وجاهت جشنواره حفظ شود

فرهنگی/ سی‌وهشتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران درست در دوره‌ای که این رویداد حول محور یک اتفاق ارزشمند می‌توانست به فرصتی برای رقابت و تعامل سازنده برای فیلمسازان جوان تبدیل شود، با حاشیه و گلایه شروع شد و با اعتراض به پایان رسید. این رویداد که برای اولین بار در تاریخ سینمای ایران واجد شرایط تأیید آکادمی اسکار شناخته شده بود و علاوه بر حساسیت فیلمسازان آنقدر پتانسیل داشت که توجه رسانه‌ها را بیش از گذشته معطوف خود کند درگیر حواشی شد و این امتیاز و فرصت زیر سایه اعتراض‌ها قرار گرفت. گلایه‌هایی که از تغییر هیأت انتخاب به هیأت مشاوران انتخاب و اعلام لیست فیلم‌های داستانی راه یافته به بخش مسابقه ملی و حذف آثار آغاز شد، با انتقاد به مسیر طولانی و دشوار برای رسیدن به محل برگزاری جشنواره (پردیس ایران‌مال) ادامه پیدا کرد و در نهایت در ایستگاه پایانی به اعتراض رئیس سازمان سینمایی ختم شد.
وجاهت ‌و استقلال جشنواره حفظ شود
در آیین اختتامیه جشنواره که شامگاه یکشبنه دوم آبان‌ماه برگزار شد رئیس سازمان سینمایی به سوءاستفاده تبلیغاتی مجموعه ایران‌مال به عنوان محل برگزاری جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران و فضای حاکم بر اختتامیه انتقاد کرد. محمد خزاعی که برای اهدای جوایز روی سن آمده بود، پس از چند بار حضور پیاپی مدیران این مجموعه در جایگاه و تبلیغ خارج از عرف پشت تریبون رفت و به صادق موسوی مدیرعامل انجمن سینمای جوان و دبیر این جشنواره گفت که یک مجوز جداگانه برای برگزاری جشنواره فیلم کوتاه تهران بگیرد چون این گونه به نظر می‌رسید این مراسم برای جشنواره فیلم کوتاه ایران‌مال بود! خزاعی با انتقاد از اشرافیگری صورت گرفته، بر صمیمیت و ساده‌زیستی و رفاقت در سینمای کوتاه تأکید کرد «از مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران و دبیر جشنواره می‌خواهم حرمت، وجاهت ‌و استقلال جشنواره و صمیمیت اجتناب‌ناپذیر آن را که با حضور جوانان فیلمساز و آینده‌سازان سینما شکل می‌گیرد حفظ کنند.»
روح صمیمی، سادگی و جایگاه فیلمسازان جوان در جشنواره
جشنواره فیلم کوتاه تهران همچون دیگر رویدادهای سینمایی معتبر کشورمان اگر چه جشنواره‌ای دولتی است اما طبق روال مرسوم که بودجه و سهم اختصاص یافته از سوی دولت متناسب با هزینه‌های جشنواره نیست، بخشی از هزینه‌ها توسط اسپانسرها و حامیان مالی جشنواره تأمین می‌شود. آنچه اختتامیه سی‌وهشتمین دوره جشنواره فیلم کوتاه تهران را تحت‌الشعاع قرار داد تبلیغات بی‌رویه و خارج از عرف حامی مالی جشنواره و مغایرت آن با سیاست‌ها و اهداف برگزاری جشنواره بود.
یزدان عشیری مشاور رئیس سازمان سینمایی و مدیرکل روابط عمومی این سازمان در گفت‌وگو با «ایران» درباره اتفاقات اختتامیه جشنواره فیلم کوتاه تهران و نگرانی‌های محمد خزاعی در این مراسم می‌گوید: «موضوعی که رئیس سازمان سینمایی بر آن نقد داشت و اتفاقاً مدیر خودش را خطاب قرار داد کم‌توجهی به وجاهت جشنواره فیلم کوتاه تهران به عنوان یکی از مهمترین و راهبردی‌ترین رویدادهای سینمایی است. این رویداد محل کشف و معرفی استعدادهای جدید فیلمسازی نه فقط در تهران بلکه کل ایران است. جشنواره فیلم کوتاه تهران، کل کشور را دربر می‌گیرد و بالطبع طراحی و معماری هنری، وحدت و کیفیت آیتم‌ها و نشانگان تصویری جشنواره هم باید منطبق بر همین جامعیت و فراگیری ملی باشد. در مراسم اختتامیه اما این روح صمیمی، سادگی و جایگاه فیلمسازان جوان و حتی برند انجمن سینمای جوان مشهود نبود. از سر بی‌تدبیری برگزارکنندگان یا زیاده‌خواهی ایران‌مال، آیین اختتامیه بیشتر به مراسم تبلیغاتی برای این مرکز بدل شد و کمترین عایدی را برای فیلمسازان انجمن داشت.»
عشیری با تأیید ضرورت تعامل مراکز اقتصادی و فرهنگی و استفاده از ظرفیت‌ها در عین حال تأکید می‌کند که وجاهت و شاکله رویدادهای فرهنگی نباید تحت تأثیر سوء‌استفاده‌های جریان اقتصادی قرار بگیرد: «تمام نگرانی رئیس سازمان سینمایی این بود که وجاهت، هویت و ماهیت محتوایی و ساختار درونی و بیرونی جشنواره فیلم کوتاه تهران به عنوان یکی از دستاوردهای سی‌و‌هشت ساله این رویداد در بستر آموزش و پرورش و معرفی استعدادهای نوظهور فیلمسازی خدشه‌دار نشود.»
مشاور رئیس سازمان سینمایی در عین حال بر لزوم استفاده از ظرفیت‌‎های مراکز تجاری و فرهنگی و عدم تخریب آنها تأکید می‌کند و ادامه می‌دهد: «نمی‌توان از مشارکت بخش خصوصی و مراکز اقتصادی و صنعتی و تجاری اجتناب کرد. باید با تکیه بر همین مشارکت‌ها فضای فرهنگی را رونق داد. چه بخواهیم و چه نخواهیم محصولات فرهنگی با سایر پهنه‌های اجتماعی و اقتصادی جامعه و کشور ما مرتبط است و این ارتباط و پیوستگی باعث رونق هر دو سویه می‌شود. سینما می‌تواند در پویایی و ایجاد نشاط و انگیزه و حتی معرفی دستاوردهای صنعتی و اقتصادی کمک‌کننده باشد و متقابلاً بدنه اقتصادی هم به رونق حوزه فرهنگ کمک می‌کند اما مشروط به اینکه وجاهت و شاکله اصلی رویدادهای فرهنگی آسیب نبیند و فضای فرهنگی بستری جهت سوءاستفاده و انحصار برای جریانات اقتصادی نشود. تعامل و تفاهم و رسیدن به فهم مشترک می‌تواند خدمات متقابل برای کمک به همدیگر ایجاد کند.»
اصل جشنواره تحت‌الشعاع فرصت تبلیغاتی قرار نگیرد
سعید الهی کارشناس فرهنگ و سینما به «ایران» می‌گوید: «حمایت و یا مشارکت بخش خصوصی از رویدادهای فرهنگی و سینمایی که متعلق به دستگاه‌های دولتی هستند قواعد خاص خود را دارد و این امر حداقل در مورد جشنواره فیلم فحر و شرکت رایتل هم مسبوق به سابقه است.»
او در توضیحات تکمیلی می‌افزاید: «مهمترین قاعده آن تعیین سهم مشخص و اطلاع‌رسانی دقیق به مسئولان ارشد آن حوزه به گونه‌ای است که اصل نقش دولت در برگزاری آن جشنواره تحت‌الشعاع حمایت صورت گرفته و فرصت‌های تبلیغی مرسوم قرار نگیرد.»
این تهیه‌کننده در ادامه درباره حد و حدود فضای تبلیغاتی حامیان مالی رویدادهای فرهنگی می‌گوید: «انتظار می‌رفت دبیر جشنواره فیلم کوتاه به برگزاری این‌جشنواره در مجموعه ایران‌مال به عنوان یک فرصت تبلیغی برای آن بنگاه اقتصادی اکتفا می‌کرد و فرصت اختتامیه را بیشتر به معرفی خدمات دولت به سینماگران جوان و طرح دیدگاه‌های آنان اختصاص می‌داد.»
الهی درباره تأکید خزاعی به حق فیلمسازان جوان به عنوان صاحبان جشنواره یادآور می‌شود: «جشنواره فیلم کوتاه مورد توجه همه فیلمسازان جوان کم درآمد علاقه‌مند به سینما از سراسر کشور است و با وجود وضعیت معیشتی مردم بسترسازی برای معرفی بیش از حد مجاز و عرف یک مجموعه مالی اقتصادی که اساساً با قشر ضعیف جامعه نسبتی ندارد با منطق دولت عدالتخواه و انقلابی جناب رئیسی سازگاری ندارد.»
دستورالعملی برای همه جشنواره‌ها
محمد خزاعی بعد از جشنواره فیلم کودک و نوجوان در دومین حضورش در یک رویداد سینمایی، به نوعی از ماهیت سینما و حق سینماگران جوان به عنوان صاحبان اصلی جشنواره فیلم کوتاه دفاع کرد. او در واکنش اعتراضی به صورت ضمنی اعلام کرد که فضای جشنواره باید در حمایت از سینماگران جوان باشد و نه محلی برای نمایش جلوه‌های پرزرق و برق و تجاری.
به نظر می‌رسد انتقاد رئیس سازمان سینمایی در این بزنگاه در برگزاری جشنواره‌های مهم تأثیرگذار باشد بخصوص در جشنواره‌هایی که گاهی نفس برگزاری آنها به حرف و حدیث‌ها درباره انتفاع مالی گره خورده است.