بازتاب خارجی عضویت دائم ایران در سازمان «شانگهای»

گروه سیاسی/ عضویت دائم ایران در سازمان همکاری‌های منطقه‌ای شانگهای بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌المللی داشت. ایران در روز 26 شهریورماه در بیست و یکمین نشست اجلاس شانگهای با رأی اجماعی چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان به عضویت دائم این سازمان منطقه‌ای درآمد. رویدادی که تقویت کننده سیاست آسیایی دولت سیزدهم و متناسب با رویکرد احیای مناسبات با کشورهای حوزه وسیع آسیا خواهد بود. پیشتر کشورمان، یکی از چهار کشور ناظر سازمان همکاری شانگهای، در سال 2008 برای عضویت کامل درخواست داده بود، اما با تحریم‌های سازمان ملل و ایالات متحده که بر سر برنامه هسته‌ای این کشور وضع شده بود، درخواست چندان مورد توجه قرار نگرفت. سال گذشته، ایران مجدداً به‌دلیل امتناع تاجیکستان از عضویت در سازمان همکاری شانگهای بازماند، اما روز جمعه راه عضویت دائم در این سازمان برای آن گشوده شد.
«میخاییل اولیانوف»، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای را خبر بسیار خوب و خوشایند در مناسبات بین‌المللی خواند. «اولیانوف» در توئیتی در مورد این موضوع نوشت: «خبرهای خوب و بسیار خوشایند: در روابط بین‌المللی، حقوق و فرصت‌های جدید با مسئولیت‌ها و تعهدات جدید همراه می‌شود». وی ادامه داد: در شرایط کنونی ایران باید نقش مهمی در بهبود اوضاع منطقه ازجمله با احیای کامل برجام ایفا کند. وی افزود: «وزیر امور خارجه ایران اعلام کرد که این عضویت راهبردی تأثیر مهمی بر روند همکاری جامع ایران مطابق با سیاست در مورد تعامل با همسایگانش و کشورهای آسیایی می‌گذارد». پیش از او «لوان جاگاریان»، سفیر روسیه در ایران از تصمیم اتخاذ شده در اجلاس دوشنبه مبنی بر پذیرش ایران در سازمان همکاری شانگهای ابراز رضایت کرده و این اتفاق را نخستین موفقیت سیاست خارجی سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران دانسته بود.
واکنش رسانه‌های جهان
بسیاری از رسانه‌های خارجی ضمن اعلام این خبر تأکید کردند که عضویت در این سازمان راه را برای بی‌اثر کردن تحریم‌های غرب علیه ایران هموار می‌کند. در واکنش‌های خارجی به عضویت ایران، «دنیس راس»، مقام ارشد سابق امریکا با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در توئیتر به عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای واکنش نشان داد. به گزارش ایسنا، او با بیان اینکه عضویت ایران در سازمان شانگهای به این کشور اجازه می‌دهد از فشارهای امریکا در امان بماند، تأکید کرد که اکنون دولت امریکا به یک نقشه دوم نیاز دارد. «راس»، افزود: اکنون ایران عضو دائم سازمان شانگهای است. چیزی که از مدتها پیش به‌دنبال آن بود. سرانجام روسیه و چین این امکان را فراهم کردند. این مقام سابق امریکایی در ادامه تأکید کرد که ایران با چرخش به سمت شرق قادر خواهد بود از فشارهای ایالات متحده در امان بماند. دولت امریکا اکنون به طرح دوم و نقشه B نیاز دارد.
رسانه امریکایی بلومبرگ هم با اعلام این خبر نوشت: عضویت ایران در این باشگاه رو به رشد اوراسیایی که هدایت آن بر عهده چین و روسیه است به تهران برای رفع تحریم‌های امریکا کمک خواهد کرد.
«خبرگزاری فرانسه» نیز در تحلیلی در این رابطه نوشت، ایران از پذیرش خود در بلوک تحت رهبری چین و روسیه استقبال کرد، چرخشی به سمت شرق که تهران آن را دسترسی به بازارهای بزرگ جهانی و مقابله با تحریم‌های فلج کننده غرب می‌داند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، این گروه هشت نفره که دو دهه پیش ایجاد شد و هند را نیز شامل می‌شود، خود را به‌عنوان «پادزهر سلطه غرب» معرفی می‌کند.
همچنین خبرگزاری آناتولی در این باره با اعلام اینکه ایران سرانجام پس از گذشت بیش از ١٥ سال با کمک روسیه به عضویت دائم این اتحادیه درآمد، به گفته‌های رئیس‌جمهوری روسیه در این باره اشاره کرد و افزود: ولادیمیر پوتین در سخنرانی خود تأکید کرد که ایران نقش مهمی در منطقه ما ایفا می‌کند و از نزدیک با سازمان شانگهای همکاری دارد.
شبکه فرانس٢٤ نیز با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران با استقبال از عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای، آن را چرخشی به سمت شرق برای دسترسی به بازارهای جهانی و مقابله با تحریم‌های سخت غرب می‌بیند، در گزارش خود تصریح کرد که عضویت دائم ایران با کمک روسیه و چین انجام گرفت، چراکه آنها انتظار دارند مذاکرات هسته‌ای با تهران برای احیای برجام به نتیجه برسد. به گزارش این شبکه اروپایی عضویت ایران در سازمان شانگهای و رفع تحریم‌های این کشور فرصتی برای سرمایه‌گذاری در ایران ایجاد می‌کند. رسانه غربی دویچه‌وله آلمان هم تأکید کرد که عضویت دائم ایران در شانگهای با حمایت روسیه و چین امکان پذیر شد. شبکه بی‌بی‌سی هم در گزارشی با تأکید بر اینکه سازمان همکاری‌ شانگهای آغوش خود را به سوی ایران باز کرده نوشت که این کار گام تازه ایران به سوی شرق است. به نوشته این رسانه، سازمان همکاری‌های شانگهای سرانجام درهایش را به روی جمهوری اسلامی ایران باز کرد؛ تحولی که اگرچه بیش از یک دهه طول کشید، اما در زمانی رخ داد که ایران بیش از همیشه به اقدامات مشروعیت‌زای بین‌المللی نیاز دارد و در جریان مواجهه‌ با امریکا و مجادله برنامه هسته‌ای، روزهایی سرنوشت‌ساز پیش رویش قرار گرفته است.