هنرمندان در فضای مجازی

اگر قرار باشد از اتفاق‌های مرتبط با حوزه فرهنگ، موضوعات مشترک بازنشر شده در صفحات مجازی اهالی فرهنگ و هنر را لیست کنیم؛ سالروز تولد تهمینه میلانی، آرزوی سلامتی برای آناهیتا درگاهی و غلبه بر کرونا و در نهایت فروش جهانی «متری شیش و نیم» که از مرز یک میلیون دلار گذشته، در صدر این فهرست قرار می‌گیرد؛ اما با اتفاقات روز گذشته و آنچه یکشنبه شب در پنجشیر افتاد، فهیم دشتی سخنگوی جبهه مقاومت، ستاره دیروز فضای مجازی بود.

تاریخ از یاد نخواهد برد
شهادت فهیم دشتی سخنگوی جبهه مقاومت ملی و ژنرال عبدالودود زره، خواهرزاده‌ احمدشاه مسعود، بازخورد زیادی در میان چهره‌های فرهنگی داشت. ابراهیم مختاری مستندساز درباره او نوشت: «فهیم_دشتی سخنگوی جبهه مقاومت شهید شده. پیش‌تر گفته بود اگر هم کشته شویم، تاریخ از ایستادگی ما خواهد نوشت؛ از کسانی که تا آخر خط ایستادند. او پایان داستان خود را به خط خود قهرمانانه نوشت: دریغا شیر آهنکوه مردا که تو بودی کوه‌وار پیش از آنکه به خاک افتی نستوه و استوار مرده بودی.» سیداحمد میرزاده شاعر و نویسنده خراسانی به همین مناسبت سروده تازه‌اش را منتشر کرد: «شب بود و شعله بود و شرر بود و... شیرها/ ققنوس‌وار از دلِ خاکستر آمدند/ دیوانه‌وار خیلِ گرازانِ خیره‌سر/ با پای خود به بیشه‌ی شیرِ نر آمدند/ با پرچمی سفید و دلی همچو شب، سیاه/ مغرور از سیاهیِ این لشکر آمدند/ ناگاه شد قیامت و از هم شکافت کوه!/ یعنی به پنجشیر نه ! در محشر آمدند.../ اما هنوز شعله‌ی این جنگ سرکش است/ یک سوی جنگ، عاشق و یک سوی، داعش است!» عالیه عطایی نویسنده اصالتاً افغانستانی با چند روایت کوتاه از آنچه در افغانستان تجربه شده، با این جملات یادداشت‌اش را به پایان رسانده: «شهادت فهیم دشتی یادمان انداخت که مردان در میدان جنگ کشته می‌شوند نه در پست و استوری به تهدید و حساب‌کشی از زنان.» علی دهباشی سروده نجیب بارور را بازنشر کرده است که در بخشی از آن می‌خوانیم: «من با کدام واژه، کدامین صدا تورا/ در شعرهای خویش به فریاد آورم/ شهنامه‌ها به قد بلندت نمی‌رسند/ حماسه‌ها به پیش تو زانو شکسته‌اند/ ای برتر از خیال من و شعر خسته‌ام/ من با کدام قصه روایت کنم تو را/ تا شمه‌ای شجاعت مردان راستین/ تا گوشه‌ای شهامت کوه‌های با وقار/ تا ذره‌ای حکایت منصوری‌ات شود/ داری درون سینه‌ی تاریخ داستان/ پنجشیر قهرمان، پنجشیر قهرمان.»  اسدالله امرایی نویسنده و مترجم ایرانی با انتشار تصویر احمد مسعود از او نوشته: «شاید او را بشکنید. شاید او را بکشید. اما تاریخ از یاد نخواهد برد که یک نفر در برابر تاریکی ایستاد سر بلند کرد و چراغی برافروخت منظورم عدد نیست و نخواستم بگویم مرد، چون در لشکرش زنان دلاور افغان هم هستند. قصه همین است. آقا محمدخان‌ها جز جنایات‌شان چیزی نماند اما لطفعلی‌خان در یادها و قصه‌ها ماند و می‌ماند.» مهراب قاسم‌خانی فیلمنامه‌نویس، هادی تقی‌زاده نویسنده و پژوهشگر تاریخ، نوید محمودی فیلمساز، رضا گوران کارگردان تئاتر و سینما، حمیدرضا آذرنگ بازیگر و کارگردان سینما و تئاتر، علیرضا قربانی و... دیگر چهره‌هایی بودند که به نبرد روزهای اخیر پنجشیر واکنش نشان دادند.

چهره‌ها
فرزاد مؤتمن در استوری صفحه اینستاگرامش عکسی از فیلم تحسین شده «شب‌های روشن» منتشر کرده و نوشته: «در فیلم «شب‌های روشن» عکس‌هایی از برخی از مهم‌ترین نویسندگان، بر دیوارهای هال خانه «استاد»، در کنار هم نصب شده‌اند. تنها قاب عکس برشت، جدا از دیگران، خودنمایی می‌کند و جایی نصب شده که هنگام باز شدن در خانه، نور روشن در راه‌پله‌ها بر آن می‌تابد و آن را نورانی می‌سازد.»
لیندا کیانی با انتشار بخش‌هایی از سریال «روزگار قریب» به کارگردانی کیانوش عیاری، از دوران دانشجویی و البته شوق دیدار حسین پناهی یاد کرده: «سال ۸۱، اطراف میمه، کلاس و دانشگاه رو می‌پیچوندم و از آقای عیاری اجازه می‌گرفتم و می‌رفتم که به هر بهانه‌ای حسین پناهی رو از نزدیک ببینم... یکی از اون روزهایی که برای به تماشا نشستن حسین پناهی می‌رفتم، روز فیلمبرداری این سکانس بود. من اون روزها غرق لذت تماشای حسین پناهی، عیاری و سینما بودم.»
آئین مشکاتیان در فاصله کمتر از دو هفته از سالروز درگذشت پدرش با این عبارات یاد پرویز مشکاتیان را گرامی داشته: «روح پدر در آرامش، انوار حقیقت، نهال معرفتش در کارگاه هستی را به درختی بدل کردند تنومند. تاریخ و هنر، ریشه‌ها و شاخه‌هایش را چنان پروراندند که بس ژرفند و بلند... و دست طبیعت است که گاهی ساقه‌های گیاهانی نحیف از آن آویزانند تا خود را به بالا کشند و به هر ترفندی رخ بنمایند. اما این بار هوشمندی انوار هستند که در فرایندی واژگون نه تنها نمی‌رویانند، بل می‌سوزانند.»

پیشنهادهای حوزه فرهنگ
عالیه عطایی نویسنده‌ی فارسی زبان اهل افغانستان خواندن کتاب «از قیطریه تا اورنج‌کانتی» را پیشنهاد داده است. او در مقدمه تحلیل و به تعبیر دقیق‌تر خودش «مواجهه‌اش با این کتاب» نوشته است: «در روزهای تلخ تلخ... فکرم بود این کتاب را نخوانم. کمابیش می‌دانستم آخرین کلمات دکتر صدر چه خواهد بود... اما شبی که شروع به خواندنش کردم زمین نگذاشتمش.» مهتاب کرامتی هم در صفحه اینستاگرامش تماشای بسته فیلم کوتاه «شکست زمان» که اکرانش از جمعه 19 شهریورماه آغاز می‌شود را پیشنهاد داده است. این بسته شامل 6 فیلم کوتاه «خراش» اثر مجید امینی، «مرگ تدریجی» اثر آمین صحرایی، «آداپت» اثر کمال کچوئیان، «ورای سکوت» اثر آذر تجلی، «سنگبال» اثر آمین صحرایی و «فیلمرغ» اثر امیرمسعود سهیلی است.