاهرش و رفتارش و پلک زدنش و...حواس من را پرت می‌کند؛ البته که کنجکاوی ام هم تا حدودی سیراب می‌شود. در یکی از سفرهایم به ژاپن وقتی یک لوکوموتیوران مترو را از نزدیک زیر نظر گرفتم دیدم تمام کارهایی که دستش می‌کند و چشمش می‌بیند را با صدای بلند برای خودش تکرار می‌کند! قبلاً مشابه این حرکت را دیده بودم که صندوقدار یک فروشگاه حین خدمت انجام می‌داد؛ یعنی دیتاهای دریافتی را با صدا در ذهن ثبت می‌کرد. یعنی ما از کنار این همه تصویر بی‌توجه رد می‌شویم. در واقع نمی‌بینیم!
معاشرت با یک نابینا به ما این تذکر را می‌دهد که آنچه را که می‌بینیم، ببینیم.
از خانه خارج شدن و سوار تاکسی شدن برای ما شاید یک فعل عادی دم دستی باشد اما وقتی همین کار را بخواهید به همراه یک دوست نابینا انجام دهید، تازه متوجه لبه آهن دم در می‌شوید، تازه می‌فهمید که چند تا پله در راه است و کدام یک کمی بلندتر است، دستگیره در چقدر از دیوار فاصله دارد و باغچه پیاده‌رو چه گیاه عجیبی دارد که به لباس می‌چسبد و جوی آب چقدر پهن است. راستی پل کجاست و عجله چه کار بدیست و چقدر گنجشک‌ها قشنگ می‌خوانند و تعدادشان خیلی زیاد است و چقدر شاخه‌های این درخت انبوه است. حیفم می‌آید این دریافت قشنگ را با شما تقسیم نکنم! این دفعه که خواستید فیلم ببینید، خواهش می‌کنم با چشمان بسته ببینید! ببینید چه چیز می‌بینید! یا نمی‌بینید، چه توضیحی احتیاج دارید تا قصه فیلم را دنبال کنید. مطمئنم آنچه که ما برداشت می‌کنیم بسیار کمتر از چیزیست که دوست نابینایمان می‌بیند! او می‌بیند، بله می‌بیند اما نه با تعریفی که ما می‌بینیم و چه حیف که بدون سوینا، سینمای ایران از نعمت جمعی نابینایان یا کم بینایان خوش ذوق و با حال و متمرکز و نکته سنج در خیل تماشاکنانش محروم باشد! ممنون گلاره عباسی. ممنون کیوان کثیریان.