دردانه موسیقی ایران

کیوان ساکت
آهنگساز و نوازنده تار و سه‌تار
17 شهریور به سال 1395، سالگرد آسمانی شدن یکی از بزرگان موسیقی ایران استاد فرهنگ شریف است و 18 شهریور 1358 سالگرد درگذشت استاد بزرگ موسیقی ایران و هنرمند برجسته تار استاد علینقی وزیری است و چه تقارن شگفت‌انگیزی.
استاد فرهنگ شریف را همگان می‌شناسند، بویژه اهالی موسیقی و ارادت خاصی به ایشان داشتند. نامش فرهنگ بود و نام فامیلی‌اش شریف و باید بگویم این دو نام به‌درستی و بحق شایسته چنین مردی نازنین است، بزرگمردی که در رفتار و منش، آداب سخن گفتن و پوشیدن لباس با فرهنگ و همچنین در ارتباط با هنرمندان و دوستانش و نیز مردم بسیار بسیار شریف بود و بسیار خوشحالم این افتخار را داشته‌ام که بارها و بارها در منزلشان به دیدار و دست‌بوسی‌شان بروم.
آخرین باری را که به دیدارشان رفتم  خوب به یاد دارم؛ به اتفاق یکی از دوستانم بود و برای نشان دادن کتاب ردیف به منزلشان رفتیم. آن روز و در مدت زمانی که همجوارشان بودیم به فراخور حوصله ایشان و به درخواست استاد شریف بخش‌ها و گوشه‌هایی از این کتاب را نواختم و مدتی بعد استاد با دستان لرزان و خسته خود چند خطی را در مقدمه این کتاب به نگارش درآوردند.
نوازندگی فرهنگ شریف را همگان می‌شناسند، اما آنچه که حائز اهمیت است اینکه در زمانی که همه – البته به‌غیر از استاد علینقی وزیری- به گونه‌ای یکسان تار می‌نواختند، استادان فرهنگ شریف، علی‌اکبر شهنازی و لطف‌الله مجد دریچه‌ای دیگر از نوازندگی را به علاقه‌مندان این ساز گشودند و هنوز که هنوز است طرفداران بسیاری دارد، به گونه‌ای که نغمه‌های ساز شریف بیش از 60 سال است که با روح مردم عجین بوده و است و جزو حافظه تاریخی و عاطفی مردم این سرزمین شده است.
شیوه نوازندگی او که به شیرین‌نوازی شهرت داشت متفاوت با دیگر نوازندگان تار است و به لحاظ تکنیکی این‌گونه باید گفت؛ آن زمان قدما از یک‌سری تکنیک‌ها بهره نمی‌گرفتند، به‌طور مثال با سرانیدن انگشت بر پرده، ساز را به صدا درمی‌آوردند یا از مالش‌ها یا ناله‌های افقی و عمودی گوناگون استفاده می‌کردند، البته مضراب نواختن استاد شریف کمی متفاوت‌تر از نوازندگی متداول دیگر تارنوازان بود و قدری عقب‌تر مضراب می‌نواختند و صدایی که از آن بر‌می‌خاست کمی نرم‌تر و ملیح‌تر بود و این یکی از ویژگی‌های نوازندگی استاد شریف بود. همچنین استفاده از آرپژهای گوناگون در ابتدای آهنگ‌ها و قطعه‌ها نیز در ملیح‌تر نواختن ساز تأثیرگذار بود. درواقع با شنیدن و توجه بر نوازندگی ساز بزرگان قدیم متوجه خواهید شد صدای سازشان پر طمطراق‌تر و قوی‌تر از دیگر نوازندگان است، البته باید بگویم آمدن میکروفن به ایران در به‌وجود آمدن سبک‌های موسیقی بی‌تأثیر نبوده بلکه اگر میکروفن نبود استاد شریف هم شاید به ناچار پا روی دلش می‌گذاشت و این ظرافت‌ها را پنهان می‌کرد و بروز نمی‌داد به این دلیل که سازی بنوازد که شنونده‌های انتهای سالن هم صدای آن را بشنوند؛ درواقع نقش تکنولوژی در سلیقه نوازندگان پس از خودش بی‌تأثیر نبوده است، هرچه هست سخن گفتن ازاستاد فرهنگ شریف و شیوه نوازندگی او به همین چند سطر خلاصه نمی‌شود و نام و هنرش همیشه ماندگار و جاویدان است ،چرا که فرهنگ شریف دردانه‌ای در سبک نوازی خودشان در موسیقی ایران بود.