ممانعت از تسریع فعالیت‌های هسته‌ای صلح آمیز ایران

گروه سیاسی/ تصمیم ایران به آغاز فعالیت تحقیق و توسعه با پیگیری فرایند مبتنی بر تولید یک صفحه سوخت جدید با استفاده از اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد، کشورهای اروپایی طرف برجام را به تکاپو انداخته است. روزنامه امریکایی «وال استریت ژورنال» گزارش داده مقام‌های اروپایی یک طرح سه محوری برای طولانی کردن آنچه «زمان گریز هسته‌ای ایران» گفته می‌شود، ارائه کرده‌اند. به‌گزارش این رسانه امریکایی پیشرفت‌های محسوسی که ایران اخیراً در زمینه توانایی انباشت اورانیوم غنی‌شده به دست آورده تلاش‌های دولت «جو بایدن»، رئیس‌جمهوری امریکا برای احیای برجام را دچار پیچیدگی کرده است. به ادعای این روزنامه، مقام‌های امریکایی و اروپایی معتقدند «زمان گریز هسته‌ای ایران» اینک به ۲ تا ۳ ماه رسیده است.
به‌گزارش ایسنا، در پی طرح این ادعا اروپایی‌ها در طرح
3 محوری خود از ایران می‌خواهند سانتریفیوژهای پیشرفته خود را انبار، آنها را مهر و موم کند و همچنین زیرساخت‌های الکترونیکی مورد استفاده برای این دستگاه‌ها نیز از میان برداشته شوند.
این در حالی است که به گزارش «وال‌استریت‌ژورنال» مشخص نشده آیا پیشنهاد اروپایی‌ها در قالب مذاکرات وین بر سر برجام به طرف‌ ایرانی پیشنهاد شده است یا خیر، اما به نقل از چندین منبع مطلع در این گفت‌وگوها نوشته است: «ایران اصرار کرده اجازه تخریب هیچ‌یک از سانتریفیوژ‌های پیشرفته خود را نخواهد داد.» این روزنامه همچنین خبر داده که مذاکره‌کنندگان در وین در آستانه توافق بر سر ارسال ذخایر اورانیوم ایران به روسیه بوده‌اند.

دلیل نگرانی از فعالیت‌های ایران
طرح جدید اروپایی‌ها برای افزایش زمان گریز هسته‌ای بویژه پس از اعلام تصمیم ایران به تولید یک صفحه سوخت جدید با استفاده از اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد مطرح شده است. زمان «گریز هسته‌ای» به محدوده زمانی گفته می‌شود که برای انباشت مواد هسته‌ای مورد نیاز برای ساخت یک بمب هسته‌ای مورد نیاز است.
امریکایی‌ها معتقدند که با محدودیت‌های تعیین شده در برجام، این زمان در برنامه هسته‌ای ایران به یک سال رسیده بود. چه متعاقب این توافق قرار شده بود ایران تحقیق و توسعه روی سوخت بر پایه فلز اورانیوم برای رآکتور تحقیقاتی تهران در مقدار کم را بعد از ۱۰ سال آغاز کند و همچنین ملزم شد که برنامه خود را در کمیسیون مشترک برجام ارائه و تصویب نماید اما عدم اجرای تعهدات برجامی شرکای ایران سبب شد کشورمان در آخرین اقدام تلافی جویانه خود مبنی بر کاهش تعهدات برجامی اش در دی ماه ۱۳۹۸ اعلام کند برنامه هسته‌ای اش دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی مواجه نیست و از این به بعد این برنامه را صرفاً بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد برد و به این ترتیب این محدودیت از بین رفت. چنانکه کاظم غریب آبادی، نماینده کشورمان در آژانس اخیراً خبر داد که ایران در فرایند جدید، یک صفحه سوخت جدید با استفاده از اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد تولید می‌کند. اقدامی که به ارتقای قابل توجه کمی و کیفی تولید رادیوداروها منتهی خواهد شد و ایران را به یکی از کشورهای پیشرو در حوزه فناوری هسته‌ای تبدیل می‌کند.
این در حالی بود که در مذاکراتی که به منظور احیای برجام در وین به جریان افتاد، موضوع درخواست تضمین دریافت سوخت سیلیساید از سوی ایران مطرح شد اما هیچ یک از کشورهای تولیدکننده این سوخت حاضر به ارائه یک تضمین قطعی در این خصوص نشدند. این چنین بود که ایران برای دستیابی به فناوری تولید سوخت سیلیساید اقدام کرد و موفقیتش در این زمینه موجبات نگرانی کشورهای غربی را فراهم کرد تا دست به‌کار شده و تهیه طرحی را در دستور کار قرار دهند که از سرعت گرفتن فعالیت‌های هسته‌ای ایران جلوگیری کند.
در همین زمینه «رابرت مالی»، نماینده امریکا در امور ایران سه روز پیش به شبکه خبری سی‌ان‌ان گفته است: «اگر ایران همچنان برنامه هسته‌ای خودش را گسترش دهد و توافقی هم در کار نباشد، ممکن است زمانی برسد که دیگر توافق اصلی برای ما منافع منع‌اشاعه‌ای در بر نداشته باشد. البته هنوز به آن نقطه نرسیده‌ایم.»
در همین حال «وال‌استریت ‌ژورنال» نگرانی اصلی مقام‌های کشورهای غربی را دستیابی ایران به تبحر در فناوری مورد نیاز برای استفاده بهینه از سانتریفیوژ‌ها دانسته و اعلام کرده که به‌طور خاص، ایران مهارت خود در استفاده از سانتریفیوژ‌های نسل دوم را هم بهبود بخشیده است. بر اساس این گزارش، پیشتر ایران در سال ۲۰۱۶ بیش از ۱۰۰۰ دستگاه سانتریفیوژ در اختیار داشت، اما استفاده از این دستگاه‌ها به موجب توافق هسته‌ای برجام محدود شد. مقام‌های کشورهای غربی در آن زمان معتقد بودند ایران از دانش کافی جهت استفاده از این دستگاه‌ها برخوردار نیست. چندین مقام ارشد غربی گفته‌اند که این ارزیابی اکنون تغییر کرده است.

تعیین تکلیف مذاکرات وین
این تحولات در حالی جریان دارد که ششمین دور مذاکرات نمایندگان ایران و کشورهای 1+4 با حضور غیر مستقیم نماینده امریکا در سی‌ام خردادماه به پایان رسید و سیدعباس عراقچی، رئیس هیأت ایرانی شرکت‌کننده در مذاکرات وین در نهایت اعلام کرد که احیای برجام منوط به گرفتن تصمیم نهایی در واشنگتن است. برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایران هم موجب شد تا کشورهای طرف مذاکره برای تعیین تکلیف نهایی این مذاکرات به انتظار انجام فرایند انتقال قدرت در ایران بنشینند. از این‌رو زمان برگزاری دور هفتم مذاکرات هنوز مشخص نیست و به موضوعی برای گمانه‌زنی‌های مختلف تبدیل شده است. اخیراً رسانه خبری «بلومبرگ» گزارش داده که این مذاکرات بعید است تا قبل از روی کار آمدن رئیس‌جمهوری جدید ایران در ماه آینده از سر گرفته شود.
این رسانه امریکایی به نقل از دو مقام مطلع از زمان‌بندی مذاکرات هسته‌ای نوشته بود، انتظار می‌رود هفتمین دور مذاکرات وین اواسط ماه آگوست (اواخر مرداد) برگزار شود. روزنامه «وال‌استریت‌ژورنال» هم این چهارچوب زمانی را تأیید کرده است. یک مقام ارشد اروپایی هم گفته است که مذاکرات ممکن است تا نیمه دوم ماه آگوست (۲۴ مردادماه) از سر گرفته نشود.
در همین حال مقام‌های امریکایی در جدیدترین موضع‌گیری خود برای بازگشت به میز مذاکرات برجام در وین اعلام آمادگی کرده‌اند. «جالینا پورتر»، سخنگوی وزارت خارجه امریکا شامگاه جمعه اعلام کرد که واشنگتن همچنان در تلاش برای بازگشت دوجانبه به توافق هسته‌ای با ایران است.
او در ادامه کنفرانس خبری خود مدعی شد اگر واشنگتن توانست به توافق هسته‌ای بازگردد از آن برای تعامل با موضوعات نگران کننده درمورد ایران استفاده خواهد کرد.