روایت منظومه منطق‌الطیر به زبان جهانی

حجت‌الله ایوبی
دبیر کمیسیون ملی یونسکو- ایران
هر دوسال یکبار کشورها می‌توانند دو شخصیت برجسته خود را که تولد و وفات آنان در مضربی از ۵۰ است به یونسکو معرفی کنند تا بزرگداشت این شخصیت‌ها برگزار شود. پیش از این بزرگداشت شیخ شهاب‌الدین سهروردی و گرامیداشت هزار و  هفتصد و پنجاهمین سالروز تأسیس دانشگاه جندی‌شاپور از سوی کمیسیون ملی یونسکو برگزار شد و پس از آن ثبت نام عطار نیشابوری در فهرست گرامیداشت کمیسیون ملی یونسکو در دستور کار قرار گرفت و به سرانجام رسید. جایگاه و نقش عطار نیشابوری در ادبیات و عرفان ایرانی و اسلامی بر کسی پوشیده نیست. بسیاری از بزرگان ادبیات و عرفان کشورمان از عطار نیشابوری الهام گرفته‌اند و او را منشأ و خاستگاه بخش زیادی از اندیشه‌های بلند عرفانی می‌دانند. حتی مولانا جلال‌الدین رومی هم خود را مرهون ملاقات و دیدار بسیار اسرار آمیز دوران کودکی‌اش با عطار در راه نیشابور می‌داند. جایگاه عطار برجسته و بلند است و به عنوان شاعر و عارف ایرانی در جهان کاملاً شناخته شده است. نمایشنامه  مجمع مرغان یا گفت‌وگوی مرغان ژان کلود کَریِر و پیتر بروک که هر دو از شخصیت‌های جهانی و ماندگار بوده‌اند از جمله متون اقتباس شده از منطق الطّیر عطّار است. این اثر تقریباً در تمام کشورهای مهم دنیا اجرا شده و اجرای آن ادامه دارد. آثار عطار به زبان‌های مختلف ترجمه شده و انجمن مرغان و هفت وادی عطار جزو عناصر شناخته شده فرهنگ و ادبیات ایران است. به‌مناسبت قرار گرفتن نام عطار نیشابوری در فهرست مشاهیر جهانی در سال 2021، طی دو سال اخیر برنامه‌های مختلفی به منظور گرامیداشت عطار برگزار شد و جهت ثبت یادگاری ماندگار برای ایران و جهان سراغ تصنیف آثار ارکسترال رفتیم چرا که زبان ارکستر زبان جهانی و همه فهم است.  بر همین اساس از استاد فرهاد فخرالدینی که جزو مفاخر جهان موسیقی ایران  هستند دعوت کردیم و ایشان پس از سالیان سال دعوت ما را پذیرفتند. اثر مذکور با نام «هفت اقلیم» برای ارکستر سمفونیک، گروه کر، تکخوان و یک راوی تصنیف شده و شامل چندین پرده (موومان) است. بخش مهم کار یعنی آهنگسازی و نوشتن نت به پایان رسیده است. در انتخاب اشعار و روایت‌ها بسیار دقت شده و از نظر و مشورت اساتید برجسته این حوزه بهره برده‌ایم. «هفت اقلیم» بر اساس داستان اصلی منظومه منطق‌الطیر عطار ساخته شده و به‌زودی توسط ارکستر سمفونی صدا و سیما و به رهبری آرش امینی مراحل ضبط آن آغاز خواهد شد. خلاصه سخن و جان کلام اینکه هم اثر، اثر برجسته ای است، هم درباره شخصیت جهانی و سرمایه بشری و باعث فخر ایرانیان است و هم این که استاد بی‌مانند موسیقی آن را می‌سازد و در نهایت اینکه در انتخاب متن و اشعار نهایت دقت و وسواس را به خرج داده‌ایم. البته که هیچ کاری عاری از کاستی و نقص نیست اما ما تمام همت‌مان را کردیم که «هفت اقلیم» یادگاری ماندگار باشد.