«بایدن» در تلاش برای توجیه، طالبان درصدد تشکیل دولت

زهره صفاری/ پس از خروج آخرین نظامی امریکایی از خاک افغانستان و پایان طولانی‌ترین مأموریت خارجی ایالات متحده، «جو بایدن» در میان هجمه عظیم انتقادات داخلی و خارجی، با نادیده گرفتن بحران یک ماه اخیر و کشته شدن ده‌ها نظامی و غیرنظامی در کابل، در دفاع از خود تصمیم برای خروج از افغانستان را «بهترین تصمیم»اش خواند و مسئولیت آن را پذیرفت.
به گزارش «نیویورک تایمز»، رئیس جمهوری امریکا که به نظر می‌رسید پس از یک ماه سخت و بحران‌زا، در تلاش برای برگرداندن ورق شرایط به سود خود و دولتش بود، کمتر از 24 ساعت پس از آخرین پرواز امریکا از کابل، در نطقی تلویزیونی از تصمیم‌اش دفاع کرد و در عین حالی که آن را به سود امریکا می‌دانست، بر تغییر شرایط رقابت در جهان و تغییر سیاست خارجی ایالات متحده تأکید کرد: «جنگ 20 ساله امریکا در افغانستان، طولانی‌ترین نبرد تاریخ امریکا به پایان رسید و ما با تخلیه بیش از 120 هزار نفر از افغانستان، بزرگترین مأموریت تاریخ هوایی کشور را به ثبت رساندیم؛ رقمی که بسیاری از کارشناسان آن را غیرممکن می‌دانستند. در حال حاضر فکر می‌کنم بین 100 تا 200 امریکایی همچنان در افغانستان هستند و قصد خروج دارند. اما هیچ ضرب‌الاجلی برای خروج این افراد تعیین نشده و ما درصدد بازگرداندن آنها هستیم.» «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه امریکا نیز تلاش‌های دیپلماتیک را در این زمینه ادامه خواهد داد.» «بایدن» در دفاعیه خود، سیاست‌های «دونالد ترامپ» را نیز به انتقاد کشاند و ادامه داد: «رئیس جمهور پیشین امریکا توافقی با طالبان برای خروج نظامیان امریکایی تا اول مه، یعنی ماه‌ها پیش از مهلت تعیین شده ما امضا کرده بود. این توافق هیچ تعهدی را بر گردن طالبان نمی‌گذاشت اما در مقابل با تحت فشار قرار گرفتن دولت افغانستان 5 هزار زندانی طالبانی آزاد شدند و بسیاری از رهبران ارشد این گروه کنترل افغانستان را به دست گرفتند. زمانی که من به کاخ سفید آمدم؛ طالبان در اوج قدرت نظامی از سال 2001 قرار داشت بنابراین در دوراهی تعهد دولت سابق به خروج یا ماندن و آغاز جنگی دیگر؛ یک راه ساده داشتم و انتخابی واقعی را انجام دادم. چراکه نمی‌خواستم ادامه دهنده این جنگ بی‌پایان و استمرار این فرایند خروج تمام نشدنی باشم و مسئولیت این تصمیم را برعهده می‌گیرم.» وی با هشدار به شاخه جدید گروه داعش در افغانستان نیز گفت: «کار ما با شما هنوز تمام نشده است. تهدید ناشی از تروریسم وجود دارد اما تغییر کرده، پس استراتژی ما نیز باید عوض شود.»
رئیـــــس جمهـــــــوری امریـــــــکا صحبت‌هایش را به اهمیت رقابت با قدرت‌های جهان کشاند و افزود: «نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که جهان در حال تغییر است و ما درگیر رقابتی جدی با چین هستیم، چالش‌های شدیدی با روسیه و در حوزه حملات سایبری و خلع سلاح هسته‌ای داریم. ما باید برای رویارویی با این چالش‌ها و رقابت‌های قرن بیست و یکم آماده باشیم. بنابراین تصمیم خروج از افغانستان تنها به این کشور مربوط نبود بلکه ما بر دوران عملیات‌های بزرگ نظامی پایان دادیم تا کشور را بازسازی کنیم. بنابراین از صمیم قلب معتقدم این تصمیمی عاقلانه، درست و بهترین برای امریکا بود.»
به نوشته «الجزیره» این تنها تقلای «بایدن» برای پنهان کردن تبعات خروج غیرمسئولانه‌اش از افغانستان نبود و او در همان روز پایان مأموریت 20 ساله کشورش در افغانستان، مصوبه تخصیص بیش از 10 میلیون دلار برای کمک به شهروندان امریکایی را که تا دو سال آینده از افغانستان بازمی‌گردند امضا کرد. اما در همین حال با وجود این تلاش‌ها و به‌رغم تعریف و تمجیدهای حامیان رئیس جمهوری، انتقادها از بایدن کمرنگ نشده و جمهوریخواهانی مانند «کوین مک کارتی» رهبر اقلیت جمهوریخواه مجلس نمایندگان به رئیس جمهور به‌خاطر رها کردن امریکایی‌ها در میان جنگ‌طلبان تروریسم اعتراض داشته و همزمان بسیاری از هم حزبی‌های او نیز بار دیگر خواستار استیضاح «بایدن» و «بلینکن» شده‌اند. در داخل افغانستان نیز انتقادات از امریکا بالا رفته، به‌طوری که به نوشته طلوع نیوز، «عبدالواحد طاقت» کارشناس سیاسی این کشور، امریکا را عامل افزایش تروریسم و قاچاق مواد مخدر و همینطور پرورش سیاستمداران فاسد و نالایق دانست. «شفیق‌الله شفیق» استاد دانشگاه افغانستان نیز گفت: «خروج غیرمسئولانه نیروهای خارجی ارزش‌هایی که بیست سال روی آن هزینه شده بود و پیشرفت‌های مردم افغانستان را در معرض تهدید و خطر قرار داد.» این تحلیل‌ها در حالی است که گزارش افشا شده از آخرین تماس تلفنی «بایدن» و «اشرف غنی»، پیش از سقوط کابل نشان می‌دهد که هر دو رئیس جمهور حتی تصور سلطه طالبان بر افغانستان را نیز نداشته‌اند.
تشکیل دولت طالبان با حضور فعال زنان
رهبران طالبان که تشکیل دولت را منوط به خروج نیروهای خارجی کرده بودند، با آغاز شمارش معکوس برای مهلت قانونی به امریکا و همپیمانانش رایزنی‌ها برای تشکیل دولت را از چند روز قبل از آن کلید زدند و سرانجام پس از خروج آخرین هواپیمای امریکا از آسمان کابل، اعلام کردند دولت دائمی و نه موقت تا پایان هفته بر سر کار می‌آید. «عباس استانکزی»، عضو ارشد هیأت طالبان در قطر به بی‌بی‌سی گفت: «دولت جدید، دولتی فراگیر است و زنان همچنان در آن نقش خواهند داشت. اما این همکاری در سطح وزیران نیست و شرط آن، همکاری نداشتن با دولت تحت حمایت امریکا است. کنترل فرودگاه کابل نیز به دست طالبان است و از دو روز آینده پروازها آغاز می‌شوند.»
در همین حال به نوشته «یورو نیوز»، «ذبیح‌الله مجاهد» سخنگوی طالبان نیز از پایان نشست سه روزه شورای رهبری این گروه در قندهار با حضور «هبت‌الله آخوندزاده» رهبر طالبان خبر داد. براساس توئیت «مجاهد»، این نشست از شنبه آغاز و همزمان با خروج امریکایی‌ها به پایان رسیده و محور آن مسائل سیاسی، امنیتی و اجتماعی و همچنین بهبود وضعیت امنیتی، سیستم اداری، شفافیت و حفاظت از بیت المال و تأسیسات بوده است.
اما در همین حال وخامت شرایط انسانی در افغانستان سازمان ملل را نیز به واکنش واداشته و «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل ضمن هشدار درباره وقوع فاجعه انسانی در این کشور، خواستار تخصیص منابع مالی برای کمک به افغانستان شده است.
تعطیلی سفارتخانه‌ها در کابل
 در حالی که شماری از کشورها مانند قطر انزوای طالبان را ریشه بی‌ثباتی‌های آتی دانسته و خواستار تعامل و همکاری سایر کشورها شده‌اند اما به گزارش «طلوع نیوز» افغانستان، با خروج نیروهای خارجی از این کشور، بسیاری از سفارتخانه در کابل تعطیل شده‌اند. ناظران علت این اقدام را بی‌ثباتی امنیتی در افغانستان عنوان کرده‌اند. در همین حال طالبان با تأکید بر استقلال افغانستان و تکرار وعده تأمین امنیت خارجی‌ها، از کشورهای دنیا و منطقه خواستند تا فعالیت‌های دیپلماتیک خود را در افغانستان از سر بگیرند. «ذبیح‌الله مجاهد»، سخنگوی طالبان حتی از امریکا نیز دعوت به همکاری کرد: «امریکا تاکنون تنها حضور دیپلماتیک داشت اما ما توقع داریم این کشور با بازگشایی سفارتخانه‌اش در بخش بازرگانی نیز با ما همکاری داشته باشد.» اقدام کشورها برای تعطیلی سفارتخانه‌هایشان در حالی رخ داده که در دو دهه قبل، 46 سفارتخانه در افغانستان فعالیت داشتند.