ساماندهی فضای مجازی؛ شاید وقتی دیگر

گروه سیاسی/ باز هم نوبت به طرح جنجالی مجلس نرسید. نمایندگان که از مدت‌ها پیش، جلسه پس از تعطیلات دو هفته‌ای در تیرماه را برای رسیدگی به طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» در نظر داشتند، دیروز هم نتوانستند این طرح را در صحن علنی بررسی کنند و آن را به جلسات دیگر موکول کردند.
طبق برنامه قرار بود که در جلسه علنی دیروز، بررسی درخواست عده‌ای از نمایندگان به منظور رسیدگی به طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای ‌مجازی و ساماندهی پیام‌ رسان‌های ‌اجتماعی براساس «اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی» که در بین برخی رسانه‌ها و عموماً فضای مجازی با عنوان طرح «محدودسازی فضای مجازی» معروف شده، مورد بررسی قرار بگیرد. اصلی که در آن گفته شده: «سمت نمایندگی قائم به شخص است و قابل واگذاری به دیگری نیست. مجلس نمی‌تواند اختیار قانونگذاری را به شخص یا هیأتی واگذار کند، ولی در موارد ضروری می‌تواند اختیار وضع بعضی از قوانین را با رعایت اصل هفتاد و دوم به کمیسیون‌های داخلی خود تفویض کند، در این صورت این قوانین در مدتی که مجلس تعیین می‌نماید به صورت آزمایشی اجرا می‌شود و تصویب نهایی آنها با مجلس خواهد بود...»  در صورت موافقت نمایندگان، کار تصویب یا رد  این طرح نه در صحن علنی که در کمیسیون تخصصی انجام می‌شود. اما با اینکه در ساعات ابتدایی جلسه دیروز، نمایندگان برای صحبت به عنوان موافق (19 نفر) و مخالف (50 نفر) این طرح ثبت نام کرده بودند، این اتفاق رخ نداد و آنان از ابتدای جلسه در حال بررسی کلیات و جزئیات طرح دو فوریتی الزام دستگاه‌های اجرایی جهت پاسخگویی به تذکرات کتبی و شفاهی نمایندگان بودند.
آن گونه هم که سخنگوی هیأت رئیسه مجلس اعلام کرده، این طرح از دستور خارج نشد بلکه به نوبت دیروز نرسید. سیدنظام‌الدین موسوی در گفت‌وگو با ایسنا در توضیحاتی گفت: طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی از دستور کار مجلس خارج نشده بلکه در نوبت دستور کار قرار دارد، ولی «امروز» (روز دوشنبه) نوبت به بررسی آن نرسید. او در ادامه توضیحات خود گفت: روال مجلس این است که تا بخشی از جلسه، دستور کار مطرح می‌شود و بعد وارد تذکر و نطق نمایندگان خواهیم شد، بنابراین گاهی دستورهایی که از قبل اعلام می‌شود، به خاطر طولانی شدن دستورهای قبلی در همان روز مطرح نمی‌شوند. موسوی در پایان اضافه کرد که این طرح به جلسات آینده مجلس موکول خواهد شد.
این طرح که از آغاز رسانه‌ای شدن آن جنجال زیادی به پا کرده نه فقط در بین مردم و کاربران فضای مجازی بلکه در میان نمایندگان هم مخالفت‌هایی را به همراه دارد و به نظر می‌رسد که همین مخالفت‌ها جلوی در دستور کار قرار گرفتن آن را گرفته است.
دامی برای دولت رئیسی
مجتبی توانگر، نماینده تهران شب پیش از جلسه مجلس مخالفت خود را اعلام کرد و همان حرف مخاطبان را زد و گفت که این طرح هیچ فوریتی ندارد. او در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: «اگر قرعه به نام‌ بنده باشد می‌گویم؛ این طرح هیچ ربطی به فرمایشات رهبری مبنی بر ساماندهی فضای مجازی ندارد. هیچ فوریتی ندارد و احتمالاً شورای نگهبان نیز با آن مخالفت می‌کند. از همکاران هم می‌خواهم با آن مخالفت و در دامی که مقابل دولت آقای رئیسی طراحی شده، نیفتند.» برخلاف توانگر، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس از طرح صیانت از فضای مجازی تمجید و بحث فیلترینگ را رد کرده است.
مجید نصیرایی در جمع خبرنگاران درخصوص طرح حمایت از کاربران در فضای مجازی گفت: فضای مجازی در همه جای دنیا دارای چارچوب، ضابطه و قانون است و به نحو مطلوبی مدیریت می‌شود. دولت‌های مختلف و مجالس گذشته نسبت به این دغدغه آگاه بوده‌اند و طرح‌هایی داشتند اما به نتیجه نرسید. علی‌رغم همه این دغدغه‌مندی متأسفانه آن طور که باید و شاید به ساماندهی این فضا توجه نشده است. او در ادامه توضیحات خود گفت: متأسفانه هر زمانی که در کشور صحبت از ساماندهی فضای مجازی می‌شود، عده‌ای دانسته و ندانسته بیشتر به حواشی پرداخته و از اصل موضوع فاصله می‌گیرند. روی این طرح بیش از 2 هزار ساعت کار کارشناسی شده و نظرات دستگاه‌ها و مجموعه‌های مختلف کسب شده است. متأسفانه برخی طرح را اصلاً نخوانده‌اند و از آخرین تغییرات آن اطلاعی ندارند. سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس در ادامه گفت: متأسفانه عده‌ای ساماندهی را به مسدودسازی معنی می‌کنند، در صورتی که در این طرح تمرکز اصلی بر ساماندهی این فضا است. حدود ۱۴ بار روی این طرح کار کارشناسی انجام شده است. اکنون این طرح به عنوان پیش‌نویس آماده شده و اصلاً تمرکزی بر مسأله‌ فیلترینگ نیست. تمرکز اصلی ما ساماندهی و حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی، نخبگان و متخصصان این حوزه است. از سوی دیگر ما به دنبال ضمانت اجرایی برای قوانین موجود هستیم.
نصیرایی در ادامه با اشاره به این‌که در تبیین این طرح کوتاهی شده، گفت: ما تحت تأثیر جوسازی‌ها قرار نخواهیم گرفت و با کار کارشناسی طرح را دنبال می‌کنیم و هر کجا که اشکال و ابهامی باشد آن را برطرف خواهیم کرد. ما همچنان از نظرات کارشناسی استفاده می‌کنیم. علت این‌که درخواست داریم این طرح براساس اصل ۸۵ بررسی شود، این است که فرصت کار تخصصی‌تر و فنی‌تر فراهم شود.
طرح‌هایی که دردی از مردم دوا نمی‌کند
در روزی که مجلسی‌ها  به دنبال تصویب طرح‌های سیاسی و فرهنگی خود بودند، انتقاد چند نماینده هم شنیده شد که چرا به دنبال موضوعاتی می‌رویم که دردی از مردم دوا نمی‌کند. در جریان بررسی جزئیات طرح دوفوریتی الزام دستگاه‌های اجرایی جهت پاسخگویی به تذکرات کتبی و شفاهی نمایندگان، جلال رشیدی  گفت که باید مجلس انقلابی برای گرانی نان، خودرو و سیمان و قطعی آب و برق جلسه تشکیل دهد نه طرحی را بررسی کند که امکان رسیدگی آن در چند ماه دیگر هم وجود داشت. نماینده مرودشت در اخطار خود گفت: در حال حاضر مردم با گرانی‌های فزاینده دست و پنجه نرم می‌کنند، یک روز نان گران می‌شود و روز دیگر سیمان و خودرو، در این شرایط مجلس طرح‌هایی را بررسی می‌کند که دردی از مردم دوا نمی‌کند. صدیف بدری نایب رئیس کمیسیون عمران هم با انتقاد از طولانی شدن رسیدگی به جزییات این طرح گفت که مسائل مهم‌تری در کشور از اصلاح آیین‌نامه وجود دارد که بارزترین آن گرانی‌های اخیر است. هر روز شاهد افزایش قیمت کالاهای اساسی هستیم که این روزها گرانی‌ها به سیمان و میلگرد و حتی میوه رسیده که مردم نمی‌توانند بیشتر از نیم کیلو میوه بخرند. ناصر موسوی لارگانی نماینده فلاورجان هم با تأکید بر اینکه مردم از مجلس انقلابی انتظار حل مشکلات اساسی را دارند، گفت که کشور با مشکلات جدی روبه‌رو است، خوزستان یک طرف و اصفهان و سیستان و بلوچستان هم طرف دیگر و در چنین شرایطی مجلس مشغول بررسی این طرح است.
نمایندگان در نهایت با اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس، دستگاه‌های اجرایی را مکلف کردند تا به تذکرات شفاهی و کتبی نمایندگان پاسخ دهند.

دولت جدید برای ساماندهی فضای مجازی لایحه ارائه کند
سخنگوی کمیسیون امورداخلی کشور و شوراها خواستار ارائه لایحه‌ای از سوی دولت رئیسی برای ساماندهی به فضای مجازی شد. به گزارش ایسنا، روح‌الله نجابت نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی، در صفحه شخصی خود در توئیتر و در توضیح چرایی مخالفتش با طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای ‌مجازی و ساماندهی پیام‌‌رسان‌های ‌اجتماعی نوشت: «‏بی‌تردید ‎ساماندهی فضای مجازی از اولویت‌های امروز کشور است، اما با روی کار آمدن دولت جدید پسندیده‌تر آن است که لایحه مربوطه از جانب دولت ارائه شود. مضافاً اینکه اصل۸۵ شدن این طرح و تصمیم‌گیری در کمیسیون به نیابت از همه مجلس درست نیست. براین اساس رأی بنده به طرح پیشنهادی منفی است.»