قاضی القضات پای سخنان فعالان سیاسی و اجتماعی
اژهای: باید راه را برای بازگشت طرد شدگان هموار کنیم
گروه سیاسی/ روز دوم آبان ماه غلامحسین محسنی اژهای رئیس قوه قضائیه میزبان تعدادی از فعالان سیاسی، اجتماعی و پژوهشگران اجتماعی بود. برنامهای که او از ابتدای ریاست خود بر دستگاه قضا ترتیب داده بود تا از نظرات افراد مختلف با گرایشهای سیاسی متفاوت باخبر شود، بالاخره تعدادی از نخبگانی را که در ۳ ماه گذشته از طریق کانال ارتباطی طراحی شده رئیس قوه قضائیه نظرات، ایدهها و پیشنهاداتشان را در مورد عدلیه به اطلاع او رسانده بودند، دور یک میز جمع کرد.
رئیس قوه قضائیه در ابتدای این نشست که فعالان سیاسی و اجتماعی همچون علی مطهری و عباس عبدی حضور داشتند، گفت: از وقتی که مسئولیت دستگاه قضا بر عهده او قرار گرفته، از مسئولان دفتر خود و مرکز رسانه قوه قضائیه خواسته سازوکاری برای ارتباط با اقشار مختلف جامعه و گروههای نخبگانی طراحی کنند تا بتوان از نظرات مختلف برای حل مشکلات قضایی استفاده کرد. او گفت که عقل حکم میکند انسان از بین بد و خوب، خوب را و از بین خوب و خوبتر، خوبتر را و از بین بد و بدتر، بد را انتخاب کند، اما لازمه این انتخاب آن است که همه سخنان را بشنود تا بتواند سخن بهتر را تشخیص دهد.
او البته این نکته را هم گفت که ملاک افراد برای انتخاب یک سخن درست با همدیگر تفاوت دارد و به همین علت برای انتخاب سخن بهتر و درست، باید گوش شنوا، تحمل و سعه صدر و قدرت فهم و تشخیص موضوع را داشت. رئیس قوه قضائیه با بیان اینکه هیچ کس انسان کامل نیست، به طرح این پرسش پرداخت که اگر کسی مرتکب جرم یا خلافی شد، چگونه باید با او برخورد کرد که از زندگی ساقط و از حقوقش محروم نشود و راه بازگشتش به جامعه بهگونهای بسته نشود که نتوان از نقاط قوت او بهره برد؟ اژهای افزود: توبه از نعمات الهی به انسان است که در آموزههای دینی به آن تأکید فراوان شده و ما باید آن را در همه شئون زندگی بویژه امور حقوقی و دستگاه قضایی ساری و جاری کنیم تا کسی که دارای نقاط ضعف و قوت مختلفی است، بهدلیل یک خطا منزوی نشود.
انتقاد از پیاده کردن برخی افراد از قطار انقلاب
او با انتقاد از برخی رفتارها در طرد کردن بعضی افراد از قطار انقلاب ادامه داد: در چهار دهه اخیر اگر کسی مرتکب خلاف یا جرمی شد، بعضاً شرایطی بهوجود آمد که کلاً طرد شد، در حالی که خیلی از افراد با توبه یا حتی بدون توبه حاضرند به جامعه خدمت کنند و در چارچوب ضوابط قانونی حرکت نمایند که ما باید راه را برای این بازگشت هموار کنیم. رئیس قوه قضائیه در بخش دیگری از سخنانش با طرح سؤالاتی درباره ویژگیهای دستگاه عدلیه و دادرسی مطلوب و وظایف دستگاه قضا در احقاق حق و فصل خصومتها، گفت: ابزار اصلی قاضی برای احقاق حق و اجرای عدالت، قانون و قواعد شناخته شده است که عدول از آنها امری ناپسند است. اگر قانون خلأ یا اشکال دارد باید برای رفع آن تلاش شود، اما عدم اجرای قانون بهدلیل یک نقیصه یا مصلحت اندیشی در اجرای قانون غیرقابل قبول است و حتماً تبعات سوء و مضراتی برای جامعه خواهد داشت.
اختلافات جریانهای سیاسی با گفتوگو به حداقل میرسد
رئیس قوه قضائیه در ادامه با اشاره به اشتراک نظر نخبگان با برخی رویکردهای جدید قضایی خواستار توجه به این اشتراکات برای تقویت ساختار عدلیه و بهبود عملکرد آن شد و تصریح کرد «بسیاری از اختلافات در سطح کشور و جریانهای سیاسی مبنای فلسفی و کلامی ندارد و ناشی از تفاوت برداشتهاست که با گفتوگو و هم اندیشی میتوان آنها را به حداقل ممکن رساند». اژهای این نکته را نیز متذکر شد که باید درباره اختلافات ریشهای نیز هم اندیشی و بحث و تبادل نظر شود تا به یک نگاه مشترک در نحوه برخورد با آنها دست یافت تا هر اندازه که میتوان از تبعات آن در جامعه کاسته شود. رئیس دستگاه قضا با تأکید بر استقلال قوه قضائیه گفت: من معتقد بوده و هستم که دستگاه قضایی باید کاملاً مستقل باشد؛ چرا که گاهی برخی جریانات سیاسی تلاش میکنند ناخودآگاه از طریق فرایندهای قضایی و نهادهایی همچون سازمان بازرسی یا دادستانی یا حراستها رقیب خود را حذف کنند و در این موارد عدلیه باید مستقل عمل کند.
تأکید بر لزوم اصلاح رفتار ضابطان
رئیس قوه قضائیه در بخش دیگری از سخنانش در این جلسه به دستوراتی که در نخستین روزهای تصدی دستگاه قضا برای اصلاح برخی رویکردها و فرایندها صادر کرده اشاره کرد و سرکشی از زندانها و تحت نظرگاهها، پایش زندانیان و تعیین وضعیت زندانیان موقت و زندانیانی که در انفرادی هستند را از مهمترین این دستورات و دغدغهها عنوان کرد. اژهای گفت: طی سه ماه گذشته تا کنون هیچ زندانی در کشور وجود ندارد که حداقل یک بار و برخی از آنها حتی تا چند بار هم توسط مسئولان عالی قضایی بهصورت فردی یا جمعی مورد بازدید قرار نگرفته باشند و در این دیدارها ساعتها با زندانیان گفتوگو و به مسائل آنها رسیدگی شده است. وی از لزوم اصلاح رفتار ضابطان در ضبط وسایل متهمان در جریان بازرسی از محل کار و زندگی آنها نیز سخن گفت و تأکید کرد: اگر کسی مرتکب جرمی شده نباید به خانواده او ظلم شود و ضابطان باید در بازرسی اماکن و بررسی وسایل متهمان، حریم خصوصی افراد و ضوابط قانونی را رعایت کنند. رئیس قوه قضائیه گریزی هم به مشکلات ناشی از ممنوع الخروجیها زد و گفت: دستگاههای مختلفی همچون سازمان مالیاتی و بانکها افراد را ممنوع الخروج میکنند که در گام اول باید این مسأله ضابطهمند شود و تلاش میکنیم این موضوع را با همکاری دولت ساماندهی کنیم.
پیشنهاد مطهری برای اصلاح قانون نحوه انتخاب وکیل
در این نشست، «علی مطهری» استاد دانشگاه و نماینده ادوار مجلس با تقدیر از رویکرد حجتالاسلام محسنی اژهای در توجه به حقوق مردم در دوره تحول و تعالی دستگاه قضا، خواستار اصلاح برخی روندها و فرایندهای قضایی از جمله تغییر نحوه انتخاب وکیل برای متهمان سیاسی و امنیتی و متهمان دادگاه ویژه روحانیت و برگزاری دادگاه متهمان سیاسی با حضور هیأت منصفه بر اساس قانون جرم سیاسی شد. استقلال قوه قضائیه، اجرای حکم «تشهیر» درباره مرتکبان جرایم خشن، به رسمیت شناختن منتقدین و تفاوت قائل شدن در روند رسیدگی به پروندههای قضایی منتقدان با توهین کنندگان به مقامات نظام، پرهیز از برخوردهای سلیقهای با فعالان سیاسی و مدنی، اطلاعرسانی درباره برخورد با بعضی قضات و کارکنان متخلف، یکپارچگی مدیریت زندانها از سوی قوه قضائیه و سرکشی از خانوادههای زندانیان در کنار بازدید مقامات قضایی از زندانها از دیگر مسائل مطرح شده از سوی مطهری بود.
درخواست عبدی برای ممانعت از تصمیمات مولد جرم
«عباس عبدی» پژوهشگر اجتماعی و فعال سیاسی و رسانهای نیز، کارآمدی و سلامت دستگاه قضا را شاخصه جامعه سالم دانست و خواستار تسهیل بازگشت ایرانیان مقیم خارج کشور، تقویت نظام پاسخگویی دستگاه قضا برای اقناع افکارعمومی و رفع ابهامات و شبهات در سطح جامعه و ساماندهی فعالیتها و روابط ضابطان قضایی شد. وی از رئیس قوه قضائیه خواست که بهعنوان عضوی از سران قوا در نشستهای مربوط به سیاستهای کلان نظام مانع از تصمیمات و اقداماتی شود که میتوانند منجر به تولید جرم در جامعه شوند.
«محمدهادی محمودی» مدیر پژوهشگاه سیاست ایرانی هم در این جلسه بازسازی چهره عمومی قوه قضائیه برای ارتقاء و بهبود عملکرد نظام قضایی را ضروری دانست و مهمترین راه برای دستیابی به این هدف را داشتن گفتمان و گفتار سیاسی و علمی خاص دستگاه قضا در سپهر سیاسی کشور عنوان کرد.
«احسان صالحی» پژوهشگر حوزه رسانه و فرهنگ نیز خواستار بازگشت قوه قضائیه به جایگاه عدلیه شد و برخورد با تخلفات درون قوه قضائیه، فصل الخطاب شدن دستگاه قضا در دعاوی حقوقی مطرح در فضای سیاسی و حاکمیت روح عدل و قانون در تمام اجزای نظام قضایی و محصور نماندن آن در شخصیت رئیس قوه قضائیه را مهمترین الزامات دستیابی به این جایگاه دانست.
«محمدهادی میرزایی پور» پژوهشگر حوزه حکمرانی از دیگر شرکت کنندگان در این نشست بود که از لزوم ایجاد نظام مسائل خاص برای قوه قضائیه به منظور اصلاح گام به گام آنها با هم اندیشی و کمک اقشار اجتماعی و نخبگان سخن گفت.
«محمد ساقیان» استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه فقه اسلامی هم در این جلسه بر لزوم تغییر رویکرد دستگاه قضا از قوه قضائیه به عدلیه تأکید کرد و اصلاح برخی روندها و فرایندها از جمله جلوگیری از صدور احکام حبس تعزیری بلاوجه، حذف دادرسی پول محور، افزایش دانش حقوقی و فقهی قضات به منظور جلوگیری از صدور احکام غیرمتقن و خلاف بین شرع، برخورد با کارشناسیهای غلط و تنظیم روابط ضابطان با دستگاه قضایی را در این راستا مهم دانست.
برش
گزارش عملکرد یک قاضی که دل اژهای را به درد آورد
رئیس قوه قضائیه همچنین دیروز در نشست مسئولان عالی قضایی، با اشاره به فزونی وسوسههای شیطانی و هواهای نفسانی و فشارهای دشمنان بیرونی در شرایط دشوار فعلی گفت: روز گذشته گزارش یک نهاد نظارتی درباره عملکرد یک قاضی به دستم رسیده که حقیقتاً دلم به درد آمد که این شخص نه بهخاطر فقر یا کمبود در زندگی بلکه بهدلیل تمایلات نفسانی دچار لغزشهایی شده است. اژهای اجرای عدالت را از وظایف مهم حکومت دانست و گفت: امروز مردم از نظام اسلامی انتظار اجرای عدالت در همه زمینهها را دارند؛ نه فقط عدالت در صدور حکم. اژهای با تأکید بر ضرورت رعایت اخلاق افزود: خیلی اوقات انسان براحتی زبان باز میکند و حرفهای نادرست میزند و مطالبی که نسبت به آنها علم و یقین ندارد بیان میکند و توجیه هم میکند که دیگران چنین گفتهاند یا چنین شایعه شده است. وی تصریح کرد: در شرایط دشوار امروز باید از سرنوشت کسانی که در چهار دهه گذشته بهدلیل غفلت دچار خطا و انحراف شدهاند عبرت گرفت و از خدا، قرآن و نماز و پیامبر اعظم و خاندان او که وسیله تقرب الهی هستند استمداد بجوییم تا خدا لحظهای ما را در برابر لغزشها رها نکند.
رئیس قوه قضائیه در ابتدای این نشست که فعالان سیاسی و اجتماعی همچون علی مطهری و عباس عبدی حضور داشتند، گفت: از وقتی که مسئولیت دستگاه قضا بر عهده او قرار گرفته، از مسئولان دفتر خود و مرکز رسانه قوه قضائیه خواسته سازوکاری برای ارتباط با اقشار مختلف جامعه و گروههای نخبگانی طراحی کنند تا بتوان از نظرات مختلف برای حل مشکلات قضایی استفاده کرد. او گفت که عقل حکم میکند انسان از بین بد و خوب، خوب را و از بین خوب و خوبتر، خوبتر را و از بین بد و بدتر، بد را انتخاب کند، اما لازمه این انتخاب آن است که همه سخنان را بشنود تا بتواند سخن بهتر را تشخیص دهد.
او البته این نکته را هم گفت که ملاک افراد برای انتخاب یک سخن درست با همدیگر تفاوت دارد و به همین علت برای انتخاب سخن بهتر و درست، باید گوش شنوا، تحمل و سعه صدر و قدرت فهم و تشخیص موضوع را داشت. رئیس قوه قضائیه با بیان اینکه هیچ کس انسان کامل نیست، به طرح این پرسش پرداخت که اگر کسی مرتکب جرم یا خلافی شد، چگونه باید با او برخورد کرد که از زندگی ساقط و از حقوقش محروم نشود و راه بازگشتش به جامعه بهگونهای بسته نشود که نتوان از نقاط قوت او بهره برد؟ اژهای افزود: توبه از نعمات الهی به انسان است که در آموزههای دینی به آن تأکید فراوان شده و ما باید آن را در همه شئون زندگی بویژه امور حقوقی و دستگاه قضایی ساری و جاری کنیم تا کسی که دارای نقاط ضعف و قوت مختلفی است، بهدلیل یک خطا منزوی نشود.
انتقاد از پیاده کردن برخی افراد از قطار انقلاب
او با انتقاد از برخی رفتارها در طرد کردن بعضی افراد از قطار انقلاب ادامه داد: در چهار دهه اخیر اگر کسی مرتکب خلاف یا جرمی شد، بعضاً شرایطی بهوجود آمد که کلاً طرد شد، در حالی که خیلی از افراد با توبه یا حتی بدون توبه حاضرند به جامعه خدمت کنند و در چارچوب ضوابط قانونی حرکت نمایند که ما باید راه را برای این بازگشت هموار کنیم. رئیس قوه قضائیه در بخش دیگری از سخنانش با طرح سؤالاتی درباره ویژگیهای دستگاه عدلیه و دادرسی مطلوب و وظایف دستگاه قضا در احقاق حق و فصل خصومتها، گفت: ابزار اصلی قاضی برای احقاق حق و اجرای عدالت، قانون و قواعد شناخته شده است که عدول از آنها امری ناپسند است. اگر قانون خلأ یا اشکال دارد باید برای رفع آن تلاش شود، اما عدم اجرای قانون بهدلیل یک نقیصه یا مصلحت اندیشی در اجرای قانون غیرقابل قبول است و حتماً تبعات سوء و مضراتی برای جامعه خواهد داشت.
اختلافات جریانهای سیاسی با گفتوگو به حداقل میرسد
رئیس قوه قضائیه در ادامه با اشاره به اشتراک نظر نخبگان با برخی رویکردهای جدید قضایی خواستار توجه به این اشتراکات برای تقویت ساختار عدلیه و بهبود عملکرد آن شد و تصریح کرد «بسیاری از اختلافات در سطح کشور و جریانهای سیاسی مبنای فلسفی و کلامی ندارد و ناشی از تفاوت برداشتهاست که با گفتوگو و هم اندیشی میتوان آنها را به حداقل ممکن رساند». اژهای این نکته را نیز متذکر شد که باید درباره اختلافات ریشهای نیز هم اندیشی و بحث و تبادل نظر شود تا به یک نگاه مشترک در نحوه برخورد با آنها دست یافت تا هر اندازه که میتوان از تبعات آن در جامعه کاسته شود. رئیس دستگاه قضا با تأکید بر استقلال قوه قضائیه گفت: من معتقد بوده و هستم که دستگاه قضایی باید کاملاً مستقل باشد؛ چرا که گاهی برخی جریانات سیاسی تلاش میکنند ناخودآگاه از طریق فرایندهای قضایی و نهادهایی همچون سازمان بازرسی یا دادستانی یا حراستها رقیب خود را حذف کنند و در این موارد عدلیه باید مستقل عمل کند.
تأکید بر لزوم اصلاح رفتار ضابطان
رئیس قوه قضائیه در بخش دیگری از سخنانش در این جلسه به دستوراتی که در نخستین روزهای تصدی دستگاه قضا برای اصلاح برخی رویکردها و فرایندها صادر کرده اشاره کرد و سرکشی از زندانها و تحت نظرگاهها، پایش زندانیان و تعیین وضعیت زندانیان موقت و زندانیانی که در انفرادی هستند را از مهمترین این دستورات و دغدغهها عنوان کرد. اژهای گفت: طی سه ماه گذشته تا کنون هیچ زندانی در کشور وجود ندارد که حداقل یک بار و برخی از آنها حتی تا چند بار هم توسط مسئولان عالی قضایی بهصورت فردی یا جمعی مورد بازدید قرار نگرفته باشند و در این دیدارها ساعتها با زندانیان گفتوگو و به مسائل آنها رسیدگی شده است. وی از لزوم اصلاح رفتار ضابطان در ضبط وسایل متهمان در جریان بازرسی از محل کار و زندگی آنها نیز سخن گفت و تأکید کرد: اگر کسی مرتکب جرمی شده نباید به خانواده او ظلم شود و ضابطان باید در بازرسی اماکن و بررسی وسایل متهمان، حریم خصوصی افراد و ضوابط قانونی را رعایت کنند. رئیس قوه قضائیه گریزی هم به مشکلات ناشی از ممنوع الخروجیها زد و گفت: دستگاههای مختلفی همچون سازمان مالیاتی و بانکها افراد را ممنوع الخروج میکنند که در گام اول باید این مسأله ضابطهمند شود و تلاش میکنیم این موضوع را با همکاری دولت ساماندهی کنیم.
پیشنهاد مطهری برای اصلاح قانون نحوه انتخاب وکیل
در این نشست، «علی مطهری» استاد دانشگاه و نماینده ادوار مجلس با تقدیر از رویکرد حجتالاسلام محسنی اژهای در توجه به حقوق مردم در دوره تحول و تعالی دستگاه قضا، خواستار اصلاح برخی روندها و فرایندهای قضایی از جمله تغییر نحوه انتخاب وکیل برای متهمان سیاسی و امنیتی و متهمان دادگاه ویژه روحانیت و برگزاری دادگاه متهمان سیاسی با حضور هیأت منصفه بر اساس قانون جرم سیاسی شد. استقلال قوه قضائیه، اجرای حکم «تشهیر» درباره مرتکبان جرایم خشن، به رسمیت شناختن منتقدین و تفاوت قائل شدن در روند رسیدگی به پروندههای قضایی منتقدان با توهین کنندگان به مقامات نظام، پرهیز از برخوردهای سلیقهای با فعالان سیاسی و مدنی، اطلاعرسانی درباره برخورد با بعضی قضات و کارکنان متخلف، یکپارچگی مدیریت زندانها از سوی قوه قضائیه و سرکشی از خانوادههای زندانیان در کنار بازدید مقامات قضایی از زندانها از دیگر مسائل مطرح شده از سوی مطهری بود.
درخواست عبدی برای ممانعت از تصمیمات مولد جرم
«عباس عبدی» پژوهشگر اجتماعی و فعال سیاسی و رسانهای نیز، کارآمدی و سلامت دستگاه قضا را شاخصه جامعه سالم دانست و خواستار تسهیل بازگشت ایرانیان مقیم خارج کشور، تقویت نظام پاسخگویی دستگاه قضا برای اقناع افکارعمومی و رفع ابهامات و شبهات در سطح جامعه و ساماندهی فعالیتها و روابط ضابطان قضایی شد. وی از رئیس قوه قضائیه خواست که بهعنوان عضوی از سران قوا در نشستهای مربوط به سیاستهای کلان نظام مانع از تصمیمات و اقداماتی شود که میتوانند منجر به تولید جرم در جامعه شوند.
«محمدهادی محمودی» مدیر پژوهشگاه سیاست ایرانی هم در این جلسه بازسازی چهره عمومی قوه قضائیه برای ارتقاء و بهبود عملکرد نظام قضایی را ضروری دانست و مهمترین راه برای دستیابی به این هدف را داشتن گفتمان و گفتار سیاسی و علمی خاص دستگاه قضا در سپهر سیاسی کشور عنوان کرد.
«احسان صالحی» پژوهشگر حوزه رسانه و فرهنگ نیز خواستار بازگشت قوه قضائیه به جایگاه عدلیه شد و برخورد با تخلفات درون قوه قضائیه، فصل الخطاب شدن دستگاه قضا در دعاوی حقوقی مطرح در فضای سیاسی و حاکمیت روح عدل و قانون در تمام اجزای نظام قضایی و محصور نماندن آن در شخصیت رئیس قوه قضائیه را مهمترین الزامات دستیابی به این جایگاه دانست.
«محمدهادی میرزایی پور» پژوهشگر حوزه حکمرانی از دیگر شرکت کنندگان در این نشست بود که از لزوم ایجاد نظام مسائل خاص برای قوه قضائیه به منظور اصلاح گام به گام آنها با هم اندیشی و کمک اقشار اجتماعی و نخبگان سخن گفت.
«محمد ساقیان» استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه فقه اسلامی هم در این جلسه بر لزوم تغییر رویکرد دستگاه قضا از قوه قضائیه به عدلیه تأکید کرد و اصلاح برخی روندها و فرایندها از جمله جلوگیری از صدور احکام حبس تعزیری بلاوجه، حذف دادرسی پول محور، افزایش دانش حقوقی و فقهی قضات به منظور جلوگیری از صدور احکام غیرمتقن و خلاف بین شرع، برخورد با کارشناسیهای غلط و تنظیم روابط ضابطان با دستگاه قضایی را در این راستا مهم دانست.
برش
گزارش عملکرد یک قاضی که دل اژهای را به درد آورد
رئیس قوه قضائیه همچنین دیروز در نشست مسئولان عالی قضایی، با اشاره به فزونی وسوسههای شیطانی و هواهای نفسانی و فشارهای دشمنان بیرونی در شرایط دشوار فعلی گفت: روز گذشته گزارش یک نهاد نظارتی درباره عملکرد یک قاضی به دستم رسیده که حقیقتاً دلم به درد آمد که این شخص نه بهخاطر فقر یا کمبود در زندگی بلکه بهدلیل تمایلات نفسانی دچار لغزشهایی شده است. اژهای اجرای عدالت را از وظایف مهم حکومت دانست و گفت: امروز مردم از نظام اسلامی انتظار اجرای عدالت در همه زمینهها را دارند؛ نه فقط عدالت در صدور حکم. اژهای با تأکید بر ضرورت رعایت اخلاق افزود: خیلی اوقات انسان براحتی زبان باز میکند و حرفهای نادرست میزند و مطالبی که نسبت به آنها علم و یقین ندارد بیان میکند و توجیه هم میکند که دیگران چنین گفتهاند یا چنین شایعه شده است. وی تصریح کرد: در شرایط دشوار امروز باید از سرنوشت کسانی که در چهار دهه گذشته بهدلیل غفلت دچار خطا و انحراف شدهاند عبرت گرفت و از خدا، قرآن و نماز و پیامبر اعظم و خاندان او که وسیله تقرب الهی هستند استمداد بجوییم تا خدا لحظهای ما را در برابر لغزشها رها نکند.
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه