روایت گمشده

فاروق الشرع / وزیر خارجه سابق سوریه
مترجم: حسین جابری انصاری
مکان کنفرانس
در نشست با بیکر، کشمکش سخت و درازدامنی درباره مکان برگزاری کنفرانس انجام شد. دستیاران بیکر «کاخ صلح» را در لاهه پایتخت هلند برای برگزاری کنفرانس برگزیده و همه ترتیبات اجرایی لازم را  به‌صورت پنهانی با حکومت این کشور هماهنگ کرده بودند. بیکر از مخالفت سوریه با برگزاری کنفرانس در لاهه به‌خاطر غیردوستانه بودن بیشینه مواضع هلند درباره سوریه و عرب‌ها و همچنین نداشتن سفارت سوریه در این کشور، غافلگیر شد. من بی‌پرده به بیکر گفتم «وضعیت مردمی» در هلند از اسرائیل جانبداری می‌کند و ما رم یا مادرید را به‌عنوان جایگزین ترجیح می‌دهیم، ضمن اینکه دلیلی برای نپذیرفتن این دو کشور غربی از سوی شما وجود ندارد.
بیکر که دستیارانش همه گام‌های اجرایی را بر اساس ایده برگزاری کنفرانس در لاهه برداشته بودند، خود را در تنگنا می‌دید. از این‌رو در روز بعد، مارگارت تتوایلر را که خانمی دلربا و پرجنب‌وجوش بود  همراه خود به مذاکرات آورد، تا مزایای برگزاری کنفرانس را در لاهه برای رئیس‌جمهوری شرح دهد. مارگارت تتوایلر در جلسه، از جای خود در پشت میز مذاکرات بلند شد و دست رئیس‌جمهوری را گرفت و در حالی که می‌فشرد، با زبان گرم و خواهش گفت: آقای رئیس جمهور، از شما خواهش می‌کنم کوشش مرا هدر ندهید، 10 روز تمام گرفتار انجام پنهانی هماهنگی‌های لازم برای برگزاری کنفرانس در کاخ صلح لاهه بوده ام. تتوایلر سپس برتری‌های مکان مورد نظر و اقدامات مناسب هماهنگ شده برای همه هیأت‌ها و بویژه هیأت سوری را تشریح کرد و نقشه‌ای در آورد و مکان استقرار هیأت سوریه را نشان و توضیح داد که چقدر از مکان هیأت اسرائیل دور است. رئیس‌جمهوری در حالی که هنوز تتوایلر دست او را در دست داشت پاسخ داد: ما نمی‌توانیم به مکانی برویم که با ما دشمنی دارد، ضمن اینکه در آنجا سفارت نداریم. بیکر مداخله کرد و گفت هواپیمایی اختصاصی در اختیار هیأت شما می‌گذاریم تا هر وقت بخواهد میان لاهه و پاریس رفت و آمد کند، اما رئیس‌جمهوری اسد و من بر سر موضع خود باقی ماندیم. بیکر در نهایت گریزی از این نیافت که مکان کنفرانس را از لاهه به مادرید جابه‌جا کند که عرب‌ها در ساخت آن نقش بزرگی داشتند. اسپانیا به‌لحاظ تاریخی به عرب‌ها نزدیک‌تر بود، کما اینکه در آن دوره تاریخی با رواداری بیشتری در مقایسه با همه کشورهای اروپایی، با یهود برخورد کرده بود.
بیکر در کنفرانس مطبوعاتی مشترک اعلام کرد گفت‌و‌گوهایش مثبت بوده، اما یک نکته توافق نشده باقی مانده که آن هم موضوع زمان گفت‌و‌گوهای چندجانبه است که حتی بدون مشارکت سوریه انجام می‌شود. من پاسخ دادم سوریه در گفت‌و‌گوهای چند جانبه، جز در صورت پیشرفت ملموس در مذاکرات شرکت نخواهد کرد. نگاه دو طرف در این موضوع ناسازگار مانده بود و بیکر موضع خود را اعلام می‌کرد که گفت‌و‌گو‌های چند جانبه بدون سوریه انجام خواهد شد.