امیدواری تهران و ریاض به احتمال بهبود روابط

گروه سیاسی/ از شواهد به‌نظر می‌رسد که بعد از 6 سال تنش، تحولاتی مثبت در مناسبات ایران و عربستان سعودی در حال وقوع است. مقامات دو طرف در روزهای اخیر این موضوع را تأیید و درباره ادامه روند فعلی ابراز امیدواری کرده‌اند. پیش از این خبرهای جسته و گریخته‌ای از وجود روندی برای تنش‌زدایی بین دو طرف با میانجیگری کشورهایی نظیر عراق شنیده می‌شد و حتی این تلاش‌ها به‌صورت رسمی تأیید شده بود. اما حالا ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی، در جریان سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل، ابراز امیدواری کرد که ادامه مذاکرات با ایران به نتایج ملموسی در راستای اعتمادسازی و همکاری متقابل میان دو کشور منجر شود. این می‌تواند نشانه‌ای جدی بر این موضوع باشد که دو طرف با تمایل کافی در حال طی کردن مسیر تنش‌زدایی هستند. خصوصاً اینکه مقامات کشورمان هم متقابلاً این موضوع را تأیید کرده‌اند. از جمله سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه روز پنجشنبه نیز با بیان اینکه طی چند ماه گذشته تماس‌ها میان تهران و ریاض منظم‌تر بوده است، تأکید کرد که «در خصوص موضوعات دوجانبه گفت‌و‌گوهای خوبی صورت گرفته است.»
لحن پادشاه سعودی نرم شد
ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی، روز چهارشنبه ٣١ شهریور، در پیامی ویدیویی و از پیش ضبط شده برای هفتاد و ششمین نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد، ضمن ابراز امیدواری بابت منتهی شدن مذاکرات ایران و عربستان به یک اعتمادسازی متقابل، تأکید کرد: «ایران کشور همسایه ماست و امیدواریم که مذاکرات مقدماتی ما با این کشور به نتایج ملموسی در راستای اعتمادسازی، همکاری بر پایه احترام به حق حاکمیت ملی و عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر منجر شود.» به‌گزارش ایسنا، ملک سلمان در ادامه مدعی شد: «اولویت اصلی سیاست خارجی عربستان سعودی بر پایه برقراری صلح، تحکیم امنیت، ثبات و حمایت از گفت‌و‌گو و راه حل‌های مسالمت‌آمیز استوار است.» وی با اشاره به اینکه «جامعه جهانی امروز با چالش‌هایی مواجه است که تقویت همکاری بین‌المللی چند جانبه را می‌طلبد»، تصریح کرد که «عربستان سعودی به صلح به‌عنوان یک گزینه راهبردی برای حل بحران در خاورمیانه ایمان دارد و دولت ریاض برای حل مسالمت‌آمیز مشکلات کشورهای منطقه از عراق گرفته تا سوریه و لیبی، تلاش خواهد کرد.» او هر چند در سخنان خود باز هم برنامه هسته‌ای کشورمان را زیر سؤال برد و مدعی شد که عربستان سعودی از تلاش بین‌المللی برای عدم دستیابی ایران به سلاح اتمی حمایت می‌کند اما این بخش از سخنانش باعث نشد تا اهمیت بخش دیگر مواضع او درباره امیدواری به تنش‌زدایی با ایران در حاشیه قرار بگیرد. چه اینکه در سال‌های اخیر و پس از افزایش تنش بین دو کشور این برای نخستین بار بود که پادشاه سعودی اینچنین از تنش‌زدایی با کشورمان استقبال می‌کرد و لحن او به گواه ناظران بین‌المللی نسبت به سال‌های گذشته در قبال ایران به مراتب نرم‌تر بود.
تأیید گفت‌و‌گوهای دوجانبه با عربستان توسط ایران
در همین حال، سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز روز پنجشنبه درباره آخرین وضعیت مذاکرات ایران و عربستان با اشاره به اینکه «طی چند ماه گذشته چند دور گفت‌و‌گو و مذاکره با دولت عربستان در بغداد داشتیم»، گفت: «در خصوص موضوعات دوجانبه گفت‌و‌گوهای خوبی شده است.» وی افزود: «در خصوص امنیت خلیج فارس نیز پیشرفت در گفت‌و‌گوها خیلی جدی بوده است.» خطیب‌زاده تأکید کرد: «گفت‌و‌گوها با عربستان سعودی هیچ‌وقت متوقف نشده است و پس از روی کارآمدن دولت ابراهیم رئیسی نیز در سطح مناسبی پیام‌ها رد و بدل شده است.» سخنگوی وزارت امور خارجه در عین حال اظهار داشت: «اگر دولت پادشاهی عربستان سعودی به این پیام جمهوری اسلامی ایران توجه جدی کند که راه حل مشکلات در منطقه، درون خود منطقه است و باید به یک ساز و کار فراگیر منطقه‌ای برسیم، ما می‌توانیم رابطه پایدار و خوبی میان دو کشور مهم منطقه یعنی ایران و عربستان داشته باشیم.»
پیش به سوی تنش‌زدایی؟
اینها در حالی است که حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه هم در روز سه‌شنبه هفته قبل در جلسه‌ای با حضور همتایان خود از کشورهای عربستان، کویت، قطر، مصر، اردن و ترکیه که در اقامتگاه سفیر عراق در نیویورک برگزار شد، شرکت کرد. امیرعبداللهیان قبل از آن هم در اوایل شهریورماه اولین سفر خارجی خود در مقام وزیر خارجه ایران در جلسه‌ای مشابه در بغداد حاضر شده بود. او روز سه‌شنبه ابراز امیدواری کرد که این نوع نشست‌ها فضای منطقه آسیای غربی را از بحران و تنش دور کند. اهمیت این موضوع آنجاست که دولت عراق بارها تأکید کرده است که در پی یافتن راه حلی برای بحران روابط میان عربستان سعودی و ایران است و مقامات عراقی در یک سال اخیر بحث میانجیگری بین دو کشور همسایه خود را به‌طور رسمی تأیید کرده‌اند.
ایرج مسجدی، سفیر کشورمان در عراق هم دیروز در گفت و گو با خبرگزاری رسمی عراق گفت: دور چهارم مذاکرات ایران و عربستان در بغداد برگزار خواهد شد و امیدواریم که این گفت وگوها با عربستان به شکل سازنده پیش برود. مذاکرات با عربستان درحال پیشرفت است و امیدواریم که به نتایج مطمئنی برسیم و بعد از آن درخصوص آن ها بیانیه خواهیم داد. هر دو طرف ایرانی و سعودی تمایل به مذاکره و رسیدن به نتیجه دارند.