فرضیه توطئه «تل‌آویو» در تحولات سودان

زهره صفاری/ کمتر از 24 ساعت از آغاز کودتای سودان و بازداشت مقامات دولتی این کشور، در حالی که بسیاری از شهرها به صحنه درگیری‌های خونین معترضان و نیروهای ارتش تبدیل و سران نظامی سیبل انتقادات بین‌المللی شده‌اند، سکوت معنادار اسرائیل توجهات بسیاری را متوجه نقش صهیونیست‌ها در آشوب‌های اخیر خارطوم کرده است.
به گزارش «رویترز»، بنا بر اعلام وزارت بهداشت سودان، درگیری‌ها که ساعاتی پس از بیانیه «عبدالفتاح البرهان»، رئیس شورای انتقالی درباره انحلال این شورا، بازداشت مقامات دولتی و اعلام وضعیت اضطراری، آغاز شده است تاکنون 7 کشته و بیش از 140 مجروح بر جای گذاشته و خطوط تلفن و اینترنت نیز در بسیاری از مناطق قطع شده است. شرایط در سودان تا حدی به بحران نزدیک شده است که گفته می‌شود احتمال برگزاری نشست فوری شورای امنیت پشت درهای بسته بعید به نظر نمی‌رسد. «کارین ژان پیر»، سخنگوی کاخ سفید در نخستین واکنش آمریکا به این کودتا گفت: «ما اقدامات نظامی سودان را تأیید نمی‌کنیم و خواهان آزادی هر چه زودتر نخست وزیر و دیگر مقامات این کشور هستیم.» «آنتونی بلینکن»، وزیر خارجه امریکا نیز کودتا را محکوم کرد و گفت: «امریکا بشدت اقدامات ارتش سودان را نقد می‌کند و خواستار اصلاح فوری شرایط است.» «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل نیز با ابراز نگرانی از وقایع سودان گفت: «من کودتای نظامیان در سودان را تأیید نمی‌کنم. «حمدوک» نخست وزیر سودان و دیگر مقامات باید هر چه زودتر آزاد شوند.»
در همین حال به نوشته «فرانس پرس»، «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه با انتقاد از ضعف دولت انتقالی، نسبت به مداخلات خارجی در این کشور هشدار داد و گفت: «دیدگاه روسیه درباره وقایع اخیر سودان با امریکا و دیگر بازیگران بین‌المللی یکسان نیست. روس‌ها منافع مهمی در سودان دارند.»
انتقاد معنادار اسرائیل از امریکا
در حالی که نخست وزیر سودان تنها عامل سنگ‌اندازی در پیشروی توافق عادی‌سازی روابط با اسرائیل به شمار می‌رفت، صهیونیست‌ها بدون اظهار نظر رسمی درباره وقایع اخیر، از شرایط سودان خرسند به نظر می‌رسند. شرایط به گونه‌ای است که برخی رسانه‌های عبری حتی از تلاش‌های پشت پرده صهیونیست‌ها برای رقم خوردن این کودتا نیز خبر داده‌اند.
در عین حال اما موضع انتقادی امریکا و تهدید به قطع کمک‌های 700 میلیون دلاری ایالات متحده به سودان، آن هم در شرایطی که دولت «جو بایدن» یکی از پل‌های ارتباطی توافق عادی سازی روابط اسرائیل با سودان به شمار می‌رود، خشم مقامات صهیونیستی را برانگیخته است. به نوشته روزنامه «اسراییل هیوم»، یک مقام رژیم صهیونیستی در مصاحبه با این روزنامه اعلام کرد: «اگر امریکا بخواهد طرف کسی را بگیرد، آن فرد نخست وزیر بازداشتی سودان نخواهد بود. همان طور که اسرائیل نیز باید حامی ارتش و ژنرال «عبدالفتاح برهان» باشد. این کودتا غیرقابل اجتناب بود چراکه نخست وزیر سال‌ها با ارتش اختلافاتی داشت و مشخص بود که بزودی به این نقطه می‌رسد. سودان هرگز طعم دموکراسی را نچشیده است. با این حال اگر امریکا بخواهد انتخابی داشته باشد، بدون شک «برهان» در تقویت منافع امریکا و اسرائیل مؤثرتر خواهد بود. از طرفی «برهان» فرمانده قدرتمندی است و با وقایع اخیر احتمالاً می‌تواند ثبات را که مهمترین فاکتور در منطقه است، برای سودان به ارمغان آورد.» این موضع در حالی از سوی اسرائیل مطرح شده است که سودان از جمله کشورهایی است که پای میز مذاکره برای توافق عادی سازی روابط با اسرائیل قرار گرفته اما برخلاف سه کشور دیگر هنوز اقدام رسمی برای افتتاح سفارتخانه اسرائیل نداشته است.