ایمان؛ نام آن کبوتر غمگین

ارمغان بهداروند
شاعر
«نومیدی» توأمان؛ هم متولدِ «ناآگاهی» است و هم متولدِ «آگاهی» و آنچه که شاید دلالت بیشتری در روزگار ما دارد، رنج‌ها و رمیدگی‌های زاده «دانستن» است. هر چقدر انسان این روزگار؛ انتفاع بیشتری از عقل و علوم یافته است؛ بیشتر به نوبیماری‌های خوف‌انگیز روحی مبتلا شده است و این فرضیه که «احوال»، با تکیه صرف به دانستگی می‌توانند عاقبت به خیر شوند، منسوخ شده است. این بیماری در باب انسانی که ناخودبودگی را تجربه می‌کند؛ به مصائبی چون خودستیزی، نفی دیگری و خودکشی منتهی شده است. ارزشِ تمام شده نومیدی در این روزگار، آنچنان گزاف هست که به عنوان بلیه‌ای فراگیر، کندوکاو گردد و درمان شود. هیولای افسارگسیخته‌ای که سرمایه‌های انسانیِ بسزایی را پایمال کرده است که گاه با شنیدن برخی خبرها و برخی تمام‌ شدن‌ها در شگفت باقی می‌مانیم که او چرا؟ کافی است به بسیارنام‌های سزاوار در هنر و ادبیات و رسانه که در این روزها در بن‌بستِ استیصال؛ به رنج و ملال خویش پایان دادند، توجه کنیم. خواهیم فهمید که این بلا، بیشتر دامنِ دانسته‌ها را گرفته است و در واقع‌گویی هر که بیشتر می‌فهمیده است را بیشتر آزار داده است. «بیماری منتهی به مرگ» نام کتابی است از «سورن کی‌یرکگور» که با ترجمه «مسعود علیا» و توسط نشر «بیدگل» منتتشر شده است. فیلسوفی روانکاو که در کوتاه زندگی خود، آثار درخوری در شناخت حال و احوال انسان تحریر کرد. در میان بی‌شمار متونِ متلوّنی که این روزها در ویترین کتابفروشی‌ها و بساط‌های خیابانی، داعیه روان‌درمانی و ترمیم خسارات روحی دارند، ترجمه این اثر برتر که مسبوق به سابقه نیز می‌باشد، اتفاق خوشایندی است. مؤلف در این اثر «نومیدی» را گناه می‌شناسد و تکلیف انسانِ معصیت‌زده را «خروج» از وضعیتِ مکروه نومیدی می‌داند. این گناه تلقی کردن نومیدی نتیجه رویکرد دینی مؤلف و تعمیم آموزه‌های دفاعی ایمان در برابر ابتلائات مادی است. مسعود علیا نثر دشوار کی‌یرکگور را اگر چه از ترجمه انگلیسی اثر انجام داده است اما بخوبی توانسته است فرصت انتقالِ آموزه‌های مؤلف را ممکن سازد.  مطالعه این رساله که مشتمل بر اندیشه ایمان‌گرایانه کی‌یرکگور است را با مرور این چند سطر از شعر فروغ فرخزاد به مخاطبانِ «پیاده‌رو» پیشنهاد می‌دهم: خورشید مرده بود/ و هیچ کس نمی‌دانست/ که نام آن کبوتر غمگین/ کز قلب‌ها گریخته، ایمان است‌‌