مذاکرات محرمانه؛ آخرین تقلا برای برقراری صلح افغانستان

زهره صفاری/ دولت افغانستان و طالبان دور دوم مذاکرات صلح بین الافغانی به‌منظور حل بن‌بست دیپلماسی صلح را در شرایطی در دوحه قطر آغاز کردند که هر دو طرف راه حل سیاسی را به‌عنوان مؤثرترین گزینه برای آینده افغانستان می‌دانند.
به‌گزارش شبکه خبری «الجزیره»، در این دور از مذاکرات، هیأت اعزامی دولت به رهبری «عبدالله عبدالله»، رئیس شورای مصالحه ملی افغانستان متشکل از بسیاری از چهره‌های سرشناس حزبی و سیاسی این کشور است و «حامد کرزای»، رئیس جمهوری سابق افغانستان نیز به منزله حمایت از این مذاکرات، این هیأت را تا فرودگاه کابل همراهی کرد. طرفین مذاکره پس از نشست افتتاحیه با حضور خبرنگاران، دو جلسه پشت درهای بسته برگزار کردند که تمهیدات امنیتی بسیاری برای محرمانه ماندن جزئیات آن انجام شد. نمایندگان خارجی و قطر تنها در یکی از نشست‌ها حضور داشتند و نشست دیگر نیز میان نمایندگان دولت و هیأت طالبان برگزار شد. براساس گزارش روزنامه «هشت صبح» افغانستان، یک منبع نزدیک به هیأت دولت این کشور، دستور جلسه در نظرگرفته شده را کسب مشارکت سیاسی، تعیین میانجی و برقراری آتش بس عنوان کرده است. این در حالی است که کارشناسان معتقدند با توجه به افزایش خشونت‌ها پس از خروج نیروهای نظامی خارجی از افغانستان، احتمال توافق برای آتش بس بسیار کمرنگ است چراکه طالبان خواستار آتش بسی پس از یک توافق سیاسی است اما حکومت افغانستان آتش بس فوری را مطالبه می‌کند.
از سوی دیگر پیشنهاد طالبان برای برقراری آتش بس سه ماهه در ازای آزادی هفت هزار زندانی و حذف نام رهبرانشان از فهرست سیاه سازمان ملل، از سوی دولت پذیرفته نشده و «نادر نادری»، عضو هیأت دولت نیز این درخواست را بسیار بزرگ خوانده است.
«عبدالله عبدالله»، رئیس شورای عالی مصالحه ملی در آیین افتتاح این دور از مذاکرات گفت: «مردم قربانی اصلی این جنگ هستند. ما پیش از ترک دوحه با تمامی بزرگان سیاسی کشور مشورت کرده و راهکار رهایی افغانستان را رسیدن به راه حل سیاسی، قطع جنگ و ایجاد طرح مشترک برای آینده افغانستان دریافتیم. بنابراین از نقش قطر و همکاری سازمان ملل در تسهیل امور و میانجیگری روند صلح استقبال می‌کنیم و آن را در پیشرفت روند مذاکرات مؤثر می‌دانیم. مردم افغانستان در سال‌های قبل با کمک جامعه جهانی دستاوردهای قابل ملاحظه‌ای به دست آوردند اما برداشت طالبان و دولت افغانستان از این دستاوردها متفاوت است. با این حال در نهایت این مردم هستند که باید آن را قضاوت کنند. اگر طرفین گفت‌و‌گو به خواست مردم توجه نداشته باشند ممکن است این جنگ ادامه دار شود و این بار تبعات جبران‌ناپذیری برای افغانستان داشته باشد. دو طرف مقصر تعلل در به نتیجه رسیدن این مذاکرات بودند اما با امید به تسریع روند مذاکرات از طالبان نیز می‌خواهیم با عبور از حواشی بر اصل دستور این جلسات تمرکز کنند.» وی در پایان روز نخست مذاکرات نیز در توئیتی نوشت: «انتظار می‌رود این گفت‌و‌گوها نتایج مثبت و سازنده‌ای داشته باشد.»

تقویت اعتماد‌سازی راهکار صلح
«ملاعبدالغنی برادر»، رئیس دفتر سیاسی طالبان در قطر نیز با اشاره به آغاز دور جدید مذاکرات با تیمی قدرتمند گفت: «رسیدن به صلح به نظام اسلامی قوی، متمرکز و مستقل نیاز دارد و در این راه باید از خودخواهی، منافع شخصی و جاه طلبی دوری کنیم. افغانستان خانه مشترک همه افغان‌ها است و همه حق زندگی دارند. اما برای پیشرفت مذاکرات صلح فضای بی‌اعتمادی باید برداشته شود. این مذاکرات از حدود 10 ماه پیش آغاز شده اما هنوز روی اصل دستور جلسه بحثی نشده است. افکار بیگانه تاکنون دوای درد مردم نبوده و از این پس نیز نخواهد بود. پس برای ایجاد افغانستانی آزاد و صلح‌آمیز باید ارزش‌ها و منافع مردم مورد توجه قرار گیرد. ما خواهان پیشرفت هستیم اما نه به قیمت از دست دادن ارزش‌های اسلامی، استقلال و آزادی.»
همزمان با این مذاکرات، به نوشته «فرانس پرس»؛ رهبر طالبان نیز با استقبال از راهکار سیاسی برای حل بحران افغانستان بیانیه‌ای صادر کرد. «هبت‌الله آخوندزاده»، در این پیام که به مناسبت عید قربان منتشر شده بود در حالی که اشاره‌ای به عزم این گروه برای برقراری آتش بس در تعطیلات عید نداشت گفت: «طالبان از هر فرصتی برای ایجاد نظام اسلامی و برقراری صلح و امنیت در کشور استفاده خواهد کرد. ما به حل مسائل از راه گفت‌و‌گو متعهد هستیم اما حکومت افغانستان در روند مذاکرات وقت کشی می‌کند. طالبان خواهان روابط دیپلماتیک، اقتصادی و سیاسی قوی با جهان و بویژه همسایگان است اما به هیچ کشوری اجازه نمی‌دهد از خاک افغانستان برای تهدید امنیت کشورها بهره بگیرد. ما از کشورها نیز می‌خواهیم در امور داخلی افغانستان به هیچ وجه دخالت نکنند و اطمینان می‌دهیم که سفارتخانه ها و نهادهای خارجی و سرمایه‌گذاری در امنیت کامل قرار دارند. طالبان در چهارچوب احکام اسلامی و منافع ملی کشور به آزادی بیان متعهد است و خبرنگاران نیز می‌توانند در این چهارچوب فعالیت داشته باشند.»
در شرایطی که به نوشته کارشناسان «صبح کابل» افغانستان، طرفین این مذاکرات هر یک خود را تعیین کننده نتیجه می‌دانند، قرار است این نشست در پایان دو روز با صدور قطعنامه‌ای آینده افغانستان را تعیین کند.

ضرب الاجل عمران خان به دستگاه امنیتی
اما در روزهایی که پاکستان در تلاش برای پاک کردن اتهامات سران افغانستان درباره کمک به طالبان است، ربوده شدن دختر سفیر افغانستان در این کشور، تنش‌ها را وارد مرحله تازه‌ای کرده است. بنا به گزارش روزنامه «دان» اسلام آباد، ساعاتی پس از آزادی دختر 20 ساله سفیر افغانستان در پاکستان که توسط افرادی ناشناس ربوده و مورد شکنجه قرار گرفته بود، عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان به وزارت کشور خود 48 ساعت فرصت داد تا عاملان این اتفاق را دستگیر کنند. در همین حال افغانستان سفیر پاکستان را احضار و مراتب اعتراض خود را اعلام کرد.